Miroslav Holub

Miroslav Holub
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Pilsen, 1923ko irailaren 13a
Herrialdea	Txekia ; Txekoslovakia
Heriotza	Praga, 1998ko uztailaren 14a (74 urte)
Hezkuntza
Heziketa	Pragako Unibertsitate Karolina
Hizkuntzak	txekiera
Jarduerak
Jarduerak	itzultzailea, immunologoa, mediku idazlea, poeta eta biologoa
Kidetza	Bavariako Arte Ederren Akademka

Miroslav Holub (Pilsen, 1923ko irailaren 13a – Praga, 1998ko uztailaren 14a) txekiar poeta eta immunologoa izan zen.

Biografia eta lana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Miroslav Holub Pilsen hirian jaio zen, garai hartako Txekoslovakiako mendebaldean (gaur egun, Txekiar Errepublika). Ama hizkuntza-irakaslea zuen, eta aita, berriz, tren-konpainiarentzat lan egiten zuen abokatua. Bigarren Mundu Gerra amaitu zenean, medikuntza ikasi zuen Pragako Charles Unibertsitatean, eta hango pabiloi psikiatriko batean lan egin zuen. Handik aurrera, immunologiaren alorreko ibilbideari ekin zion. 150 argitalpen zientifiko idatzi zituen, baita monografia bat ere, "Arratoi ilegabeen immunologia" (hainbat gaixotasun aztertzeko erabiliko zen ilerik gabeko arratoi-mota baten anduia garatu zuen).^[1] 1958an plazaratu zuen bere lehen poema liburua, Denní služba (Eguneroko zerbitzua)^[2]; lan horrekin, alde batera utzi zuen hamarkada hartan zenbait aldizkaritan argitaratutako poemetan erakutsitako joera nolabait estalinista.

Ez zuen inoiz bere burua disidente politikotzat jo, eta ez zuten sekula kartzelatu; dena den, zeharka bada ere, bere poesiagintzan askotan trufatzen zen totalitarismoaz. 1968ko Pragako Udaberriaren jarraian, Txekoslovakiako Gobernuak ez-pertsona izendatu zuen; bere lanak aipatzea debekatu zuten, eta 1970 eta 1980 bitartean ez zen bere poesiarik argitaratu.^[1]

Sorterrian arrazoi politikoengatik zentsuraturik, atzerrian argitaratu behar izan zituen liburu gehienak, harik eta 1979an betoa kendu zioten arte. Dena den, Txekoslovakiako Gobernuarekin izandako liskarrek ez zuten sorterritik urrundu, hango ohitura eta tradizioek ere lekua baitute Holuben poesiagintzan. Nazioartean sona handia eskuratu zuen, batez ere mundu anglosaxoian, eta adituek XX. mendearen bigarren erdiko Europa erdialdeko poeta handienen artean kokatu izan dute.^[2]

Immunologiaren esparruan lan egiteak eragin handia izan zuen Miroslav Holuben obran; izan ere, hainbat poema idazterakoan zientziaren alorrean zeukan ezagutza erabili zuen, poesiara ekarriz, baita zientziaren zehaztasuna ere. Bere lan gehienak errimarik gabeak dira, eta horrek, zelanbait, itzulpena erraztu du; hogeita hamar hizkuntzatara baino gehiagotara itzuli izan da. Nazioartean txekiar poetarik ezagunenetakoa bada ere, sorterrian ia ezezaguna izaten jarraitzen du.

Ingelesera itzulitako lanari dagokionez, Holuben poemak Observer astekarian argitaratu ziren lehenengo aldiz, 1962an. Bost urte geroago, Selected Poems (Poema hautatuak) liburua argitaratu zen, Penguin Modern European Poets bildumaren barruan, R.M. Rilke, Eugenio Montale, Vasko Popa edota Anna Akhmatova bezalako poeten alboan.^[2] Liburua Ian Milner eta George Theiner-ek itzuli zuten, eta Al Alvarez kritikari, poeta eta saiakeragilearen hitzaurrearekin argitaratu zen. Asko izan ziren Holuben lana laudatu zutenak; haien artean, Ted Hughes eta Seamus Heaney^[3]. Eta, izan ere, nabarmena da Holubek Hughesen Crow bilduman izan zuen eragina (1970).

Poesiaz gain, Holubek zientziari buruzko hainbat saiakera labur ere idatzi zituen, nagusiki biologiaren eta medikuntzaren alorrekoak (batez ere, immunologiari buruzkoak); nolanahi ere den, zientziaz gain bizitzaren beste esparru batzuk ere jorratu zituen, antzinako humanisten erara.^[2] The Dimension of the Present Moment liburua saiakera horien bilduma bat da. 1960ko hamarkadan, ostera, Holubek berak 'erdi-erreportaje' izendatu zituen bi liburu argitaratu zituen, AEBetan egindako egonaldi luzeak jasotzen dituztenak.

Pragan hil zen, 1998ko uztailaren 14an, 74 urte zituela.

Euskaraz[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Munduko Poesia Kaierak: Miroslav Holub (Susa, 2016; itzultzailea: Karlos Cid Abasolo). Poemen antologia bat.
Zientzilari baten ironia. Itzultzailea: Maite Gonzalez Esnal (Poems Before and After liburuko hainbat poema, Hegats, 5. zk., 1991ko abendua)

Ingelesez[aldatu | aldatu iturburu kodea]

• Vanishing Lung Syndrome. Itz.: David Young and Dana Habova (1990)
• Intensive Care: Selected and New Poems. Ed.: David Young (1996)
• The Rampage. Itz.: David Young, Dana Hábová, Rebekah Bloyd eta autorea (1997)
• Poems Before and After: Collected English Translations (2006)
• Shedding Life: Disease, Politics and Other Human Conditions. Itz.: David Young (1997)
• Supposed to Fly. Itz.: Ewald Osers (1996)
• The Fly. Itz.:. Ewald Osers, George Theiner, Ian eta Jarmila Milner (1987)