Edukira joan

Hego Australia

Koordenatuak: 30°S 135°E / 30°S 135°E / -30; 135
Wikipedia, Entziklopedia askea
Hego Australia
South Australia
 Australia
Administrazioa
Estatua Australia
Izen ofizialaState of South Australia
ISO 3166-2AU-SA
HiriburuaAdelaida
Premier of South Australia (en) ItzuliPeter Malinauskas (en) Itzuli
Zatiketa
Geografia
Koordenatuak30°S 135°E / 30°S 135°E / -30; 135
Azalera1,043,514 km²
MugakideakHegoaldeko Gales Berria, Queensland, Ipar Lurraldea, Mendebaldeko Australia eta Victoria
Punturik altuenaMount Woodroffe (en) Itzuli
Demografia
Biztanleria1.767.247 (2020ko martxoaren 31)
24.503 (2018)
Dentsitatea1,61 bizt/km²
GentilizioaHego australiar
Informazio gehigarria
EzizenaFestival State
Gobernaria
Lehen Ministroa
Hieu Van Le
Steven Marshall
Ordu eremuaUTC+09:30, UTC+10:30 eta Australia/Adelaide (en) Itzuli
www.sa.gov.au

Hego Australia[1] Australiako estatua da, herrialdearen hegoaldean. Herrialdeko eremu idorrenetako batzuk hartzen ditu. 984.321 km2-ko azalerarekin[2], Australiako laugarren estaturik edo lurralderik handiena da hedaduraz, eta bigarrena txikiena populazioz. 1,8 milioi biztanle ditu[3]. Australiako lurraldeen artean bigarren zentralizatuena da, Mendebaldeko Australiaren atzetik: biztanleen % 77 baino gehiago hiriburuan, Adelaidan edo inguruetan bizi dira. Estatuko beste biztanle-gune batzuk nahiko txikiak dira: Mount Gambier, bigarren nukleorik handiena, 33.233 biztanle ditu.

Hegoaldeko Australiak beste estatu kontinental guztiekin partekatzen ditu mugak, baita Iparraldeko Lurraldearekin ere; mendebaldean Mendebaldeko Australiarekin egiten du muga, iparraldean Iparraldeko Lurraldearekin, ipar-ekialdean Queenslandekin, ekialdean Hegoaldeko Gales Berriarekin, hego-ekialdean Victoriarekin eta hegoaldean Australiako Badia Handiarekin. Australiako biztanleriaren % 8 baino gutxiago hartzen du Estatuak, eta bosgarren lekuan dago sei estatuen eta bi lurraldeen artean. Bertako biztanle gehienak Adelaidako metropoli-eremuan bizi dira. Gainerakoa hego-ekialdeko kostaldeko eta Murray ibaiko eremu emankorretan dago. Estatuaren jatorri kolonialak bakarrak dira Australian, probintzia britainiar planifikatu eta libreki populatu gisa, eta ez konbiktoen kokaleku gisa[4]. Gobernu koloniala 1836ko abenduaren 28an hasi zen, kontseiluko kideek Old Gum Tree inguruan karguen zina egin zutenean[5].

Kontinenteko gainerako lurraldeetan bezala, tribu eta hizkuntza askoren giza okupazioaren historia luzea du eskualdeak. Hegoaldeko Australiako Konpainiak aldi baterako kokaleku bat ezarri zuen Kingscoten, Kanguro uhartean, 1836ko uztailaren 26an[6], Adelaida sortu baino bost hilabete lehenago. Kolonizazio sistematikoa zen asentamenduaren printzipio nagusia, Edward Gibbon Wakefieldek defendatzen zuen teoria, geroago Zeelanda Berriko Konpainiak erabiliko zuena[7]. Helburua probintzia etorkin askeentzako zibilizazio-gune gisa ezartzea zen, askatasun zibilak eta tolerantzia erlijiosoa aginduz. Bere historia zailtasun ekonomikoek markatu duten arren, Hegoaldeko Australiak politikoki berritzailea eta kulturalki zirraragarria izaten jarraitu du. Gaur egun, ardo onagatik eta kultur jaialdi ugariengatik da ezaguna. Estatuko ekonomian nekazaritza, manufaktura eta meatzaritza industriak dira nagusi.

Pertsonaia ezagunak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Euskaltzaindia. (2012-03-30). 168. araua: Ozeaniako toponimia. .
  2. (Ingelesez) Australia, c\=AU\;o\=Australia Government\;ou\=Geoscience. (2014-05-15). «Area of Australia - States and Territories» www.ga.gov.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
  3. (Ingelesez) «National, state and territory population, March 2022 | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au 2022-09-26 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
  4. «sapolicehistory.org - sapolicehistory Resources and Information.» ww16.sapolicehistory.org (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
  5. (Ingelesez) «The first reading of the proclamation | SA History Hub» sahistoryhub.history.sa.gov.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).[Betiko hautsitako esteka]
  6. «Kangaroo Island Council - Welcome» web.archive.org 2010-08-09 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
  7. (Ingelesez) «https://find.library.unisa.edu.au/primo-explore/fulldisplay?docid=UNISA_ALMA2171701690001831&vid=ROR&search_scope=All_Resources&sortby=rank&lang=en_US» find.library.unisa.edu.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]