Uztailaren 16

Uztailaren 16a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita hamazazpigarren eguna da, 198.a bisurteetan. 168 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Miguel Indurain Jaiotza: Atarrabia, 1964 Espido Freire Jaiotza: Bilbo, 1974 Carmelo Bernaola Jaiotza: Otxandio, 1929 Heriotza: 2002ko ekainak 5 Karmelo Landa Jaiotza: Ea, 1952 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Roald Amundsen Jaiotza: Q966777, 1872 Heriotza: 1928ko ekainak 18 Camille Corot Jaiotza: Paris Q1470209, 1796 Heriotza: 1875eko otsailak 22 Joshua Reynolds Jaiotza: Plympton, 1723 Heriotza: 1792ko otsailak 23 Ginger Rogers Jaiotza: Independence (Missouri), 1911 Heriotza: 1995eko apirilak 25 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 16ko jaiotzak Frits Zernike • Katrina Kaif • Naser al-Din Shah Qajar • Jayma Mays • Eugène Ysaÿe • Robert Sheckley • Ida B. Wells • Fatboy Slim • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Tomas Blanco Jaiotza: 1910eko azaroak 10 Heriotza: Madril, 1990 Serafin Baroja Jaiotza: 1840ko irailak 22 Heriotza: Bera, 1912 Bedita Larrakoetxea Jaiotza: 1894ko ekainak 24 Heriotza: Oñati, 1990 Vicente de Santa María Jaiotza: 1742ko urriak 17 Heriotza: Q12061890, 1806 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Thomas More Jaiotza: 1478ko otsailak 7 Heriotza: Q499565, 1535 Heinrich Böll Jaiotza: 1917ko abenduak 21 Heriotza: Q1805008, 1985 Élie Metchnikoff Jaiotza: 1845eko maiatzak 3 Heriotza: Paris, 1916 Ludovico Ariosto Jaiotza: 1474ko irailak 8 Heriotza: Ferrara, 1533 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 16ko heriotzak Pierre-Jean de Béranger • Edmond de Goncourt • Jon Lord • Andreas Gryphius • Stephen Covey • Ellen G. White • Vyacheslav Ivanovich Ivanov • Dora Maar • Louis Couperus • Pierre-Narcisse Guérin • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 622 - Islamiar egutegiaren hasiera eguna. 1212 - Navas de Tolosako gudua. 1901 - Euskararen batasuna bultzatzeko batzarra egin zen Hendaian. 1969 - Apolo 11 suziria (irudian) jaurti zen, gizakia lehen aldiz Ilargian oinez ipiniko zuena. + Gertaera gehiago... Egutegia << Uztaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: larunbata 2017: igandea 2018: astelehena 2020: osteguna 2021: ostirala 2022: larunbata Izendegia Santutegia: Karmengo Ama Birjina, Elbira Ohrengoa, Marie-Madeleine Postel, Reinilda Sainteskoa Seaska egutegia: Karmele/Karmel/Karla eta Igotz.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1985 - Fernando Egilioren kotxean bonba bat jarri zuten Angelun
• 1998 - Egin egunkariko kazetari talde batek behin-behineko egunkaria sortu zuten polizia operazioak itxitako Egin ordezkatzeko, Euskadi Informacion egunkaria.
• 2010 - BBK porrot egindako Cajasur aurrezki kutxaren jabe egin zen, Espainiako Bankuak egindako enkantea irabaztean.

Mundua

• 1212 - Navas de Tolosako gudua.
• 2006 - Hezbollahk jaurtitako misilek zortzi hildako eragin zituzten Haifako hiri Israeldarrean.

Arte eta kultura

Mundua

• 1948 - Key Largo ("Largo lurmuturra") filma estreinatu zen, John Hustonek zuzendu eta Humphrey Bogart, Lauren Bacall, Edward G. Robinson eta Claire Trevor aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1970 - Cromwell filma estreinatu zen, Ken Hughesek zuzendu eta Richard Harris eta Alec Guinness aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1973 - Enter the Dragon ("Sartuarazi Herensugea") filma estreinatu zen, Robert Clousek zuzendu eta Bruce Lee, John Saxon, Ahna Capri, Robert Wall, Shih Kien eta Jim Kelly aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1999 - Eyes Wide Shut ("Ongi Irekitako Begiak") filma estreinatu zen, Stanley Kubrickek zuzendu eta Nicole Kidman eta Tom Cruise aktoreek antzeztu zutelarik.

Kirolak

Mundua

• 1950 - Maracanazoa: 1950eko Munduko Futbol Txapelketako finalean Uruguaiko futbol selekzio nazionalak Brasilgo futbol selekzio nazionala 1-2ko emaitzaz irabazi zion.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1566 - San San Martin Loinazkoa, beasaindar misiolari eta martiria (h. 1597).
• 1896 - Fausto Arotzena, Gipuzkoako Aldundiko artxibozaina (h. 1980).
• 1902 - Andoni Urrestarazu, Umandi, euskal idazlea (h. 1993).
• 1929 - Carmelo Bernaola, euskal konpositorea (h. 2002).
• 1931 - Ignacio Egibar, gipuzkoar arraunlari ohia.
• 1937 - Felix Beristain, bizkaitar margolaria.
• 1952 - Karmelo Landa, euskal herritar politikaria eta EHUko irakaslea.
• 1960 - Carmelo Barrio, arabar politikaria.
• 1962 - Juan Tomás Martínez, Barakaldoko sumendia, bizkaitar txirrindularia.
• 1964 - Miguel Indurain, nafar txirrindularia, historiako kirolari onenen artean sailkatua.
• 1969 - Joseba Permach, gipuzkoar atleta ohia eta Batasunaren bozeramaile ohia.
• 1971 -
  • Jon Bakero, nafar futbolari ohia.
  • Begoña Pro, nafar kazetari eta idazlea.
• 1974 - Espido Freire, euskal idazle eta zutabegilea.

Mundua

• 1194 - Klara Asiskoa, italiar santu katolikoa, klaratar moja ordenaren fundatzailea (h. 1253).
• 1486 - Andrea del Sarto, italiar margolaria.
• 1660 - Jakob Prandtauer, austriar arkitekto eta eskultorea (h. 1726).
• 1723 - Joshua Reynolds, ingeles pintorea (h. 1792).
• 1796 - Camille Corot, frantziar margolaria (h. 1875).
• 1805 - Sarah Yorke Jackson, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (h. 1887).
• 1806 - Vicente de Santa María, nafar misiolari frantziskotarra (j. 1742).
• 1821 - Mary Baker Eddy, estatubatuar erlijio berritzailea (h. 1910).
• 1855 - Georges Rodenbach, belgikar olerkaria (h. 1898).
• 1860 - Otto Jespersen, daniar hizkuntzalaria (h. 1943).
• 1863 - Alfons Sala, kataluniar industrialari, abokatu eta politikaria, Kataluniako Mankomunitatearen presidentea (h. 1945).
• 1866 - Edwin Brant Frost, estatubatuar astronomoa (h. 1935).
• 1872 - Roald Amundsen, norvegiar esploratzailea (h. 1928).
• 1886 - Pierre Benoit, frantses idazlea eta Frantziako Akademiako kidea (h. 1962).
• 1895 - Katia Granoff, ukrainar-frantziar idazle eta arte-merkataria (h. 1989).
• 1896 - Trygve Lie, norvegiar politikaria, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (h. 1968).
• 1901 - Leon Shamroy, estatubatuar zinema argazkilaria (h. 1974).
• 1904 - Goffredo Petrassi, italiar musikagilea (h. 2003).
• 1907 - Barbara Stanwyck, estatubatuar aktorea (h. 1990).
• 1911 - Ginger Rogers, estatubatuar aktore, dantzari eta abeslaria (h. 1995).
• 1919 - Choi Kyu-hah, Hego Koreako presidentea (h. 2006).
• 1921 - Miguel Labordeta, gaztelaniaz idazten zuen aragoitar poeta (h. 1969).
• 1926 - Irwin Rose, estatubatuar biokimikaria, 2004ko Kimikako Nobel Saria (h. 2015).
• 1930 - Guy Béart, frantziar abeslaria eta kantautorea (h. 2015).
• 1932 - Christopher Koch, australiar eleberrigilea (h. 2013).
• 1936 - Yasuo Fukuda, Japoniako 91. lehen ministroa.
• 1939 - Ryozo Suzuki, japoniar futbolaria.
• 1941 - Desmond Dekker, jamaikar ska eta reggae musika abeslari eta musikagilea (h. 2006).
• 1942 - Margaret Court, australiar tenislari ohia, urte berean Grand Slameko lau txapelketak irabazten lehenengo emakumea.
• 1943 - Reinaldo Arenas, kubatar nobelagile, poeta eta antzerki idazlea (h. 1990).
• 1947 - Assata Shakur, Pantera Beltzak alderdi ezkertiarreko estatubatuar aktibista.
• 1948 -
  • Rita Barberá, Valentziako alkatea (h. 2016).
  • Rubén Blades, panamar abeslari, musikagile, musikari, aktore, abokatu eta politikaria.
• 1951 - Dan Bricklin, estatubatuar informatikaria.
• 1957 - Faye Grant, estatubatuar zinema, telebista eta antzerkiko aktorea.
• 1958 -
  • Michael Flatley, estatubatuar-irlandar dantzari, aktore, koreografo, musikari eta telebistako aurkezlea.
  • Miguelanxo Prado, galiziar marrazkilari eta komikigilea.
• 1959 -
  • Ángeles Caso, espainiar idazlea.
  • Bob Joles, estatubatuar ahots-aktorea.
• 1967 - Will Ferrell, estatubatuar aktore, komediante, zinema ekoizle eta gidoigilea.
• 1968 - Larry Sanger, estatubatuar filosofoa, Jimmy Walesekin batera Wikipedia sortu zuenetako bat.
• 1971 - Carlos Núñez, galiziar musikaria.
• 1981 - Angelica Ross, estatubatuar enpresaburu, aktorea eta transgeneroen eskubideen aldeko ekintzailea.
• 1982 - André Greipel, alemaniar txirrindularia.
• 1985 - Dejan Jakovic, kanadar futbolaria.
• 1988 - Sergio Busquets, kataluniar futbolaria.
• 1989 - Gareth Bale, galestar futbolaria.
• 1990 - C. Tangana, espainiar rap abeslaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1670 - Bartolome Salazar, arabar epaile eta funtzionarioa, Liman.
• 1912 - Serafin Baroja, euskal idazlea (j. 1840).
• 1982 - Alberto Lopez-Jauregizar, bizkaitar politikaria, ETAk eraila (j. 1939).
• 1986 - José María Busca Isusi, gaztelaniaz idatzi zuen gipuzkoar idazlea (j. 1916).
• 1990 -
  • Tomás Blanco, bizkaitar aktorea (j. 1910).
  • Bedita Larrakoetxea, bizkaitar idazlea eta itzultzailea (j. 1894).
• 2010 - Filomena Matute Merino, 108 urte, 11 hilabete eta 5 egun bizi izan zen Euskal Herritarra (j. 1901).
• 2018 - Miguel Ángel Alegría, nafar pilotaria (j. 1933).

Mundua

• 947 - Fujiwara no Tadabumi, japoniar shogun eta jenerala (j. 873).
• 1216 - Inozentzio III.a, Aita santua (j. 1160/1161).
• 1342 - Karlos I.a Hungariakoa, Hungariako eta Kroaziako erregea (j. 1288).
• 1557 - Ana Cleveskoa, Ingalaterrako erregina ezkontidea (j. 1515).
• 1691 - François Michel Le Tellier de Louvois, frantziar estatugilea (j. 1641).
• 1740 - Mariana Neoburgekoa, Espainiako erregina ezkontidea (j. 1667).
• 1747 - Giuseppe Maria Crespi, italiar pintorea (j. 1665).
• 1764 - Ivan VI.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (j. 1740).
• 1882 - Mary Todd Lincoln, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1818).
• 1884 - Manuel Milà i Fontanals, kataluniar jakintsua (j. 1818).
• 1931 - Alice Pike Barney, Washington Hiriko margolaria, hiria arteen erdigune bihurtzeko lan egin zuena (j. 1857).
• 1953 - Hilaire Belloc, frantziar jatorriko ingeles idazle, historialari eta politikaria (j. 1870).
• 1960 - Albert Kesselring, alemaniar mariskala (j. 1885).
• 1981 - Jacob Wolfowitz, poloniar-estatubatuar estatistikaria (j. 1910).
• 1982 - Patrick Dewaere, frantziar aktorea (j. 1947).
• 1985 -
  • Heinrich Böll, alemaniar idazlea, 1972ko Literaturako Nobel Saria (j. 1917).
  • Robert Siohan, frantziar musikagilea (j. 1894).
• 1989 -
  • Nicolás Guillén, kubatar poeta (j. 1902).
  • Herbert von Karajan, austriar orkestra-zuzendaria (j. 1908).
• 1991 - Robert Motherwell, estatubatuar margolaria, espresionismo abstraktuaren sortzaileetako bat (j. 1915).
• 1994 - Julian Seymour Schwinger, estatubatuar fisikaria, 1965eko Fisikako Nobel Saria (j. 1918).
• 1995 -
  • Charles Bruck, Errumanian jaiotako frantziar musikagilea (j. 1911).
  • Stephen Harold Spender, ingeles poeta eta kritikaria (j. 1909).
• 1999 -
  • John Fitzgerald Kennedy Jr., John F. Kennedyren semeetako bat, hegazkin istripuan (j. 1960).
  • André Martinet, frantziar hizkuntzalaria eta euskalaria (j. 1908).
• 2001 - Maurice de Bevere, Morris, belgikar komikigilea, Lucky Luke pertsonaiaren sortzailea (j. 1923).
• 2003 - Celia Cruz, kubatar abeslaria (j. 1925).
• 2005 - John Ostrom, estatubatuar paleontologoa, 1960ko hamarkadan dinosauroak ulertzeko modua aldatu zuena (j. 1928).
• 2011 - Geraint Bowen, galestar poeta (j. 1915).
• 2014 - Johnny Winter, estatubatuar blues eta rock gitarra-jotzailea (j. 1944).
• 2016 - Evelyn Pielou, britainiar zientzialaria (j. 1924).
• 2017 - George A. Romero, estatubatuar zinemagilea (j. 1940).
• 2018 - Gabriel Caruana, zeramikan berezitutako maltar artista ezagunetakoa (j. 1929).
• 2019 - Johnny Clegg, hegoafrikar musikari eta antropologoa (j. 1953).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Karmele/Karmel/Karla eta Igotz.
• Kristauentzat Karmengo Amaren jaia. Euskal Herriko herri askotan jai egun nagusia, besteak beste:

• • Markina-Xemein
  • Zornotza
  • Barakaldo
  • Alegia
  • Santurtzi

Uztailaren 15 | Urteko egutegi | Uztailaren 17