Franz Halder

Franz Halder
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Würzburg, 1884ko ekainaren 30a
Herrialdea	Alemania
Heriotza	Aschau im Chiemgau, 1972ko apirilaren 2a (87 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	militarra, idazlea, eguneroko-idazlea eta soldadua
	Parte-hartzailea Nuremberg Medical Trial (en) ; Hostages Trial (en) ; International Military Tribunal (en) ;
Lan nabarmenak	ikusi Legend of the clean Wehrmacht (en) ; The Halder Diaries (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Military Merit Cross III. Class ; Knight's Cross of the Iron Cross ; Albert Order ; Meritorious Civilian Service Award (1961) ;
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Deutsches Heer
Gradua	Generaloberst (en)
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra; Bigarren Mundu Gerra; Bizargorri Operazioa

Franz Halder (1884ko ekainaren 30a - 1972ko apirilaren 2a) alemaniar jenerala eta Alemaniako Armadako Komando Goreneko komandantea izan zen 1938tik 1942ko irailera arte, Adolf Hitlerrekin hainbat desadostasunengatik kargugabetu zuten arte. ^[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bigarren Mundu Gerran Barbarossa operazioaren plangintza eta ezarpena zuzendu zuen, 1941ean Sobietar Batasunaren inbasioa. Halder Ekialdeko frontean gerraren erradikalizazioan funtsezkoa izan zen. Bere langileek Komisarioaren Agindua (1941eko ekainaren 6an emana) eta Barbarossa Dekretua (1941eko maiatzaren 13an sinatua) zirriborratu zituen soldadu alemaniarrek edozein arrazoirengatik sobietar herritarrak exekutatzeko aukera ematen zuten geroko prozesu baten beldurrik gabe, hainbat gerra krimen eraginez eta kanpainan zehar egindako basakeriak. Gerra ostean paper erabakigarria izan zuen Wehrmacht garbiaren mitoa garatzeko.

Halderrek 1914an hasi zuen soldadutza. 1937an Adolf Hitlerren aldekoa ezagutu eta leial bihurtu zen. Halderrek Poloniako alemaniar inbasioaren plangintza estrategikoan parte hartu zuen 1939an. Planek baimena ematen zioten SSri segurtasun lanak egiteko -armadaren izenean-, poloniarren atxiloketa edo exekuzioa barne. 1940ko uztailean, Sobietar Batasunaren Ardatzaren inbasioa planifikatzen hasi zen, Barbarossa Operazioa, 1941eko ekainaren 22an hasi zena. Uda hartan, Halder Hitlerrekin estrategiaren inguruan eztabaida luze eta zatitzaile batean sartu zen. Hitlerrek Halder agintetik kendu zuen 1942ko irailean. 1944ko uztailaren 20an Hitler hiltzeko planaren ostean, Halder atxilotu zuten aurreko konplot batean parte hartu zuela jakin zenean, eta horrek atxiloketa eragin zuen. OKHko estatu nagusiko buru gisa, ohar zabalak gorde zituen, gero The Halder Diaries gisa argitaratuak.

Bigarren Mundu Gerraren ostean, Halder AEBetako Armadako Dibisio Historikoko aholkulari nagusi gisa aritu zen. 700 ofizial nazi ohiek eginako 2.500 dokumentu historiko baino gehiagoren idazkera gainbegiratu zuen, eta Alemaniako indar armatuen irudiari kalte egiten zioten materialak kentzeko agindu zien. Halderrek bere eragina erabili zuen alemaniar-sobietar gatazkaren istorio faltsu bat sustatzeko, non Alemaniako armadak "gerra noble bat" egin zuen eta gerra krimenak ukatu zituena. AEBetako Armadak Halderren apologiari ez zion jaramonik egin, Halderren taldeak Gerra Hotzaren harira garrantzitsutzat jotzen zituen Sobietar Batasunaren inguruko ikuspegi militarrak ematen ari zelako. Halderrek funtsezko zeregina izan zuen Wehrmacht garbiaren mitoa sortzeko. Halderrek arrakasta izan zuen Alemaniako armada salbuesteko helburuan: lehenengo Estatu Batuetako armadarekin, gero politikarien zirkulu gero eta zabalagoen artean, eta, azkenik, Amerikako herri kulturan. 1961ean, Meritorious Civil Service Award saria jaso zuen, Hitlerrek zein estatubatuar presidente batek kondekoratu zuten alemaniar bakarra bihurtuz. ^[2] ^[3] ^[4] ^[5] ^[6] ^[7] ^[8]Txantiloi:Referências

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Franz Halder. Lexikon der Wehrmacht.
↑ Bellamy, Chris (2007). Absolute War: Soviet Russia in the Second World War. Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-375-41086-4
↑ Citino, Robert M. (2007). Death of the Wehrmacht: The German Campaigns of 1942. University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1791-3
↑ ugate, Bryan I. (1984). Operation Barbarossa: Strategy and Tactics on the Eastern Front, 1941. USA: Presido Press. ISBN 978-0-907590-27-9
↑ Hartmann, Christian (1991). Halder. Generalstabschef Hitlers 1938–1942 (in German). Germany: Schoeningh Ferdinand Gmbh. ISBN 3-506-77484-0
↑ Hebert, Valerie (2010). Hitler's Generals on Trial: The Last War Crimes Tribunal at Nuremberg. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1698-5
↑ Lemay, Benoît (2010). Erich von Manstein: Hitler's Master Strategist. Heyward, Pierce (trans.). Havertown, PA; Newbury, Berkshire: Casemate Publishers. ISBN 978-1-935149-26-2
↑ Wette, Wolfram (2006). The Wehrmacht: History, Myth, Reality. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02577-6

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Franz Halder @ ISLAND FARM KANPAMENDU BEREZIA: BRIDGEND-EN EMATEKO XI POWS

Datuak: Q57174
Multimedia: Franz Halder / Q57174

[1] Franz Halder. Lexikon der Wehrmacht.

[2] Bellamy, Chris (2007). Absolute War: Soviet Russia in the Second World War. Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-375-41086-4

[3] Citino, Robert M. (2007). Death of the Wehrmacht: The German Campaigns of 1942. University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1791-3

[4] ugate, Bryan I. (1984). Operation Barbarossa: Strategy and Tactics on the Eastern Front, 1941. USA: Presido Press. ISBN 978-0-907590-27-9

[5] Hartmann, Christian (1991). Halder. Generalstabschef Hitlers 1938–1942 (in German). Germany: Schoeningh Ferdinand Gmbh. ISBN 3-506-77484-0

[6] Hebert, Valerie (2010). Hitler's Generals on Trial: The Last War Crimes Tribunal at Nuremberg. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1698-5

[7] Lemay, Benoît (2010). Erich von Manstein: Hitler's Master Strategist. Heyward, Pierce (trans.). Havertown, PA; Newbury, Berkshire: Casemate Publishers. ISBN 978-1-935149-26-2

[8] Wette, Wolfram (2006). The Wehrmacht: History, Myth, Reality. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02577-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]