Herbizida
Nekazaritzan, herbizida belarrak galtzeko edo haien hazkundea eragozteko erabiltzen den substantzia kimikoa da.[1] Hazkuntza jakin baterako kaltegarri edo desegokitzat jotzen diren belarrak ezabatu eta horien ugalketa eta hazkuntza eragozketa gai kimikoa da.
Sarri, herbizidek ingurumen arazoak eragiten dituzte, bioaniztasuna erasotuz eta aire, ur eta lurzoruaren araztasuna erasotuz. Herbizidak erabiltzeak poluzioa sor dezake.[2] Adibidez, glifosatoa duten herbizidek erleak hiltzen eta akuiferoak kaltetzen dituzte.[3][4]
Herbizida selektiboek belar txar espezifikoen espezieak kontrolatzen dituzte, eta nahi den laborea nahiko normal uzten dute. Herbizida ez-selektiboak, bestetik, (batzuetan, produktu komertzialen guztizko herbizidak deitzen dira), berriz, lur baldarrak, industria- eta eraikuntza-lurrak, trenbideak eta trenbideko lubetak garbitzeko erabil daitezke, ukitzen duten landare-material guztia hiltzen baitute.
Herbizidak oro har erabili aurretik, kontrol kulturalak erabiltzen ziren, hala nola lurraren pH-a aldatzea, gazitasuna edo ugalkortasun-mailak, belar txarrak kontrolatzeko.[5] Kontrol mekanikoa (laborantza barne) belar txarrak kontrolatzeko ere erabili zen (eta erabiltzen jarraitzen da).
Herbizida arruntenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kimikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 2,4-D (2,4-diclorofenoxi azido azetiko)
- Aminopyralid
- Atrazina
- Clopyralid
- Dicamba[6]
- DL-Fosfinotricina
- Fluazifop (Fuselade Forte)[7].
- Fluroxypyr
- Glifosato. Glifosatoa espektro zabaleko herbizida bat da, landareen aminoazidoen sintesian eragiten duen herbizida.[8] Debekatzeko kanpaina indartsu dago. Dagoeneko Austrian debekatu egin da.[9]
- Imazapyr
- Imazapic
- Imazamox
- Linuron
- MCPA (2-metil-4-clorofenoxiacético azido)
- Metolakloro
- Metam
- Paraquat
- Pendimetalina
- Picloram
- Sodio klorato (herrialde batzuetan debekatuta)
- Triclopyr
- sulfonilureak: Flazasulfuron eta Metsulfuron-metilo
Organikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nekazaritza ekologikoan erabiltzen dira:[10]
Debekatutakoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 2,4,5-TAzido triklorofenoxiazetikoa
- Agente laranja
- Gasolio eta petrolioaren beste deribatuak
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ http://www1.euskadi.net/harluxet/
- ↑ https://hiztegiak.elhuyar.eus/eu/herbizida
- ↑ https://www.elcorreo.com/zurekin/sasitza-kentzeko-herbizida-20180926182547-nt.html
- ↑ https://www.irunadeoca.com//wp-content/uploads/2018/REVISTAS/87.pdf 7.or.
- ↑ Encyclopedia of environment and society. Robbins, Paul, 1967-, Sage Publications. Thousand Oaks. 862. or. ISBN 9781452265582. OCLC 228071686.
- ↑ https://www.ageruo.com/eu/news/weeds-that-may-be-resistant-to-dicamba-make-herbicide-management-critical/
- ↑ Fluazifop. Herbiguide.com.au.
- ↑ https://bidasoa.hitza.eus/2020/06/05/erreportajea-glifosatoaren-erabilera-hondarribian/
- ↑ https://www.argia.eus/albistea/glifosatoa-debekatu-du-austriak-nekazaritza-industrian-oso-erabilia-den-herbizida/inprimatu
- ↑ https://www.renovablesverdes.com/eu/etxeko-herbizida/
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |