Pretzel

Pretzel
kringle (en) , lye roll (en) , Q108099796 , gozogintza eta Gebildbrot (en)
Osagaiak	irina, gatz arrunta eta kumino pikorra
Historia
Jatorria	Alemania eta Southern Germany (en)
Sorrera-data	610
Honen izena du	beso

Pretzel edo bretzel-a (alemanez: breze(l); alsazieraz eta frantsesez: bretzel) laberatutako ogi mota bat da, orez egindakoa, begizta formakoa eta azalean gatza duena. Erdi Aroko europar monasterioetan sortua, Alemaniako, Hego Tirolgo (Italia) eta Alsaziako (Frantzia) elikagai tipikoa da.

Osagaiak

Bere osagai nagusiak hauek izan ohi dira: gari-irina legamiaduna, esnea eta gurina.

Orea laburki bustitzen da % 3ko sodio bikarbonato disoluzio batean labean egin aurretik, eta gatza gehitzen zaio askotan, nahiz eta gozoak ere egiten diren, kanela, banilla eta abar zaporekoak. Eskualdeko errezeta batzuek arrautza eta limoi azala ere gehitzen dituzte.

Historia

Badirudi bere jatorria udaberri hasieran ospatzen diren zelta jaialdiekin lotuta dagoela, eguzkiak Aries konstelazioa, aharia, zeharkatzen duenean, beraz, bere forma bereizgarriak zodiako animalia honen adarrak irudikatuko lituzke.

Erromatarrek panis tordus deitzen zieten. 610. urte inguruan, Borgoinako eta Renaniako monje beneditarrek hartu zituzten eskola-lanak amaitzen zituzten haurrei sari gisa emateko. Azaldu zuten "brezelak" otoitz egiten ari den haur baten besoak irudikatzen zituela eta brachiola edo pretiola deitzen zietela.

Bere irudikapenik zaharrena Hortus deliciarum edo Atseginaren Lorategian agertzen da, 1190ekoa. Kodexeko miniaturetako batek Ester erreginak eta bere senarrak, Asuero/Xerxes errege persiarrak, parte hartzen duten oturuntza-eszena bat irudikatzen du. Mahai gainean, erregearen eskuinaldean pretzel bat ikus dezakezu.

Alemania hegoaldeko tradizio katolikoan, "palmbrezelak" erabiltzen ziren Erramu Igandean (Palmsonntag) elizara bedeinkatzeko eramaten ziren palmondoak apaintzeko.

Kanpo estekak

• Datuak: Q160525
• Multimedia: Pretzels / Q160525

Artikulu hau gastronomiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.