Klaudia Severa

Wikipedia, Entziklopedia askea
Klaudia Severa
Bizitza
JaiotzaI. mendea
Herrialdea Antzinako Erroma
Familia
Ezkontidea(k)Aelius Brocchus (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakidazlea

Klaudia Severa (irailaren 11n jaio zen lehen mendean, fl. 97–105) emakume erromatar alfabetatua, gaur eguneko Ingalaterrako iparraldeko Vindolanda gotorlekutik hurbil bizi izan zen, Erromatar Inperioaren Britaniako mugako identifikatu gabeko gotorleku bateko komandantea zen Elio Broko senar zaldunarekin (eques) batera[1]. Vindolandako hainbat oholtxotan dokumentatuta dago[2].

Idazkiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Klaudia Severa ezaguna da Sulpizia Lepidinarekin izan zuen gutun-trukeagatik, Vindolandako gotorlekuan aurkitutako oholtxoen artean gorde dena. Sulpizia Lepidina Flavio Zerialisen, Vindolandako Batabiarren IX. kohortearen[3] prefektuaren emaztea zen. Lepidinak Klaudia Severaren bi gutun jaso zituen (291[4], 292[5]). Klaudia Severaren idazkera duen itxigailudun zati bat ere Lepidinari bidalitako beste gutun batena dela pentsatzen da (293 oholtxoa)[6][7].

Oholtxo hauek guzti hauek 3. aldiari dagozkio, datazioa, beraz, 97-103 urteen artekoa izango da, baina nabarmendu behar da ez zirela elkarrekin aurkitu, sakabanatuta baizik. Gutunen gaia soziala eta pertsonala da, eta nabarmena da Klaudia Severak berak agur oso osoak eta intimoak bere eskuz idazten zituela. Zaldizko ofizialen klaseko emakume alfabetatuen arteko korrespondentzia zateak interesa du, baina emakume hauen presentziak Vindolandan badu ere bere interesa[7].

Uste da bi gutun horiek, Britainia Handian edo, agian, edozein lekutan, emakume batek latinez idatzitako zaharrenak direla. Gutunek erakusten dute bi emakumeen arteko korrespondentzia ohikoa eta sarria zela, eta elkar bisitatzeko ohitura zutela, nahiz eta ez jakin non bizi zen Klaudia Severa[8].

291 oholtxoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Emakume erromatar batek idatzitako hitzak (Vindolandako 291 oholtxoa)

Bi gutun hauen artean ezagunena Klaudia Severak Lepidinari K.o. 100. urtearen inguruan bidali zion urtebetetze-gonbita da. Dokumentu hau, 291 oholtxoa[4][9] (altuera: 96 mm.; zabalera 223 mm.), egurrezko ohol fin baten tintaz idatzita dago; 1970eko hamarkadan aurkitu zuten eta, seguru asko, Vindolandako oholtxoen artean elementurik ezagunenetakoa da[10].

Bi idazketa-estilo daude oholtxoan; testu gehiena, gutunaren lehen zatia, estilo formalean eta eskriba bati dagokion letra zainduarekin idatzita dago, alegia, esku profesional batek idatzia; oholtxoaren azken lau lerroak, berriz, beste letra batekin gehitu ziren, irregularragoa (oholtxoaren beheko eskuineko aldean), eta, uste da, Klaudia Severak berak idatzi zuela, agur pertsonala erantsiz[11].

Latinez honela dio[11]:
Cl(audia) Severa Lepidinae (suae [sa]l[u]tem
III Idus Septembr[e]s soror ad diem
sollemnem natalem meum rogo
libenter facias ut venias
ad nos iucundiorem mihi
[diem] interventu tuo factura si [.....]
Cerial[em t]uum saluta Aelius meus [....]
et filiolus salutant
(2. eskua) sperabo te soror
vale soror anima
mea ita valeam
karissima et [h]ave
(atzean, 1. eskua) Sulpiciae Lepedinae Cerialis a S[e]vera
 Euskaraz[12]:

Klaudia Severak bere Lepidanari agur.

Iraileko idusen aurreko hirugarrenean, nire urtebetetze egunean, bihotez eskatzen dizut, ene lagun mina, etor zaitezela gurera, zure etorrerarekin egun hori atseginagoa egin diezadazun.

Agurtu ezazu zure Zerial; nire Eliok eta semetxoak agurtzen zaituztete.

(2. eskua) Zure zain egongo naiz, ene lagun mina. Ondo izan, ene lagun mina, ene adiskide mamia; hala izan nadila ni, ene lagun kutuna, eta zaindu.

(atzean, 1. eskua) Sulpizia Lepidina Zerialen emazteari, Severak.

Klaudia Severaren urtebetetze festarako gonbidapena da, urte ezezagun bateko, uste da 100ekoa, irailaren 11rako, Klaudia Severak bere lagun Sulpizia Lepidinari bidalitakoa. Sulpizia Lepidinaren senarra Flavio ​​Zerialisen aipatzen du. Gutunak ere erakusten du bere senarraren praenomena Elio (Aelius) zela eta gutxienez seme bat zuela.

292 oholtxoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

292 oholtxoa[5] Klaudia Severak Sulpizia Lepidinari bidalitako beste gutun bat da, eta bertan Sulpizia Lepidinari egingo dion hurrengo bisita iragartzen du. Bere senar Brokoren cognomena (Brocchus) gutunaren bidez dokumentatzen da.

293 oholtxoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Diptiko baten eskuineko aldea izan behar duenaren zati bat gutun baten itxigailua duena, Klaudia Severaren 291 eta 292 oholtxoen itxigailuen esku berak idatzitakoa.

Beste oholtxo batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Klaudia eta Severa izenak ere gordetzen dira 244, 622 eta 626 oholtxoetan.

Britainiar Museoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gonbidapena Britainiar Museoak erosi zuen 1986an, eta 1986,1001.64.4 erregistro-zenbakia du[9]. Museoak Vindolandako oholtxoen aukeraketa bat du ikusgai, eta beste batzuk Vindolandako museoak ditu maileguan.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Bowman, A.K. eta Thomas, J.D. (1983): Vindolanda: the Latin writing-tablets, Britannia monograph series No.4, Society for the Promotion of Roman Studies, 256 or.
  2. ↑ Vindolanda 00244, Vindolanda 00291, Vindolanda 00292, Vindolanda 00293, Vindolanda 00622, Vindolanda 00626.
  3. ↑ (Ingelesez) «Roman Auxilia - Cohors IX Batavorum - Legio X Fretensis» x-legio.com (Noiz kontsultatua: 2023-12-26).
  4. ↑ a b (Ingelesez) «Tab.Vindol. 291. Birthday Invitation of Sulpicia Lepidina. Commentary and notes| Roman Inscriptions of Britain» romaninscriptionsofbritain.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-26).
  5. ↑ a b (Ingelesez) «Tab.Vindol. 292. Correspondence of Sulpicia Lepidina. Commentary and notes | Roman Inscriptions of Britain» romaninscriptionsofbritain.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-26).
  6. ↑ (Ingelesez) «Tab.Vindol. 293. Correspondence of Sulpicia Lepidina | Roman Inscriptions of Britain» romaninscriptionsofbritain.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-26).
  7. ↑ a b «Vindolanda Tablets Online | Tablets | Tab. Vindol. II Category introductions | Correspondence of Lepidina» vindolanda.csad.ox.ac.uk (Noiz kontsultatua: 2023-12-26).
  8. ↑ (Ingelesez) Bowman, Alan K.. (2003). Life and Letters on the Roman Frontier: Vindolanda and Its People. British Museum Press ISBN 978-0-7141-2246-5. (Noiz kontsultatua: 2023-12-26).
  9. ↑ a b «"Tab. Vindol. II 291; Wood writing tablet with a party invitation written in ink, in two hands, from Claudia Severa to Lepidina", British Museum - Search object details» web.archive.org 2011-07-25 (Noiz kontsultatua: 2023-12-21).
  10. ↑ (Ingelesez) «Hadrian's soldiers writing home» The Telegraph 2008-07-21 (Noiz kontsultatua: 2023-12-19).
  11. ↑ a b (Ingelesez) «writing-tablet | British Museum collection» www.britishmuseum.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-20).
  12. ↑ San Juan Manso, Enara (2022): "Erromatar emakume idazleak: jakingarriak eta lekukotasunak", Uztaro 123, 160-161 or.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Klaudia_Severa&oldid=9514807"(e)tik eskuratuta