Israelgo kostaldeko lautada

Israelgo kostaldeko lautada
Israelgo kostaldeko lautada
Mota	coastal plain (en)
Geografia
Koordenatuak	32°08′47″N 34°48′51″E / 32.14647565°N 34.8140645°E
Estatu burujabe	Israel
Ur-gorputza	Mediterraneoa

Israelgo kostaldeko lautada (hebreeraz: מישור החוף‎, Mishor HaḤof) Mediterraneo itsasoko kostaldean zehar dagoen kostaldeko lautada estua da, bertako biztanleriaren %70 hartzen duena. Lautada 187 kilometro iparraldetik hegoaldera hedatzen da, eta hainbat eremutan banatuta dago: Zabulongo lautada (Haifatik iparraldera), Karmelgo lautada (Haifatik Karmel mendira), Xarongo lautada (Karmel menditik Tel Avivera) eta Judeako lautada (Tel Avivetik Zikimera).^[1] Bere hareazko hondartzegatik eta Mediterraneoko klimagatik ezaguna da.

Geografia fisikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eremu hau historikoki emankorra izan zen Bibliaren garaian, eta orduz geroztik sektore batzuk etengabe ustiatu dituzte. Hala ere, horietako gehienak zingirapean askoz ere denbora gehiago eman zuten, eta lehenengo etorkin sionistek emankor bihurtu behar izan zuten.^[1] Gaur egun, eremua herrialdeko zitrikoen ustiapen-gunea da, eta herrialdeko nekazaritza-kokaleku arrakastatsuenetako batzuk biltzen ditu. Lautadak bi lur mota lodi ditu ibaien sedimentuak direla eta; bata iluna eta astuna - ezin hobea landa-laboreak egiteko, eta bestea meheagoa eta hareatsuagoa - zitrikoak hazteko aproposa.^[1]

Bere luzeraren gorabehera, lautada bi ibai garrantzitsuk baino ez dute zeharkatzen: Yarkon ibaia, Petaj Tikvatik Mediterraneorantz doan 27 kilometroko luzera duena, eta Kixon ibaia, 43 kilometroko luzera duena, Haifatik iparraldera, Akreko golkoan bere urak isurtzen dituena.^[1]

Giza geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Israelgo biztanleriaren % 70 inguru kostaldeko lautadan bizi da, gehienak Gush Danen- Tel Aviveko metropoli-eremuan- eta Haifako badiako metropoli-eremuan.^[1] Herrialdeko biztanleria judua bizi da nagusiki, juduak eta arabiarrak ez diren beste batzuk eskualde horretako biztanleriaren % 96 baino gehiago baitira (4,2 milioi israeldar judu inguru bizi dira eskualde horretan, munduko biztanleria juduaren heren bat inguru).