Gartxot
| Gartxot | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Itzaltzu, XI. mendea |
| Herrialdea |
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria |
| Lehen hizkuntza | euskara |
| Heriotza | Itzaltzu, 1110 |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta eta Koblakaria |
Gartxot, (Itzaltzu, Zaraitzu, XI. mendea - Itzaltzu, 1110) Nafarroako Erdi Aroko euskal poeta edo bardoa izan zen. Gatxoten bizitza eta heriotza ahozko tradizioaren bidez transmititu zen.
Biografia laburra[aldatu | aldatu iturburu kodea]
XII. mende hasieran Orreagako fraideek Mikelot, Gartxoten semearen ahots ederraren berri izan zutela, beren abade-etxean nahi izan zuten, bere ahots ederraz eta kantaz gozatzeko. Gartxotek ordea ez zuen onartu bere semea galtzea eta abade-etxetik Itzaltzuko mendietara ihesi eraman zuen. Zaraitzuko jaunak aginduta, soldaduek preso hartu zituzten aita-semeak. Haurra fraideen eskuetan erortzea jasan ezinik, Gartxotek semea hil egin zuen, eta ondorioz, sutara kondenatua izan zen. Kondena haren ordainean, bost urteko itxi zuten Gartxot, Abodi mendiko Elkorreta bortuan[1][2] eraiki zuten dorre batean. Usoek mokoaz gari aleak eramaten zizkioten gosez hil ez zedin. 1110eko apirilean hil zen.[1]
Gaur egungo aipamenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arturo Kanpion, XIX. mendean sortu zen nafar idazleak ezagutarazi zuen bere El bardo de Itzaltzu lanaz 1917an, eta Benito Lertxundik 1981ean kaleratutako Altabizkar/Itzaltzuko bardoari diskoan "Itzaltzuko bardoa" eskaini zion. Azkenik, Asisko Urmenetak 2003an Gartxot komiki liburua argitaratu zuen Jokin Larrea eta Marc Armspachekin batera. 2011ko azaroan Gartxot, konkista aitzineko konkista helduentzako marrazki bizidun filma estreinatu zen Asisko Urmeneta eta Juanjo Elordik zuzendurik.
Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Benito Lertxundiren Itzaltzuko Bardoa
- Itzaltzuko Bardoa elezaharra Zaraitzuko ibarreko webgunean
- Benito Lertxundiren Itzaltzuko Bardoa entzun
- Benito Lertxundiren Itzaltzuko Bardoa letra
- Gartxot filmaren webgunea
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Gaztelaniaz) «Elkorreta (1.313 m) y la cueva de Gartxot» navarrincon.com . Noiz kontsultatua: 2019-01-08.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Sendero de Gartxot - Izalzu» www.turismo.navarra.es . Noiz kontsultatua: 2019-01-08.
  |
Artikulu hau Nafarroa Garaiko biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |
