Furfural
| Furfural | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C5H4O2 |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | oxigeno eta karbono |
| Mota | konposatu heterozikliko eta Aldehido |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea | 1,16 g/cm³ (20 °C) |
| Disolbagarritasuna | 8 g/100 g (ur, 20 °C) |
| Fusio-puntua | −37 °C −38 °C −36,5 °C |
| Irakite-puntua | 162 °C (760 Torr) 161,75 °C (101,325 kPa) |
| Lurrun-presioa | 2 mmHg (20 °C) |
| Masa molekularra | 96,021 Da |
| Erabilera | |
| Rola | metabolito |
| Arriskuak | |
| Lehergarritasunaren beheko muga | 2,1 vol% |
| Lehergarritasunaren goiko muga | 19,3 vol% |
| Denboran ponderatutako esposizio muga | 20 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak) |
| Flash-puntua | 60 °C |
| IDLH | 393 mg/m³ |
| Eragin dezake | furfural exposure (en)  |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | HYBBIBNJHNGZAN-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 98-01-1 |
| ChemSpider | 13863629 |
| PubChem | 7362 |
| Reaxys | 105755 |
| Gmelin | 34768 |
| ChEMBL | CHEMBL189362 |
| RTECS zenbakia | LT7000000 |
| ZVG | 25010 |
| DSSTox zenbakia | LT7000000 |
| EC zenbakia | 202-627-7 |
| ECHA | 100.002.389 |
| CosIng | 33965 |
| MeSH | D005662 |
| Human Metabolome Database | HMDB0032914 |
| KNApSAcK | C00030331 eta C00061697 |
| UNII | DJ1HGI319P |
| KEGG | C14279 |
| PDB Ligand | FU2 |
Kimika organikoan furfurala konposatu organiko aromatikoa da, C4H3OCHO formula duena. Furanoen familiako aldehido bat da. Likido kolorgea da. Koloratzaileen, produktu farmazeutikoen eta erretxinen sintesian eta, disolbatzaile moduan, petrolioaren fintzean erabiltzen da[1].
Produktu natural askoren azukreen deshidratzioaren emaitza da, adibidez zerrautsarena. Halaber, berotutako edo kuzinatutako elikagaia anitzetan aurki daiteke hala nola, kafean edo ogi integralean[2].
Sintesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Furfurala pentosen, xilosaren bereziki, azidoki katalizatutako deshidratazioz lortzen da[3].
![{\displaystyle {\ce {C5H10O5 ->[H2SO4] C5H4O2 + 3 H2O}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9ddb8fa04ef32b326b5e06108ccc6b85020b79ab)
Lignitoaren hemizelulosatik erdiesten dira pentosa horiek.
Erabilera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Furfurala lehengai berriztatzaile inportantea da. Izan ere, erraz produzi ditzake disolbatzaileak, polimeroak edo erregaiak erredukzio katalitiko baten bidez.
Furfuralaren hidrogenazioz furfuril alkohola sintetizatzen den zein erretxinak ekozteko usatzen den[4]. Hidrogenazioa areagotzen bada, tetrahidrofurfuril alkohola lortzen da, herbizida askoren formulazioan baliatzen dena[2].
2-Metiltetrahidrofurano disolbatzailea sintetizatzeko ere usatzen da lehengai gisa. Furfural hutsa ere disolbatzaile eraginkorra da[5].
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
- ↑ a b (Ingelesez) Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. (1. argitaraldia) Wiley 2000-06-15 doi:. ISBN 978-3-527-30385-4. (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
- ↑ (Ingelesez) Cai, Charles M; Zhang, Taiying; Kumar, Rajeev; Wyman, Charles E. (2014-01). «Integrated furfural production as a renewable fuel and chemical platform from lignocellulosic biomass» Journal of Chemical Technology & Biotechnology 89 (1): 2–10. doi:. ISSN 0268-2575. (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
- ↑ Brydson, J. A.. (1999-01-01). Brydson, J. A. ed. «28 - Furan Resins» Plastics Materials (Seventh Edition) (Butterworth-Heinemann): 810–813. ISBN 978-0-7506-4132-6. (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).
- ↑ Dalvand, Kaveh; Rubin, Jonathan; Gunukula, Sampath; Clayton Wheeler, M.; Hunt, Gary. (2018-08-01). «Economics of biofuels: Market potential of furfural and its derivatives» Biomass and Bioenergy 115: 56–63. doi:. ISSN 0961-9534. (Noiz kontsultatua: 2023-12-04).