Uztailaren 16
Uztailaren 16a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita hamazazpigarren eguna da, 198.a bisurteetan. 168 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
Heriotzak
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1985 - Fernando Egilioren kotxean bonba bat jarri zuten Angelun.
- 1998 - Egin egunkariko kazetari talde batek behin-behineko egunkaria sortu zuten polizia operazioak itxitako Egin ordezkatzeko, Euskadi Informacion egunkaria.
- 2010 - BBK porrot egindako Cajasur aurrezki kutxaren jabe egin zen, Espainiako Bankuak egindako enkantea irabaztean.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1212 - Navas de Tolosako gudua.
- 2006 - Hezbollahk jaurtitako misilek zortzi hildako eragin zituzten Haifako hiri Israeldarrean.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1948 - Key Largo ("Largo lurmuturra") filma estreinatu zen, John Hustonek zuzendu eta Humphrey Bogart, Lauren Bacall, Edward G. Robinson eta Claire Trevor aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1970 - Cromwell filma estreinatu zen, Ken Hughesek zuzendu eta Richard Harris eta Alec Guinness aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1973 - Enter the Dragon ("Sartuarazi Herensugea") filma estreinatu zen, Robert Clousek zuzendu eta Bruce Lee, John Saxon, Ahna Capri, Robert Wall, Shih Kien eta Jim Kelly aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1999 - Eyes Wide Shut ("Ongi Irekitako Begiak") filma estreinatu zen, Stanley Kubrickek zuzendu eta Nicole Kidman eta Tom Cruise aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1950 - Maracanazoa: 1950eko Munduko Futbol Txapelketako finalean Uruguaiko futbol selekzio nazionalak Brasilgo futbol selekzio nazionala 1-2ko emaitzaz irabazi zion.
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1566 - San Martin Loinazkoa, beasaindar misiolari eta martiria (h. 1597).
- 1896 - Fausto Arotzena, Gipuzkoako Aldundiko artxibozaina (h. 1980).
- 1902 - Andoni Urrestarazu, Umandi, euskal idazlea (h. 1993).
- 1929 - Carmelo Bernaola, euskal konpositorea (h. 2002).
- 1931 - Ignacio Egibar, gipuzkoar arraunlari ohia.
- 1937 - Felix Beristain, bizkaitar margolaria.
- 1952 - Karmelo Landa, euskal herritar politikaria eta EHUko irakaslea.
- 1960 - Carmelo Barrio, arabar politikaria.
- 1962 - Juan Tomás Martínez, Barakaldoko sumendia, bizkaitar txirrindularia.
- 1964 - Miguel Indurain, nafar txirrindularia, historiako kirolari onenen artean sailkatua.
- 1968 - Eba Gaminde Egia, Deustuko Unibertsitateko irakaslea eta ikertzaile bizkaitarra.
- 1969 - Joseba Permach, gipuzkoar atleta ohia eta Batasunaren bozeramaile ohia.
- 1971 -
- Jon Bakero, nafar futbolari ohia.
- Begoña Pro, nafar kazetari eta idazlea.
- 1974 - Espido Freire, euskal idazle eta zutabegilea.
- 1979 - Zugaitz Ayuso, gipuzkoar ziklo-kros eta mendi bizikletako txirrindulari ohia.
- 1991 - Irati Mogollón, gipuzkoar soziologoa.
- 1993 -
- Ainhoa Artetxe, euskal aktorea.
- Iñigo Orozko, gipuzkoar futbolaria.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1194 - Klara Asiskoa, italiar santu katolikoa, klaratar moja ordenaren fundatzailea (h. 1253).
- 1486 - Andrea del Sarto, italiar margolaria.
- 1660 - Jakob Prandtauer, austriar arkitekto eta eskultorea (h. 1726).
- 1723 - Joshua Reynolds, ingeles pintorea (h. 1792).
- 1796 - Camille Corot, frantziar margolaria (h. 1875).
- 1805 - Sarah Yorke Jackson, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (h. 1887).
- 1806 - Vicente de Santa María, nafar misiolari frantziskotarra (j. 1742).
- 1821 - Mary Baker Eddy, estatubatuar erlijio berritzailea (h. 1910).
- 1855 - Georges Rodenbach, belgikar olerkaria (h. 1898).
- 1858 - Eugène Ysaÿe, belgikar biolinista, musikagile eta orkestra-zuzendaria (h. 1931).
- 1860 - Otto Jespersen, daniar hizkuntzalaria (h. 1943).
- 1862 - Ida B. Wells, estatubatuar kazetaria, eskubide zibilen mugimenduko lider aitzindaria eta NAACP erakundearen sortzaileetako bat (h. 1931).
- 1863 - Alfons Sala, kataluniar industrialari, abokatu eta politikaria, Kataluniako Mankomunitatearen presidentea (h. 1945).
- 1866 - Edwin Brant Frost, estatubatuar astronomoa (h. 1935).
- 1872 - Roald Amundsen, norvegiar esploratzailea (h. 1928).
- 1883 - Charles Sheeler, estatubatuar margolari eta argazkilaria (h. 1965).
- 1886 - Pierre Benoit, frantses idazlea eta Frantziako Akademiako kidea (h. 1962).
- 1888 - Frits Zernike, herbeheretar fisikaria, 1953ko Fisikako Nobel Saria (h. 1966).
- 1895 - Katia Granoff, ukrainar-frantziar idazle eta arte-merkataria (h. 1989).
- 1896 - Trygve Lie, norvegiar politikaria, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (h. 1968).
- 1901 - Leon Shamroy, estatubatuar zinema argazkilaria (h. 1974).
- 1904 - Goffredo Petrassi, italiar musikagilea (h. 2003).
- 1907 - Barbara Stanwyck, estatubatuar aktorea (h. 1990).
- 1911 - Ginger Rogers, estatubatuar aktore, dantzari eta abeslaria (h. 1995).
- 1919 - Choi Kyu-hah, Hego Koreako presidentea (h. 2006).
- 1921 - Miguel Labordeta, gaztelaniaz idazten zuen aragoitar poeta (h. 1969).
- 1926 - Irwin Rose, estatubatuar biokimikaria, 2004ko Kimikako Nobel Saria (h. 2015).
- 1928 - Anita Brookner, ingeles eleberrigile eta arte-historiagilea (h. 2016).
- 1930 - Guy Béart, frantziar abeslaria eta kantautorea (h. 2015).
- 1932 -
- Christopher Koch, australiar eleberrigilea (h. 2013).
- Dick Thornburgh, estatubatuar legelari eta politikaria (h. 2020).
- 1936 - Yasuo Fukuda, Japoniako 91. lehen ministroa.
- 1939 -
- Dave Kunst, Lurrari bira oinez eman zuela independenteki ziurta daitekeen lehen pertsona.
- Ruth Perry, Liberiako presidentea (h. 2017).
- Ryozo Suzuki, japoniar futbolaria.
- 1941 - Desmond Dekker, jamaikar ska eta reggae musika abeslari eta musikagilea (h. 2006).
- 1942 - Margaret Court, australiar tenislari ohia, urte berean Grand Slameko lau txapelketak irabazten lehenengo emakumea.
- 1943 - Reinaldo Arenas, kubatar nobelagile, poeta eta antzerki idazlea (h. 1990).
- 1947 - Assata Shakur, Pantera Beltzak alderdi ezkertiarreko estatubatuar aktibista.
- 1948 -
- Rita Barberá, Valentziako alkatea (h. 2016).
- Rubén Blades, panamar abeslari, musikagile, musikari, aktore, abokatu eta politikaria.
- 1950 - Lee Wan-koo, Hego Koreako lehen ministroa (h. 2021).
- 1951 - Dan Bricklin, estatubatuar informatikaria.
- 1957 - Faye Grant, estatubatuar zinema, telebista eta antzerkiko aktorea.
- 1958 -
- Michael Flatley, estatubatuar-irlandar dantzari, aktore, koreografo, musikari eta telebistako aurkezlea.
- Laura Freixas, kataluniar idazle feminista.
- Miguelanxo Prado, galiziar marrazkilari eta komikigilea.
- 1959 -
- Ángeles Caso, espainiar idazlea.
- Bob Joles, estatubatuar ahots-aktorea.
- 1967 - Will Ferrell, estatubatuar aktore, komediante, zinema ekoizle eta gidoigilea.
- 1968 - Larry Sanger, estatubatuar filosofoa, Jimmy Walesekin batera Wikipedia sortu zuenetako bat.
- 1971 - Carlos Núñez, galiziar musikaria.
- 1973 - Stefano Garzelli, italiar txirrindulari ohia.
- 1980 - Adam Scott, australiar golfaria.
- 1981 - Angelica Ross, estatubatuar enpresaburu, aktorea eta transgeneroen eskubideen aldeko ekintzailea.
- 1982 - André Greipel, alemaniar txirrindularia.
- 1983 - Katrina Kaif, Bollywoodeko britainiar aktorea eta modeloa.
- 1985 - Dejan Jakovic, kanadar futbolaria.
- 1988 - Sergio Busquets, kataluniar futbolaria.
- 1989 - Gareth Bale, galestar futbolaria.
- 1990 -
- Eddie Hassell, estatubatuar aktorea (h. 2020).
- C. Tangana, espainiar rap abeslaria.
- 1992 - Jarosław Zyskowski, poloniar saskibaloi jokalaria.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1670 - Bartolome Salazar, arabar epaile eta funtzionarioa, Liman.
- 1741 - Jose Urrutia, esploratzaile eta kolono euskalduna, San Antonion (j. c. 1678).
- 1912 - Serafin Baroja, euskal idazlea (j. 1840).
- 1982 - Alberto Lopez-Jauregizar, bizkaitar politikaria, ETAk eraila (j. 1939).
- 1986 - José María Busca Isusi, gaztelaniaz idatzi zuen gipuzkoar idazlea (j. 1916).
- 1990 -
- Tomás Blanco, bizkaitar aktorea (j. 1910).
- Bedita Larrakoetxea, bizkaitar idazlea eta itzultzailea (j. 1894).
- 2010 - Filomena Matute Merino, 108 urte, 11 hilabete eta 5 egun bizi izan zen Euskal Herritarra (j. 1901).
- 2018 - Miguel Ángel Alegría, nafar pilotaria (j. 1933).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 947 - Fujiwara no Tadabumi, japoniar shogun eta jenerala (j. 873).
- 1216 - Inozentzio III.a, Aita santua (j. 1160/1161).
- 1342 - Karlos I.a Hungariakoa, Hungariako eta Kroaziako erregea (j. 1288).
- 1557 - Ana Cleveskoa, Ingalaterrako erregina ezkontidea (j. 1515).
- 1691 - François Michel Le Tellier de Louvois, frantziar estatugilea (j. 1641).
- 1740 - Mariana Neoburgekoa, Espainiako erregina ezkontidea (j. 1667).
- 1747 - Giuseppe Maria Crespi, italiar pintorea (j. 1665).
- 1764 - Ivan VI.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (j. 1740).
- 1882 - Mary Todd Lincoln, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1818).
- 1884 - Manuel Milà i Fontanals, kataluniar jakintsua (j. 1818).
- 1923 - Louis Couperus, herbeheretar idazlea (j. 1863).
- 1931 - Alice Pike Barney, Washington Hiriko margolaria, hiria arteen erdigune bihurtzeko lan egin zuena (j. 1857).
- 1953 - Hilaire Belloc, frantziar jatorriko ingeles idazle, historialari eta politikaria (j. 1870).
- 1960 -
- Albert Kesselring, alemaniar mariskala (j. 1885).
- John P. Marquand, estatubatuar idazlea (j. 1893).
- 1981 - Jacob Wolfowitz, poloniar-estatubatuar estatistikaria (j. 1910).
- 1982 -
- Patrick Dewaere, frantziar aktorea (j. 1947).
- Charles Robberts Swart, Hegoafrikako azken gobernadore orokorra eta lehendabiziko presidentea (j. 1894).
- 1983 - Michel Micombero, Burundiko presidentea (j. 1940).
- 1985 -
- Heinrich Böll, alemaniar idazlea, 1972ko Literaturako Nobel Saria (j. 1917).
- Robert Siohan, frantziar musikagilea (j. 1894).
- 1989 -
- Nicolás Guillén, kubatar poeta (j. 1902).
- Herbert von Karajan, austriar orkestra-zuzendaria (j. 1908).
- 1991 - Robert Motherwell, estatubatuar margolaria, espresionismo abstraktuaren sortzaileetako bat (j. 1915).
- 1994 - Julian Seymour Schwinger, estatubatuar fisikaria, 1965eko Fisikako Nobel Saria (j. 1918).
- 1995 -
- Charles Bruck, Errumanian jaiotako frantziar musikagilea (j. 1911).
- Stephen Harold Spender, ingeles poeta eta kritikaria (j. 1909).
- 1997 - Dora Maar, frantziar argazkilari, margolari eta olerkaria (j. 1907).
- 1999 -
- John Fitzgerald Kennedy Jr., John F. Kennedyren semeetako bat, hegazkin istripuan (j. 1960).
- André Martinet, frantziar hizkuntzalaria eta euskalaria (j. 1908).
- Alfred Raoul, Kongoko Errepublikako presidentea (j. 1938).
- 2001 - Maurice de Bevere, Morris, belgikar komikigilea, Lucky Luke pertsonaiaren sortzailea (j. 1923).
- 2003 - Celia Cruz, kubatar abeslaria (j. 1925).
- 2005 - John Ostrom, estatubatuar paleontologoa, 1960ko hamarkadan dinosauroak ulertzeko modua aldatu zuena (j. 1928).
- 2011 - Geraint Bowen, galestar poeta (j. 1915).
- 2012 - Jon Lord, ingeles konpositore, piano jotzailea eta Hammond organo jotzailea (j. 1941).
- 2014 - Johnny Winter, estatubatuar blues eta rock gitarra-jotzailea (j. 1944).
- 2016 - Evelyn Pielou, britainiar zientzialaria (j. 1924).
- 2017 - George A. Romero, estatubatuar zinemagilea (j. 1940).
- 2018 - Gabriel Caruana, zeramikan berezitutako maltar artista ezagunetakoa (j. 1929).
- 2019 - Johnny Clegg, hegoafrikar musikari eta antropologoa (j. 1953).
- 2021 - Josep Maria Gay de Liébana, kataluniar ekonomialaria, dibulgatzailea eta kirol arloko ekonomia aholkularia (j. 1953).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sehaska egutegiko izendegia: Karmele/Karmel/Karla eta Igotz.
- Kristauentzat Karmengo Amaren jaia. Euskal Herriko herri askotan jai egun nagusia, besteak beste:
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Urteko hilak | ||
|---|---|---|
|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua | ||