Haka

Artikulu hau Zeelanda Berriko gerra-dantzari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Hatxe».

Haka gerra dantza 1845 urte inguruko marrazkian

Haka edozein dantza tribal maori definitzeko balio duen berba da, baina maori tribuen guda-dantza espezifikoki aipatzeko erabili ohi da. Batzuetan ongietorri-dantza bezala erabiltzen da eta hau abegikortasun seinale da.

Ka Mate Haka

Gaur egun, Haka All Blacks edo Zeelanda Berriko errugbi selekzioaren partiden aurretik antzezten da, euren historiarekiko eta kulturarekiko begirunea nabarmen egiteko eta aurkariaren kontzentrazioaren aurka erasotzeko asmoarekin.

Errugbi-elkarte zeelandaberritarraren esanetan (New Zealand Rugby Union) Haka ofiziala Ka Mate deitua da.

Liderra: Ringa pakia! Uma tiraha! Turi whatia! Hope whai ake! Waewae takahia kia kino! Ka mate, ka mate. Taldea: Ka ora, ka ora. Liderra: Ka mate, ka mate. Taldea: Ka ora, ka ora. Guztiak: Tēnei te tangata pūhuruhuru Nāna nei i tiki mai whakawhiti te rā Ā upane, ka upane Ā upane, ka upane Whiti te rā, hī!

Itzulpena: Astindu eskuak izterren kontra! Puztu bularra! Tolestu belaunak! Segi aldakekin! Astindu zure oinak lurraren aurka ahal duzun gogorren! Hil naiteke, hil naiteke Bizi naiteke, bizi naiteke Hil naiteke, hil naiteke Bizi naiteke, bizi naiteke Hau da gizon iletsua* Eguzkia ekarri eta berriz ere distirarazi zuena Pausu bat gorantza! Beste pauso bat gorantza! Pausu bat gorantza! Beste pauso bat gorantza! Eguzkiak distira egiten du!

• Maorien mundu-ikuskeraren arabera, iletsu eta ausart baliokideak dira.

Kapa O Pango Haka

2005eko abuztuaren 28an, Dunedin hiri neozeelandarrean, Hiru Nazioen Txapelketan Hegoafrikaren aurka aurrez aurre jartzen zituen partidan, All Blacksek Kapa O Pango izeneko Hakaren bertsio berri bat aurkeztu zuten, itxuraz aurrekoa baino bortitzagoa. Partidak All Blacksen garaipenarekin bukatu zuen (31 - 27). Haka hau Ngati Porou maori tribuko Derek Lardellik idatzi zuen.

Kapa o Pango kia whakawhenua au i ahau! Hī aue, hī! Ko Aotearoa e ngunguru nei! Au, au, aue hā! Ko Kapa o Pango e ngunguru nei! Au, au, aue hā! I āhahā! Ka tū te ihiihi Ka tū te wanawana Ki runga ki te rangi e tū iho nei, tū iho nei, hī! Ponga rā! Kapa o Pango, aue hī! Ponga rā! Kapa o Pango, aue hī, hā!

Itzulpena: All Blacks, utzidazu bat izaten lurrarekin Hau da nire lurra, dardara egiten duena Nire ordua da! Nire momentua! Honek definitzen gaitu All Blacks bezala Nire ordua da! Nire momentua! Gure eremua, gure nagusigoak irabaziko du. Eta altuenera iritsiko da. Zilar koloreko iratzea! All Blacks! Zilar koloreko iratzea! All Blacks!

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Haka

• (Ingelesez) All Blacks-en Hakaren letrak eta historia
• (Ingelesez) All Blacks-en Hakaren gune ofiziala
• (Gaztelaniaz) Ikasi Maori Haka
• (Gaztelaniaz) Kapa O Pango bertsioaren bideoa