Hegazterren tximeleta
| Hegazterren tximeleta | |
|---|---|
| |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Animalia |
| Filuma | Arthropoda |
| Klasea | Insecta |
| Ordena | Lepidoptera |
| Familia | Nymphalidae |
| Leinua | Nymphalini |
| Generoa | Aglais |
| Espeziea | Aglais io (Linnaeus, 1758)
|
| Datu orokorrak | |
| Ostalaria | Asun handi |
Io vanesa, Hegazterren tximeleta edo pauma tximeleta (Aglais io[1]) Euskal Herrian aurki daitekeen tximeleta bat da, Nymphalidae familiakoa.
Banaketa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eurasia guztian espezie arrunta da. Bi azpiespezie ditu:
- A. io caucasica (Jachontov, 1912)
- A. io geisha (Jachontov, 1912)
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ez du dimorfismo sexual handirik ageri. Azpialdea oso iluna, kamuflaje ona ematen diona, bereziki negualdian. Gainaldea, ordea, guztiz ikusgarria da, batez ere gorria; ozelo bana du lau hegaletan, non tonu urdinak nagusi diren.
Biologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bi belaunaldi urtean. Helduek hibernatzen dute eta neguko egun eguzkitsuetan ikus daitezke. Udaberrian agertzen dira berriro eta arrak emea estaltzen du. Ondoko belaunaldiko helduak maiatz-ekain bitartean azaltzen dira.[2]
Landare elikagarriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Beldarrak taldean bizi dira Urtica dioicaren gainean.
Habitata
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Inguru mota guztietan aurki daiteke, barreiatze ahalmen handia dute eta, laborantza lurretatik baso ongi kontserbatuetaraino. Itsas mailatik eskualdeko gailurrik garaietaraino.
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Europa osoa eta Asia epela, Japoniaraino. Euskal Herriko edozein lekutan aurki daiteke.
Kontserbazioa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ohiko espeziea da Euskal Herrian. Ur ibilbideen inguruko belar landarediaren kontserbazioak mesede egiten dio, non asunak ugari hazten diren.
Nola ezagutu
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Espezie berezienetako bat izanik, tximeleta hau sailkatzea erraza da.
Imagoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Tximeleta handia da, 50-55 mm-ko hegal zabalera hartzen du. Nahasterik ez dagoen tximeleta da. Gainaldean kolore gorri indartsua du eta hegal bakoitzean ozelo urdin-beltz deigarria du. Ozelo horien funtzioa harrapariak izutzea da[3]. Azpialdean kolore marroi iluna du, hosto lehorren itxura hartuz[4]. Gorputza bera marroia du.
Beldarra
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Beldarra beltza da eta puntu zuri batzuk baditu. Gorputzean arantza zorrotz handiak ditu.
Bizi zikloa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udaberriaren hasieran arrautzak jartzen ditu, 500 inguru. Astebetera beldarrak jaiotzen dira. Hasieran 3 mm-ko luzera dute eta jaiotzean zuri-berdexkak badira ere iluntzen joaten dira amaieran belztu arte. 4 cm-ko luzera hartzen dute. Beldarrak asunetaz elikatzen dira.
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Gainaldea. -
Azpialdea. -
Ozeloa. -
Beldarra. -
-
-
-
-
-
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Aglais io, Moths and Butterflies of Europe and North Africa
- ↑ Yeray Monasterio León y Ruth Escobés Jimenez. (2017). Euskadiko eguneko tximeletak. Euskal Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitsu Nagusia, 114 or. ISBN 978-84-457-3421-6..
- ↑ (Ingelesez) Stevens, Martin. (2005). «The role of eyespots as anti-predator mechanisms, principally demonstrated in the Lepidoptera» Biological Reviews 80 (4): 573–588. doi:. ISSN 1469-185X. (Noiz kontsultatua: 2022-02-20).
- ↑ «A-Z of butterflies - Butterfly Conservation» web.archive.org 2010-11-16 (Noiz kontsultatua: 2022-02-20).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
|
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |