Nankingo Bakea

Nankingo Bakea
Mota	Itun desberdin bake itun
Data	1842ko abuztuaren 29a
Argitaratze-data	1842ko abuztuaren 29a
Herrialdea	Txinako Herri Errepublika
Sinatzailea	Qing dinastia Erresuma Batua
Lanaren edo izenaren hizkuntza	ingeles eta txinera klasiko
Kausa	Lehen Opioaren Gerra
Kronologia
1842ko abenduaren 28a	Berrespena

Nankingo Bakea (ingelesez: Treaty of Nanking; txinera tradizionalez: 南京条约) 1842ko abuztuaren 29an sinatu zuten Britainiar Inperioak eta Qing dinastiak sinatutako bake ituna izan zen, Lehen Opio Gerrari amaiera emanez.

Txinatik bidalitako merkatari britainiarrak, Londresera iritsi bezain pronto, protestan joan zitzaizkion gobernuari eta honek Txinari egin zion eraso. Britainiarren itsas-armadak beraien menpe zegoen Indian ekoiztutako opioa erostera behartu nahi zuen Txina. Txinatarrek ezin izan zioten erasoari eutsi eta errenditu beharrean izan ziren. 1842an, Nankingo Ituna sinatu zuten, beste gauza batzuen artean, Hong Kongeko zesioa onartuz. 155 urte igaro ondoren, 1997ko uztailaren 1ean itzuliko zion berriro Txinari.

Ituna

Txinak gerra galdu ondoren, 1842ko abuztuaren 29an, bi herrialdeetako ordezkariek bakea negoziatu zuten HMS Cornwallis britainiar gerraontzian, Nankingo uretan. Sir Henry Pottinger zen ordezkari britainiarra eta Qiying, Ilibu eta Niujian, berriz, Qingen aldekoak. 13 artikulu adostu zituzten hantxe bertan eta bai erregina Viktoria I.a Erresuma Batukoak eta baita Daoguang enperadoreak ere, berretsiko zuten hura gero.

Itun desberdinaren alderik garrantzitsuena 1760az geroztik zirauen kanpo merkataritzaren aldaketa izan zen. Guangzhouko 13 fabriken monopolioaren amaiera izan zen eta, horren truke, 5 portu irekiko zituzten britainiarren merkatu askerako: Guangzhou, Xiamen, Fuzhou, Ningbo eta Shanghai.

Qing gobernuak 6 milioi dolar eman behar izan zieten britainiarrei, 1839an Lin Zexuk konfiskatu zien opioaren kalte-ordain, eta beste 3 milioi dolar Guangzhoun egindako zorraren kitapena egiteko. Hori gutxi balitz, gerraren kalteak ordaintzeko beste 12 milioi dolarreko konpentsazioa ordaindu behar izan zuen. 21 milioi denera, 3 urtetan ordaindu beharrekoak, %5eko zama esleitzen baitzitzaion berandu ordaintzen zen kuota bakoitzari.

Qing gobernuak britainiar presoak askatu beharko zituen eta britainiarren alde borrokatu zuten txinatarrei amnistia eman.

Enperadoreak ituna berretsi eta lehen ordainketak jasotzen hasi zirenean, britainiarrek tropak atzerarazi zituzten Nanjingdik, baina Gulangyu eta Zhoushanen jarraitu zuten dena eskuratu arte.

Hong Kongen zesioa

Qingek Hong Kong uhartea britainiarren esku uztea onartu beharra izan zuen eta Henry Pottinger izango zen hango lehen gobernadore.

Ondorioak

Nankingo Ituna bakerako akordioa izan zen eta zehaztasun gehiegirik gabeko erabakiak hartu ziren bertan. Bigarren itun baten beharrean izan ziren, bi herrialdeen arteko harremanak arautzeko. 1843ko urriaren 3an sinatu zuten Bogueko Ituna, Guangzhou inguruan.

Hala ere, itunek ez zuten ika-mika baretzen eta opioaren merkataritzak britainiarrei onura handia ekartzen bazien ere, Txinarentzat eragin tamalgarria zuen. 1844ko Wanghiko Itunak amerikarrek opioa saltzea debekatzen zuen, baina bai britainiarrak eta baita amerikarrak ere, bere kontsulatuen menpean zeuden erabat. Bigarren Opio Gerraren ondoren, Tianjingo Itunak opioaren merkataritza legalizatu zuen.

Denboran eragin luzea izan zuena Hong Kongeko zesioa izan zen. 1860an, Kowloon penintsula ere batu zitzaion eta 1898an, 99 urtez alokatu zituen lurralde haiek.

1984an, Erresuma Batuak eta Txinako Herri Errepublikak Deklarazio bateratu bat sinatu zuten Hong Kongo gaiaren inguruan eta, haren arabera, 1997ko uztailaren 1ean, Txinaren eskuetara itzuliko ziren 150 urte britainiar izan ondoren.

Kanpo estekak

• Datuak: Q238262
• Multimedia: Treaty of Nanking / Q238262