Géraud de Cordemoy

Wikipedia, Entziklopedia askea
Géraud de Cordemoy

3. seat 8 of the Académie française (en) Itzuli

1675eko abenduaren 2a - 1684ko urriaren 8a
Jean Ballesdens (en) Itzuli - Jean-Louis Bergeret (en) Itzuli
Bizitza
JaiotzaParis1626ko urriaren 6a
Herrialdea Frantzia
HeriotzaParis1684ko urriaren 8a (58 urte)
Familia
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakfrantsesa
Jarduerak
Jarduerakhistorialaria, filosofoa eta abokatua
KidetzaFrantses Akademia
Izengoitia(k)Desfournelles
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioakatolizismoa

Géraud de Cordemoy (Paris, 1626ko urriaren 6 – Paris, 1684ko urriaren 15) filosofo, historialari eta abokatu frantsesa izan zen. Batez ere metafisikan egindako lanengatik eta hizkuntzaren teoriagatik da ezaguna.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Géraud de Cordemoy Auverniako noblezia-familia zahar batean jaio zen. Aita Parisko Unibertsitateko arte-maisua zen, Géraud de Cordemoy izenekoa bera ere, eta bederatzi urte zituela hil zen.[1] Ama Nicole de Cordemoy zen.[1] Aita tutore pribatua eta hizkuntzalaria izan zen, eta abokatu gisa jardun zuen.

Géraud de Cordemoy hiriburuko zirkulu filosofikoen inguruan aritu zen; Emmanuel Maignan eta Jacques Rohault ezagutzen zituen.[2] Descartes miresten zuen Bossueten laguna zen, eta

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cordemoy, batez ere, kausalitatearen teoria kartesiarra birpentsatzeagatik da ezaguna, "kausa okasionala" nozioa funtsean kartesiarra den pentsamendu-sistema batean sartuz. Arnold Geulincx eta Louis de la Forgerekin batera, "okasionalismo" deritzonaren sortzailea izan zen.[3] Gorputza eta arima desberdinak dira berez, haien konbinazioa noizbehinkakoa da, eta nik dudan besoa mugitzeko gogoa benetan besoa mugiaraztea Jainkoak baimentzen du. Nire borondatea nire besoaren mugimenduaren kausa okasionala da, Jainkoa da horren benetako arrazoia. Gorputz batentzat (hau da, gorputzaren eta arimaren konposizioa duen norbanakoa) egia dena, Unibertsoan dauden guztientzat egia da. Jainkoa da mugimendu bakoitzaren benetako kausa unibertsala.

Gorputza aipatzen duenean, Cordemoyk materiaren azken osagaia esan nahi du. Atomismoa behin ere aipatu gabe, Gassendiren Libertinoengandik gertu egon zen."Le discerninement du corps et de l’âme" (Gorputzaren eta arimaren arteko desberdintzea) lanean, Descartesen jarraitzaileek une horretan kritikatu zituzten pentsamenduak garatzen ditu.

Discours physique de la parole (Hitzaren diskurtso fisikoa) lanean, galdera hau egiten du: "Nola liteke, izaki pentsalari gisa, inguruan ditudan gizakiak ere pentsalariak direla ziur egotea, eta ez automata soilak? Arazoa gorputzaren eta arimaren arteko bereizkeriari buruzko seigarren diskurtsoaren amaieran dago. Hitza, pentsamenduaren bide gisa, ni bezalako arima duten beste gizabanako batzuen existentzia ezagutzeko aukera emango didana da". Modu originalagoan, "Traité physique de la parole" (Hitzaren tratatu fisikoa) lanean, nozio hau garatzen du: ez dago erlazio motibaturik zeinu materialaren eta adierazitako ideiaren artean, gorputzaren eta arimaren arteko erlazio errealik ez dagoen bezala. Hitzak zeinua eta esanahia elkartzeko aukera adierazten du; izan ere, arimak gorputz artikulatua zeinua sortzeko erabili izan ez balu, askoz hurbilago komunikatuko litzateke arimatik arimara, zeinuaren instituziotik igaro beharrik gabe.[4]

Beraz, gizakiek erabiltzen duten hizkuntza konplexuegia da arrazoi mekaniko hutsengatik azaltzeko; hortik ondorioztatzen du ikusten diren gorputzek ere arima dutela. Animaliek soinuak egin ditzakete eta loroek hitzak erreproduzi ditzakete, gizakiak bakarrik dira gai ideiak komunikatzeko, eta horrek arima arrazional baten presentzia erakusten du. Arima arrazional hori gai da zuzenean aingeruekin komunikatzeko, zeinuaren artikulazio fisikotik igaro gabe. Le Discours da bere lanik ezagunena eta arrakastatsuena. Molièrek bertatik atera zuen Le Bourgeois gentilhomme ortografia-ikasgaia eta George Boas eta Noam Chomsky hizkuntzalari estatubatuarrek berraurkitu zuten 1960ko hamarkadan.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. a b Ablondi, Fred. (2014-01-01). Edward N. Zalta ed. Géraud de Cordemoy. (2014ko udazkena. argitaraldia).
  2. «Rohault.» www.cosmovisions.com.
  3. fr:Louis de La Forge
  4. «Géraud de Cordemoy: Une apologie de Descartes» phclavier.chez-alice.fr.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]