Irulegi (Aranguren)

Irulegi
Datu orokorrak
Garaiera	893 m
Mota	mendi
Geografia
Koordenatuak	42°46′46″N 1°30′48″W
Mendikatea	Arangurengo mendilerroa
Herrialdea	Euskal Herria
Foru erkidego	Nafarroa Garaia
Udalerria	Aranguren
Mendizaletasuna
Ohiko bidea	Lakidain (Aranguren), Idoate (Itzagaondoa)
Luberri	Luberri
Geologia
Garaia	Brontze Aroa Lehen Burdin Aroa Bigarren Burdin Aroa Erdi Aroa

Irulegi Nafarroako mendi bat da, Arangurengo mendietako hirugarren mendi altuena. Itzagaondoa eta Arangurenen arteko mugan dago eta azken honetako Lakidain herrixka oso hurbil dagoenez Lakidaingo haitzak edo Peñas de Laquidáin izenez ere ezaguna da. 893 metroko garaiera du.

Gailurrean Erdi Aroko Irulegiko gaztelua zegoen, zein azken hamarkadan induskatu eta berreskuratua izan den. Halaber, gaztelu aurreko lautadan erromatarrak iritsi aurreko Burdin Aroko eta Brontze aroko herrixka bat egon zen. 2020 urte inguruan hura induskatzeari ekin zioten eta aurkikuntza handiak erdietsi, Irulegiko eskua delakoa kasu.

Izena

Jatorria "hirur egi" litzateke. Erdiko "R" horri "L" bilakatzen da disimilazio prozesu baten bidez. Beste teoria batzuek iratxe hitza ikusten dute lehen zatian, edo hiri izenaren forma zaharra.

Igoera ohikoak

Ekialdetik, Idoatetik ere igotzen bada ere, igoerarik erabiliena mendebaldetikoa da, Lakidainen hasten dena. 45 bat minututan tontorrera heltzen da.

Iruditegia

• 
  Irulegiko gaztelua (2020-8-23)

Ikus, gainera

• Lakidain
• Aranguren

Kanpo estekak

• Irulegi luberri.net webgunean
• Irulegi mendiari buruzko artikulua elcorreodigital webgunean
• Irulegiko gazteluari buruzko artikulua hiru.com webgunean

• Datuak: Q12259766
• Multimedia: Irulegi (mountain) / Q12259766

Artikulu hau Nafarroako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.