Ibai-kabuxa

Ibai-kabuxa
Irudi gehiago
Iraute egoera
Arrisku txikia  (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Actinopteri
Ordena	Blenniiformes
Familia	Blenniidae
Generoa	Salaria
Espeziea	Salaria fluviatilis (Asso, 1801)

Ibai-kabuxa (Salaria fluviatilis) Blenniidae familiako arraina da. Mediterraneon ahoa duten ibaietan bizi da, Europan eta Afrikan. 15 zentimetroko luzera du.

Deskribapena

Gure ibaietan arrain honen tamaina ez da 10 cm-tik gorakoa izaten. Bere itxuragatik erraz atzematen da. Gorputza luzanga eta alboetatik konprimitua da eta mukiz estalita dago; buruak aho erraldoia du eta bertan hortz ugari sartzen dira, horien artean lau nabarmentzen dira, bi goian eta bi behean, handiak eta txakurraren itxurakoak, lepoa gandorraren itxurako tolesdura batek ildaskatua du, eta hori oso nabaria da arretan. Begi bakoitzaren gainean garro itxurako dermiko eranskin txiki bat sartzen da. Bizkarreko hegatsa oso luzea da eta bere aurreko zatian erradio arantzatsuekin; buruaren atzeko muturretik pedunkulu kaudalera iristen da. Bere aldetik, kaudal-hegatsa ganbila da. Espezie honen ezaugarri berezia da hegats-bentralen txertatzea pektoral-hegatzen aurrean kokatzen dela.

Kolorea oso aldakorra da, nahiz eta hondoa arre-horixka duten aleak eta hegatsetan zehar ere zabaltzen diren orban ilun irregularrez margotuta daudenak diren nagusi.

Biologia eta ohiturak

Gure latitudeetan, espezie hau ur gezatan bizi den bere familiako bakarra da; beste guztiak itsasokoak dira.

Ibai kabutxa sedentarioa eta bentonikoa da. Hondoko harrien azpian isolatuta eta ezkutatuta bizi da; bere gorputzaren koloreak izugarri mimetikoak direlako oharkabean pasarazten dute. Atsedenaldian gorputza flexionatuta egoten da normalean, hegats-bentraletan pausatua, eta horrek mehatxatuta bagago, buztana astinduz azkar ihes egiteko aukera ematen dio. Taktika bera erabiltzen du zelatan ehizatzeko, ibai kabutxa bere eskura dauden eta harrapatzen dituen harrapakin guztiez elikatzen den harrapari bat baita. Haien dietan, funtsean haragijalea da, elikadura mota guztietako intsektuen larbak, krustazeoak eta arrainkumeak daude.

Ugalketa udaberrian gertatzen da, apiriletik ekainera bitartean. Sexu-dimorfismoa oso nabaria da, arrak kolore ilunagoa dute, ia uniformea, orban ez oso nabarmenekin eta gandorra emeek baino askoz nabarmenagoa dute. Emeek hondoan jartzen dituzte arrautzak, harrien azpian babestuta. Arrautzak ernaldu ondoren arra arduratzen da errunaldiaren zaintzaz, harrapari posibleen erasoetatik defendatuz.

Banaketa, habitata eta egoera

Ibai kabutxa Mediterraneoko banaketa duen espeziea da, Europako hegoaldeko eta Afrikako iparraldeko herrialdeetan zehar hedatzen dena. Iberiar penintsulan Katalunian, Ebro arroan, Jucar eta Guadiana ibaietan kokatu da.

Gure lurraldean Araban baino ez dugu aurkitu, Omecillo eta Bayas ibaietan, Ebroko ibaiadarretan harrapatu ez den arren, logikoa da pentsatzea badagoela, ibai honetan beherago bizi delako.

Beti ibaien beheko ibilguetan aurkitu izan dugu, harriz osatutako hondoa eta sakonera metro batera iristen ez den eremuak okupatuz.

Gure arrain faunan espezie arraroa da, nahiz eta agertzen den tokietan bere kopuruak garrantzitsuak diren. Bereziki ugaria da Bayas-en Igaytik igarotzean. Bere etorkizuna ibaiaren baldintza biologiko onak mantentzeak baldintzatzen du, uraren kalitateari dagokionez arrain zorrotza baita. Ikuspuntu zoogeografikotik, detektatu den Arabako tokiak interesgarriak dira, banaketa-mugaren parte direlako.

Kanpo estekak

• Datuak: Q837644
• Multimedia: Salaria fluviatilis / Q837644
• Espezieak: Salaria fluviatilis

Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.