Abenduaren 2

Abenduaren 2a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hogeita hamaseigarren eguna da, 337.a bisurteetan. 29 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Aurelio Arteta Jaiotza: Bilbo, 1879 Heriotza: 1940ko azaroak 10 Gregorio San Miguel Jaiotza: Balmaseda, 1940 Roberto Bertol Jaiotza: Lizartza, 1917 Heriotza: 1990eko martxoak 3 Rafael Pikabea Jaiotza: Oiartzun, 1867 Heriotza: 1946ko uztailak 5 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Britney Spears Jaiotza: McComb (Mississippi), 1981 Maria Callas Jaiotza: Manhattan, 1923 Heriotza: 1977ko irailak 16 Petri II.a Brasilgoa Jaiotza: Rio de Janeiro, 1825 Heriotza: 1891ko abenduak 5 Nelly Furtado Jaiotza: Victoria, 1978 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 2ko jaiotzak Ivan Bagramyan • Charles, Duke of Orléans • Harry Reid • George Minot • Ibrahim Rugova • Charlie Puth • Julie Harris • Matteo Darmian • George Saunders • James Edward Smith • Maria Guisekoa • Tarcisio Bertone • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Blanka II.a Nafarroakoa Jaiotza: 1424ko ekainak 9 Heriotza: Ortheze, 1464 Luis Villasante Jaiotza: 1920ko martxoak 22 Heriotza: Oñati, 2000 Luis Bandres Jaiotza: 1944ko otsailak 18 Heriotza: , 2009 Antonio Ansola Jaiotza: 1931ko urtarrilak 17 Heriotza: Elgoibar, 2013 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Sadeko markesa Jaiotza: 1740ko ekainak 2 Heriotza: Saint-Maurice, 1814 Gerhard Mercator Jaiotza: 1512ko martxoak 5 Heriotza: Duisburg, 1594 Pablo Escobar Jaiotza: 1949ko abenduak 1 Heriotza: Medellín, 1993 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 2ko heriotzak Aaron Copland • Edward Rydz-Śmigły • Yakov Zeldovich • Philip Larkin • Luitzen Egbertus Jan Brouwer • Philipp Otto Runge • Ladislaus the Posthumous • James Henry Breasted • Robertson Davies • Nordahl Grieg • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Esklabotzaren Amaieraren Aldeko Nazioarteko Eguna 1897 - Puerto Ricok, Espainiaren baitan, autonomia lortu zuen. 1927 - Leon Trotski SESBko alderdi komunistatik bota zuten. 1968 - NBEk Hegoafrikako gobernua egiten ari zen apartheid politika gaitzetsi zuen. 1976 - Fidel Castro (irudian) Kubako presidente bihurtu zen, Osvaldo Dorticós Torradoren ordez. 1982 - Felipe González Espainiako gobernuko presidente izendatu zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abendua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: ostirala 2017: larunbata 2018: igandea 2020: asteazkena 2021: osteguna 2022: ostirala Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Jatsu, Oiartza eta Oiartzo.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1988 - Arrasate Press euskarazko herri aldizkaria sortu zen.
• 2007 -
  • Iñigo Urkullu EAJko lehendakari izendatu zuten, Euskalduna Jauregian eginiko ekitaldian.
  • 25.000 pertsona baino gehiago manifestatu ziren Bilbon 18/98 auziaren pean atxilotutakoei elkartasuna adierazteko.
• 2009 - Gipuzkoako Irun udalerrian Zaisa dorrea inauguratu zen.

Mundua

• 1804 - Napoleon Bonapartek bere burua Frantziako enperadore izendatu zuen Pariseko Notre Dame katedralean.
• 1805 - Austerlitzeko Borrokan, Napoleonen tropek Austria eta Errusiako armadak garaitu zituzten.
• 1897 - Espainiak Puerto Ricori autonomia eman zion.
• 1927 - Leon Trotski SESBko alderdi komunistatik bota zuten.
• 1931 - Estatu kolpea El Salvadorren. Arturo Araujo presidentea bere postutik bota zuten.
• 1968 - NBEk Hegoafrikako gobernuak egiten ari zen apartheid politika gaitzetsi zuen.
• 1971 - Arabiar Emirerri Batuak osatu ziren.
• 1976 - Fidel Castro Kubako presidente bihurtu zen, Osvaldo Dorticós Torradoren ordez.
• 1988 - Benazir Bhutto Pakistango lehen ministro izendatu zuten, gehiengo islamiarreko herrialdeetan lehenengo emakumezko gobernuburua.
• 1999 - Erresuma Batuko gobernuak botere politikoa itzuli zion Ipar Irlandako legebiltzarrari.
• 2001 - Ameriketako Estatu Batuetako Enron elektrizitate enpresak ordainketak eten zituen eta herrialde hartan sekula izandako iruzurrik handiena azaleratu zuen.
• 2010 - Israelen mendian nahita piztutako sutean 43 pertsona hil ziren.
• 2015 - Kalifornia estatuko San Bernardino udalerriko tiroketan 14 hildako eta 21 zauritu egon ziren.

Arte eta kultura

Mundua

• 1407 - Leipzigeko Unibertsitateak zabaldu zuen.
• 1941 - Ball of Fire (Suzko Bola) filma estreinatu zen, Howard Hawksek zuzendu eta Gary Cooper, Barbara Stanwyck, Dana Andrews, Dan Duryea eta Kathleen Howard aktoreek antzeztu zuten.
• 1988 - Tequila Sunrise filma estreinatu zen, Robert Townek zuzendu eta Mel Gibson, Michelle Pfeiffer, Kurt Russell eta Raul Julia aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Euskal Herria

• 2005 - Xbox 360 kontsola salgai jarri zuten Euskal Herrian eta Espainian.

Mundua

• 2006 - Wii kontsola salgai jarri zuten Japonian.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1867 - Rafael Pikabea, gipuzkoar politikari jeltzalea (h. 1946).
• 1873 - Henri-Achille Zo, lapurtar margolaria (h. 1933).
• 1878 - Javier Gortazar Manso de Belasko, bizkaitar politikari jeltzalea (h. 1977).
• 1879 - Aurelio Arteta, bilbotar margolaria, Euskal Herriko margolaritzak eman dituen artistarik garrantzizkoenetakoa (h. 1940).
• 1905 - Fernando Labourdette, euskal atleta.
• 1917 - Roberto Bertol, euskal herritar futbolaria (h. 1990).
• 1932 - Jesus Gaztañaga, euskal idazlea (h. 1992).
• 1934 - Patxi Oroz, nafar musikagilea eta filologoa.
• 1940 - Gregorio San Miguel, bizkaitar txirrindulari ohia.
• 1957 - José Navas, bizkaitar politikaria.
• 1964 - Marije Fullaondo, ezker abertzaleko bizkaitar politikaria.
• 1975 - Elma Saiz, PSNko nafar politikaria.
• 1980 - Iraia Elias, gipuzkoar aktorea.

Mundua

• 1763 - Claude Antoine Prieur-Duvernois, frantziar politikari iraultzailea (h. 1832).
• 1825 - Petri II.a Brasilgoa, Brasilgo bigarren eta azken enperadorea (h. 1891).
• 1837 - Joseph Bell, eskoziar doktorea eta zientzialaria (h. 1911).
• 1846 - Pierre Waldeck-Rousseau, frantziar politikaria (h. 1904).
• 1859 - Georges Seurat, frantziar margolaria (h. 1891).
• 1868 - Francis Jammes, frantziar olerkari eta eleberrigilea (h. 1938).
• 1881 - Irakli Tsereteli, georgiar mentxebikea (h. 1959).
• 1884 - Jean Paulhan, frantziar idazlea (h. 1968).
• 1891 - Otto Dix, alemaniar margolaria, marrazkigilea eta grabatzailea (h. 1969).
• 1905 - Osvaldo Pugliese, argentinar piano jotzaile, musikagile eta orkestra-zuzendaria (h. 1995).
• 1909 - June Clyde, estatubatuar aktorea, dantzaria eta abeslaria (h. 1987).
• 1923 - Maria Callas, greziar-estatubatuar sopranoa, XX. mendeko opera-kantari ospetsuenetarikoa (h. 1977).
• 1924 -
  • Alexander Haig, Ameriketako Estatu Batuetako Armadako jenerala eta NATOko buruzagi nagusia (h. 2010).
• 1928 - Jörg Demus, austriar piano-jotzailea (h. 2019).
  • Vilgot Sjöman, suediar zinema-zuzendaria eta aktorea (h. 2006).
• 1930 - Gary Becker, estatubatuar ekonomista, 1992ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2014).
• 1936 - Frederic Tuten, estatubatuar idazlea.
• 1940 - Raimon, katalunierazko abeslaria, Nova Canço mugimendukoa.
• 1942 - Vicente López Carril, espainiar txirrindularia (h. 1980).
• 1946 - Gianni Versace, italiar diseinatzailea, XX. mendeko bukaerako modaren munduko diseinatzaile handienetako bat (h. 1997).
• 1947 - Ntare V.a, Burundiko erregea (h. 1972).
• 1948 -
  • Antonín Panenka, txekiar futbolari ohia.
  • Jorge Wagensberg, kataluniar irakasle, ikertzaile eta zientzia idazle eta dibulgatzailea (h. 2018).
• 1966 - Joan Puigcercós, ERCko kataluniar politikaria.
• 1968 - Lucy Liu, estatubatuar aktorea.
• 1970 - Dmitri Radtxenko, errusiar futbolari ohia.
• 1971 -
  • Julio César Baldivieso, boliviar futbolari ohia eta entrenatzailea.
  • Francesco Toldo, italiar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1973 -
  • Monica Seles, serbiar tenislaria.
  • Jan Ullrich, alemaniar txirrindularia.
• 1974 - Xavier Domènech, kataluniar historialari eta politikaria.
• 1978 - Nelly Furtado, portugaldar jatorriko kanadar abeslaria.
• 1981 - Britney Spears, estatubatuar pop abeslari, aktore eta dantzaria.
• 1985 - Alberto de la Bella, kataluniar futbolaria.
• 1986 - Gihan Ibrahim, egiptoar kazetari, blogari eta militante sozialista, 2011ko Egiptoko Iraultzaren buruzagietako bat.
• 1989 - Kazuya Yamamura, japoniar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1464 - Zuria II.a Nafarroakoa, Nafarroako erregina (j. 1424).
• 1966 - Jose Egileor, euskal herritar antzezlaria (j. 1890).
• 1992 - Gerardo López de Gereñu, arabar etnografoa (j. 1904).
• 2000 - Luis Villasante, gernikar apaiz frantziskotarra, euskal hizkuntzalaria eta euskaltzaina (j. 1920).
• 2009 - Luis Bandres, gipuzkoar politikaria, unibertsitateko irakaslea eta euskararen bultzatzailea (j. 1944).
• 2013 - Antonio Ansola, euskal herritar futbolaria (j. 1931).

Mundua

• 537 - Silverio, Aita santua.
• 1198 - Ruaidrí Ua Conchobair, Irlandako azken errege handia (j. c. 1116)
• 1381 - Jan van Ruusbroec, flandriar teologoa eta mistikoa.
• 1515 - Gonzalo Fernández de Córdoba, Espainiako armada militarraren "Kapitain Handia" (j. 1453).
• 1547 - Hernan Cortes, espainiar konkistatzailea.
• 1594 - Gerhard Mercator, flandriar geografoa (j. 1512).
• 1650 - Charlotte Marguerite Montmorencykoa, Condéko printzesa (j. 1594).
• 1719 - Pasquier Quesnel, frantziar teologo jansenista (j. 1634).
• 1723 - Filipe II.a Orleanskoa, Frantziako printzea (j. 1674).
• 1781 - Ensenadako markesa, espainiar politikaria (j. 1706).
• 1814 - Sadeko markesa, frantziar aristokrata, iraultzaile eta idazlea (j. 1740).
• 1849 - Adelaida Saxonia-Meiningenekoa, Erresuma Batuko erregina ezkontidea (j. 1792).
• 1859 - John Brown, estatubatuar abolizionista (j. 1800).
• 1863 - Jane Means Appleton Pierce, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (j. 1806).
• 1888 - Namık Kemal, turkiar idazlea (j. 1840).
• 1918 - Edmond Rostand, frantziar poeta eta antzerkigilea (j. 1868).
• 1924 - Kazimieras Būga, Lituaniako hizkuntzalaria (j. 1879).
• 1931 - Vincent d'Indy, frantziar musikagilea eta pedagogoa (j. 1851).
• 1944 - Filippo Tommaso Marinetti, Egipton jaiotako italiar idazlea (j. 1876).
• 1950 - Dinu Lipatti, errumaniar pianista (j. 1917).
• 1953 - Snowy Baker, australiar kirolari eta aktorea (j. 1884).
• 1969 -
  • José María Arguedas, peruar idazlea, XX. mendeko Peruko literaturako esanguratsuenetakoa (j. 1911).
  • Kliment Voroxilov, sobietar mariskal eta politikaria (j. 1881).
• 1972 - Yip Man, arte martzialetako txinatar maisua (j. 1893).
• 1980 - Romain Gary, frantziar idazlea (j. 1914).
• 1982 - Marty Feldman, ingeles aktore, komedia idazle eta umorista (j. 1934).
• 1987 - Luis Federico Leloir, frantziar-argentinar biokimikaria, 1970eko Kimikako Nobel Saria (j. 1906).
• 1990 - Robert Cummings, estatubatuar aktorea (j. 1910).
• 1993 - Pablo Escobar, kolonbiar politikari eta narkotrafikatzailea (j. 1949).
• 1994 - Reg Sprigg, australiar geologo eta kontserbazionista, Ediacara aztarnategia aurkitzeagatik ezaguna (j. 1919).
• 1995 - Mária Telkes, hungariar-estatubatuar asmatzaile eta zientzalaria (j. 1900).
• 1996 - Elena Soriano, espainiar idazlea (j. 1917).
• 2002 - Ivan Illich, austriar pedagogoa, filosofoa eta apaiz katolikoa, kapitalismoaren erakundeei egindako kritikengatik ospetsua (j. 1926).
• 2004 - Alicia Markova, britainiar dantzaria (j. 1910).
• 2009 - Eric Woolfson, eskoziar musikari eta abeslaria, The Alans Parsons Project taldearen sortzaileetakoa (j. 1945).
• 2013 - Pedro Rocha, uruguaiar futbolaria (j. 1942).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Jatsu, Oiartza eta Oiartzo.
• Esklabotzaren aurkako nazioarteko eguna.
• Laoseko jaiegun nazionala.

Abenduaren 1 | Urteko egutegi | Abenduaren 3