Edukira joan

Hegazterren tximeleta

Wikipedia, Entziklopedia askea
Hegazterren tximeleta
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaAnimalia
FilumaArthropoda
KlaseaInsecta
OrdenaLepidoptera
FamiliaNymphalidae
LeinuaNymphalini
GeneroaAglais
Espeziea Aglais io
(Linnaeus, 1758)
Datu orokorrak
OstalariaAsun handi

Io vanesa, Hegazterren tximeleta edo pauma tximeleta (Aglais io[1]) Euskal Herrian aurki daitekeen tximeleta bat da, Nymphalidae familiakoa.

Eurasia guztian espezie arrunta da. Bi azpiespezie ditu:

  • A. io caucasica (Jachontov, 1912)
  • A. io geisha (Jachontov, 1912)

Ez du dimorfismo sexual handirik ageri. Azpialdea oso iluna, kamuflaje ona ematen diona, bereziki negualdian. Gainaldea, ordea, guztiz ikusgarria da, batez ere gorria; ozelo bana du lau hegaletan, non tonu urdinak nagusi diren.

Bi belaunaldi urtean. Helduek hibernatzen dute eta neguko egun eguzkitsuetan ikus daitezke. Udaberrian agertzen dira berriro eta arrak emea estaltzen du. Ondoko belaunaldiko helduak maiatz-ekain bitartean azaltzen dira.[2]

Landare elikagarriak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Beldarrak taldean bizi dira Urtica dioicaren gainean.

Inguru mota guztietan aurki daiteke, barreiatze ahalmen handia dute eta, laborantza lurretatik baso ongi kontserbatuetaraino. Itsas mailatik eskualdeko gailurrik garaietaraino.

Banaketa eremua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europa osoa eta Asia epela, Japoniaraino. Euskal Herriko edozein lekutan aurki daiteke.

Kontserbazioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ohiko espeziea da Euskal Herrian. Ur ibilbideen inguruko belar landarediaren kontserbazioak mesede egiten dio, non asunak ugari hazten diren.

Espezie berezienetako bat izanik, tximeleta hau sailkatzea erraza da.

Tximeleta handia da, 50-55 mm-ko hegal zabalera hartzen du. Nahasterik ez dagoen tximeleta da. Gainaldean kolore gorri indartsua du eta hegal bakoitzean ozelo urdin-beltz deigarria du. Ozelo horien funtzioa harrapariak izutzea da[3]. Azpialdean kolore marroi iluna du, hosto lehorren itxura hartuz[4]. Gorputza bera marroia du.

Beldarra beltza da eta puntu zuri batzuk baditu. Gorputzean arantza zorrotz handiak ditu.

Udaberriaren hasieran arrautzak jartzen ditu, 500 inguru. Astebetera beldarrak jaiotzen dira. Hasieran 3 mm-ko luzera dute eta jaiotzean zuri-berdexkak badira ere iluntzen joaten dira amaieran belztu arte. 4 cm-ko luzera hartzen dute. Beldarrak asunetaz elikatzen dira.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Aglais io, Moths and Butterflies of Europe and North Africa
  2. Yeray Monasterio León y Ruth Escobés Jimenez. (2017). Euskadiko eguneko tximeletak. Euskal Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitsu Nagusia, 114 or. ISBN 978-84-457-3421-6..
  3. (Ingelesez) Stevens, Martin. (2005). «The role of eyespots as anti-predator mechanisms, principally demonstrated in the Lepidoptera» Biological Reviews 80 (4): 573–588.  doi:10.1017/S1464793105006810. ISSN 1469-185X. (Noiz kontsultatua: 2022-02-20).
  4. «A-Z of butterflies - Butterfly Conservation» web.archive.org 2010-11-16 (Noiz kontsultatua: 2022-02-20).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Biologia Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.