Mercedes Olivera Bustamante

Aldatu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
Mercedes Olivera Bustamante
Bizitza
JaiotzaMexiko Hiria, 1934
Herrialdea Mexiko
HeriotzaSan Cristóbal de las Casas, 2022ko abuztuaren 7a (87/88 urte)
Hezkuntza
HeziketaNational School of Anthropology and History (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakantropologoa, ikertzailea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea

María Mercedes Olivera Bustamante (Mexiko Hiria, Mexiko, 1934 – San Cristobal de Las Casas, Chiapas, Mexiko, 2022ko abuztuaren 7a) mexikar antropologoa eta feminista izan zen.[1] Merkataritza-ikertzailea, Mexikoko eta Erdialdeko Amerikako Ikasketa Zentroko (CESMECA) Genero eta Feminismo Ikasketak Kidego Akademikoaren burua. Emakume indigenekin, giza eskubideekin, lan-eskubideekin eta sexualitatearekin lankidetzan aritu zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antropologia eta Historiako Eskola Nazionalean ikasi zuen (1956). Pueblako komunitate indigenekin lanean hasi zen.[2]

Antropologia eta Historiako Eskola Nazionaleko (ENAH) Antropologiako lizentziaturan hasi zen lanean 1956an. Antropologian doktorea da Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoan (UNAM), Ikertzaileen Sistema Nazionalean (SNI) parte hartu zuen eta Promep profila izan zuen.

Gizarte zibileko hainbat erakunderen sortzailea izan zen, hala nola Emakume Latinoamerikarraren Ikerketa eta Ekintza Zentroa (CIAM), Mercedes Olivera kolektibo feminista (Cofemo), Chiapaseko Emakumearen Eskubideen Zentroa (CDMCH), guztiak San Cristóbal de Las Casasen, Chiapas.

Emakume indigenekin, giza eskubideekin, lan-eskubideekin eta sexualitatearekin lankidetzan aritu zen.

2022ko abuztuaren 7an hil zen, 87 urte zituela, minbiziaren aurkako borroka luze baten ondoren.[1]

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1970ean, Chiapasko Indigenista Institutu Nazionalarekin eta San Cristobal de las Casasen Garapen Eskolarekin hasi zen lanean; hala ere, Gonzálo Aguirre Beltrán zuzendariak bota egin zuen. Handik aurrera, gizarte-mugimenduetan parte hartzen hasi zen.[2] 1976an, Chiapanecas kafe-makinen lursailetan hasi zen lanean, Ana Bella Pérez eta Ana Salazar antropologoen ondoan.

1980ko hamarkadaz geroztik, Chiapas, Guatemala, Nikaragua eta El Salvadorreko emakume, errefuxiatu eta haurrekin lan egin zuen. Erdialdeko Amerikako Emakumeentzako Informazio eta Analisi Zentroarekin lan egin zuen. Mamas Maquín erakundearekin ere lankidetzan aritu zen, eta haiekin zalantzan jarri zuen feministek eta ikertzaileek emakume indigenen eskubideen defentsan zuten eginkizuna, baita jarrera paternalista eta ikuspegi eurozentrista ere. Horregatik hasi zen hausnartzen arrazismoak eta klasismoak ere emakumeen arteko harremanak nola oztopatzen dituzten.[2]

Era berean, berak “feminismo indigena” zeritzona zalantzan jartzea planteatzen zuen.[3]

2012ko martxoan, Chiapasko Zientzia eta Arteen Unibertsitateak (UNICACH) emakumeen aldeko ibilbide akademikoa eta aktibismoa aitortu zituen, eta Honoris[4] Causa Doktoretza eman zion. Doktoretza horri uko egin zion protestan, erakunde berak Salvador Cienfuegos Zepedari, Defentsa Nazionaleko Idazkaritzaren (Sedena) titularrari, Oliveraren ustez, emakumeen eta gizonen bortxaketa, desagerpen eta heriotzen erantzulea zenari ere aitorpena emango ziolako.[5][6]

2016ko maiatzean Martin Diskin Disertazioen Oroimenezko Saria jaso zuen, urtero Latinoamerikako Ikasketen Elkartearen (LASA) Nazioarteko Kongresuaren esparruan ematen dena.

Gainera, gizarte zibileko hainbat erakunderen sortzailea izan zen, hala nola Centro de Investigación y Acción de la Mujer Latioamericana (CIAM) Kolektibo feminista Mercedes Olivera (COFEMO), Centro de Derechos de la Mujer de Chiapas (CDMCH), guztiak San Cristóbal de Las Casasen, Chiapas.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • "Pillis y macehuales: las formaciones sociales y los modos de producción de Tecalli del siglo XII al XVI", 1978
  • "Análisis regional de la población indígena de México", 1973
  • "De sumisiones, cambios y rebeldías. Mujeres indígenas de Chiapas", 2004
  • "Subordinación de género e interculturalidad: Mujeres desplazas en Chiapas", 2004
  • "Género y negociación reproductiva: un estudio en una comunidad rural de Chiapas", 2005
  • "Violencia Feminicida en Chiapas, Razones Visibles y Ocultas de Nuestras Luchas", 2008
  • "El impacto de la Crisis Alimentaria en las Mujeres Rurales de Bajos Ingresos"”, 2008-2009
  • "Mujeres Marginales de Chiapas. Región Los Altos", 2011
  • "Chiapas, Miradas de Mujer", 2011

Aldizkarietako artikuluak[7][aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • "Sobre la explotación y opresión de las mujeres acasilladas en Chiapas", 1979
  • "Género y negociación reproductiva: un estudio en una comunidad rural de Chiapas", 2005
  • "Subordinación de género e interculturalidad: Mujeres desplazas en Chiapas", 2004
  • "Análisis regional de la población indígena de México", 1973
  • "Los indígenas del norte de Oaxaca y su participación en la vida nacional", 1971
  • "Los choloques y los cholultecas: apuntes sobre las relaciones étnicas en Cholula hasta el siglo XVI", 1969
  • "La familia en Tlaxcalancingo: un problema de desorganización social", 1967
  • "Notas sobre las actividades religiosas en Tlaxiaco", 1963

Elkarlana talde-lanetan[7][aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • "A propósito de Chiapas: la paz en la guerra", 2008
  • "Feminismo desde otras culturas", 2001
  • "La Otra Palabra, Mujeres y Violencia en Chiapas, Antes y después de Acteal", 1998

Aipamenak[7][aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • "Espacios diferentes, historia en común, Mexiko, Guatemala eta Belice: la construcción de una frontera", 2008.

Lan kolektiboak[7][aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • "Violencia feminicida en Chiapas: razón evidentes y ocultas de nuestras luchas, resistencias y rebeldías", 2008.
  • "De la violencia como pecado", 2009
  • "Movimiento chiapaneco en defensa de la tierra y el territorio y el derecho de las mujeres a participar". Chiapas Mercedes Olivera Bustamante, Amaranta Cornejo Hernández eta Mauricio Nucamendi Arellanoko nekazarien eta emakumeen erakundeen direktorioa, 2016.

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2012ko martxoan, Honoris[4] Causa Doktoretza eman zion Chiapasko Zientzia eta Arteen Unibertsitateak (UNICACH) emakumeen aldeko ibilbide akademiko eta aktibismoagatik.
  • 2016ko maiatzean Martin Diskin Disertazioen Oroimenezko Saria jaso zuen, urtero Latinoamerikako Ikasketen Elkartearen (LASA) Nazioarteko Kongresuaren esparruan emana

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b Henríquez, Elio. (2022-08-08). «Fallece la antropóloga Mercedes Olivera, pionera del feminismo en Chiapas» La Jornada.
  2. ↑ a b c Mora, Mariana. (diciembre de 2009). «Aportaciones a una genealogía feminista: La trayectoria política-intelectual de Mercedes Olivera Bustamante» Desacatos (31): 159–164. ISSN 1607-050X..[Betiko hautsitako esteka]
  3. ↑ «Mercedes Olivera y la construcción del feminismo indígena | Cimac Noticias» www.cimacnoticias.com.mx.
  4. ↑ a b Reconocimiento a Mercedes Olivera. 9 de junio de 2016.
  5. ↑ C.V., DEMOS, Desarrollo de Medios, S.A. de. La Jornada: Más de 35 grupos y 50 académicos piden no entregar honoris causa a Cienfuegos. .
  6. ↑ La académica y feminista Mercedes Olivera Bustamante renunció al doctorado honoris causa. 5 de febrero de 2018.
  7. ↑ a b c d «Mercedes Olivera Bustamante - Dialnet» dialnet.unirioja.es.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Mercedes_Olivera_Bustamante&oldid=9532395"(e)tik eskuratuta