Edukira joan

Mary Baker Eddy

Wikipedia, Entziklopedia askea
Mary Baker Eddy

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMary Morse Baker
JaiotzaBow, 1821eko uztailaren 16a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaChestnut Hill (en) Itzuli, 1910eko abenduaren 3a (89 urte)
Hobiratze lekuaMount Auburn Cemetery (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: pneumonia
Familia
AitaMark Baker
AmaAbigail Ambrose Baker
Ezkontidea(k)Asa Gilbert Eddy (en) Itzuli  (1877ko urtarrilaren 1a -
Haurrideak
Hezkuntza
HeziketaPembroke Academy (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakidazlea, autorea eta teologoa
Jasotako sariak
InfluentziakPhineas Quimby
KidetzaDaughters of the American Revolution
MugimenduaChristian Science (en) Itzuli
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaChristian Science (en) Itzuli
Musicbrainz: 06aff101-4ce0-45a8-a17d-3bde92bfd829 Discogs: 1873239 Find a Grave: 312 Edit the value on Wikidata

Mary Baker Eddy (Bow, New Hampshire, AEB, 1821eko uztailaren 16a - Chesnut Hill, Massachusetts, AEB, 1910eko abenduaren 3a) Estatu Batuetako erlijio berritzailea izan zen.

"Jakintza kristaua" eta "Kristo jakintsuaren eliza" sortu zituen Bostonen 1879an. Egunkari batzuk sortu eta hainbat liburu eman zuen argitara (Science and Health with Key to Scriptures (1875, "Jakintza eta Osasuna").

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1866an, Jesukristoren oinarri goitiarra ezagutu zuela baieztatu zuen, bere burua osatu zuela esanez, ustez izotzean jausi zen eta bizkarrean zauri larriak izan baitzituen. Bere esperiantzia abiapuntu, zientzia kristaua izenekoa sortu zuen eta hainbat liburu argitaratu.[1]

Familia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eddyren jaiotza lekua

Mary Morse Baker bezala jaio zen Eddy, Boweko (Nuevo Hampshire) etxe batean. Mark Baker baserritarraren (1865ean hil zen) eta Abigail Barnard Baker emaztearen (1849an hil zen) alaba zen. Bakertarren sei seme-alabetatik gazteena zen Eddy.

Mark Baker oso gizon erlijiosoa zen, protestante kongregazionista, azken judizioan eta betiko kondenazioan sinesten zuena. Haren seme-alabek aitaren izaera eta itxura ona jaso zituzten, eta Eddy herriko edertasuna bezala ezagutu zen. Giro horretan, haurtzaroa eta gaztaroa zurruna eta aspergarria izan zen, otoitz-saio luzeekin eta lan askorekin.

Osasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eddyren eta aitaren arteko harremanak ez ziren inoiz onak izan. Dirudienez gazteak bat-bateko gertaera psikotikoak izaten zituen aitaren borondatea kontrolatzen saiatzeko.

Bere osasun arazo kronikoek, neurri batean malnutrizioak eta osasungarritzat zeuzkan dietak kontrolik gabe egiteak eragindakoek, sendatzeko era desberdinekiko interesa piztu zioten.

Tilton, Nueva Hampshire

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1836an, Eddyk hamabost urte zituenean, Bakertarrak hogei miliara joan ziren Sanbornton Bridge, New Hampshire, 1869an Tilton izenaz ezagun zen ingurura. Han tokiko zenbait eskolatan ikasteko aukera izan zuen eta bere neba Albertengandik hizkuntza zaharren ikasgaiak jasoz. Bere heziketa Plyutge-n osatu zuen.

Tiltoneko Kongregazio Elizan 17 urte zituela hartu zuten, eta han artzainarekin predestinazioaren ideia eztabaidatu zuen kide-azterketan. Predestinazioaren eta betiereko kondenazioaren ideiak gaixotu egin zuen, eta, ondoren, haren hitzetan, sendatze-aldi bat izan zuen gorputz-adarraren bidez.

Ezkontza, alarguntasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eddy 1850eko hamarkadan.

1844an, Charlestonen (Hego Carolina) jarri zen lehen senarrarekin, George Washington Glover. Sukar horiaz hil zen Wilmingtonen (Ipar Carolina) sei hilabetez ezkonduta egon ondoren. Sei hilabeteko haurdun zegoen Eddy, eta New Hampshirera itzuli behar izan zuen. Han jaio zen bere seme bakarra, George Washington II. Fisikoki eta mentalki nekatuta, bizitza irabazten saiatu zen, New Hampshire Patriot-erako eta hainbat Odd Fellows-entzako artikuluak eta argitalpen masonikoak idatziz.

Hiru aste geroago, John Bartlett abokatuak jarraitu zuen bere amaren heriotza 1849an. 1850ean, semearen zaintza galdu egin zuen, eta gizarte-zerbitzuen esku geratu zen semea.

Ondoren, George hainbat seniderekin bizitzera bidali zuten, eta Eddyk Abigail ahizparekin bizitzea erabaki zuen. Itxuraz, Abigailek uko egin zion orduan 6 urte zituen George onartzeari. Eddy Daniel Patterson dentistarekin 1853an bigarren aldiz ezkondu zen arren, George semearekiko harremana galdu zuen, eta 25 urte geroago ez zen berriro ikusi.

Phineas Quimbyrekin azterketak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eddy-ren metodoek asko zor die Phineas Quimbyren praktikei eta homeopatiari.

1862ko urrian, Maineko sanatzaile mesmerista zen Eddy Phineas Quimbyren paziente bihurtu zen. 1862tik 1865era bitartean, Quimbyk eta Eddyk eztabaida luzeak izan zituzten Quimbyk eta beste batzuek egindako sendatze-metodoei buruz, mesmerismoak edo hipnosiak, azkenean gezurtatu egin zituen Eddyk.

Erorketa Swampscotten

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1866an, Eddy erori egin zen Swampscotten-en (Massachusetts) izotz gainean laprats eginda, eta bizkarrezurrean lesioa eragin zion erorketak. Hiru egun geroago, "paralisia" gainditu egin zuen, eta Bibliaren irakurketari egotzi zion sendaketa.[2]

Geroago, Lynn hiriaren aurkako demanda aurkeztu zuen, lesioagatik, "erorketaren ondorioak oraindik jasaten ari zela" argudiatuz (nahiz eta geroago demanda kendu zuen). Bizilagunek uste zuten bat-batean ia miraria zela onera etortzea.' Hala ere, homeopata batek, Alvin M. Cushing-ek, Eddy artatu zuen medikuak, zin egin zuen: "inoiz ez zuen adierazi, ezta pentsatu ere Patterson egoera kritikoan zegoenik rfo errekuperatzeko itxaropenik izango ez zuenik".

Eddyk, bere autobiografian, "Atzera begirakoa eta introspekzioa" idatzi zuen. Bibliako estudioan eman zituen hurrengo hiru urteak, eta Kristau Zientziaren aurkikuntzatzat hartu zuena. Sinetsita zegoen "Jainkoaren pertzepzio argiago batek eta sendagaien, higienearen eta medikuntzaren gaitzespen esplizituak eragindako pentsamendu iratzartuaren bidez sendatu zitekeela gaixotasuna, Jesusek sendatzeko metodo horiek erabili ez zituelako behaketan oinarrituta".

Argitalpenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Message to the Mother Church (1900).[3]
  • Christian Science History.[4]
  • Manual of the Mother of Church: The First Church of Christ Scientist in Boston (1902).[5]
  • Unity of Good.[6]
  • Christian Science Versus Pantheism.[7]

Heriotza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eddyri monumentua Mount Auburn hilerrian

Eddy 1910ean hil zen Chestnut Hillen, bere etxean, pneumonia baten ondorioz.

Legatua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bostongo Mary Baker Eddy liburutegiak bere sortzaileak utzitako idatziak kontserbatzeko museo gisa funtzionatzen du.

Egoitzak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eddyren etxe batzuk Longyear Museoarenaj dira eta leku historiko gisa mantentzen ditu. Bisita daitezke (zerrenda hau okupazio-dataren arabera dago antolatuta):

  • 1855-1860 - Hall's Brook Road, norte Groton (Nuevo Hampshire)
  • 1860-1862 - Stinson Lake Road, Rumney (Nuevo Hampshire)
  • 1865-1866 - 23 Paradise Road, Swampscott (Massachusetts)​X
  • 1868,1870 - 277 Main Street, Amesbury (Massachusetts)
  • 1868-1870 - 133 Central Street, Stoughton (Massachusetts)
  • 1875-1882 - 8 Broad Street, Lynn (Massachusetts)
  • 1889-1892 - 62 North State Street, Concord (Nuevo Hampshire)
  • 1908-1910 - 400 Beacon Street, Dupee Estate-Mary Baker Eddy Home, Chestnut Hill, Newton (Massachusetts).

Aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Estatu Batuetako Ospearen Emakumezkoen Aretoan 1995ean sartu zen, eta honako adierazpena azaltzen da: "marka ezabaezina utzi zuen gizartean, erlijioan eta kazetaritzan"

Irudi galeria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Mary Baker Eddy» Los diccionarios y las enciclopedias sobre el Académico (kontsulta data: 2022-07-29).
  2. ↑ .
  3. ↑ (Gaztelaniaz) «Message To The Mother Church, Boston Mass., June 1900 de Eddy, Mary Baker 978-0-526-50684-2» www.todostuslibros.com (kontsulta data: 2022-07-29).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) «Christian Science History de James Hanna, Mary Baker Eddy, Septimus 978-0-526-51379-6» www.todostuslibros.com (kontsulta data: 2022-07-29).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Message To The First Church Of Christ, Scientist de Eddy, Mary Baker G. 978-0-649-25802-4» www.todostuslibros.com (kontsulta data: 2022-07-29).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «Unity Of Good de Eddy, Mary Baker 978-0-649-34779-7» www.todostuslibros.com (kontsulta data: 2022-07-29).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) «Christian Science Versus Pantheism de Eddy, Mary Baker G. 978-0-649-44816-6» www.todostuslibros.com (kontsulta data: 2022-07-29).
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Mary Baker Eddy Aldatu lotura Wikidatan

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Mary_Baker_Eddy&oldid=10256007"(e)tik eskuratuta