Safia Zaghloul
| Safia Zaghloul | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Kairo, 1876 |
| Herrialdea |  Egipto |
| Lehen hizkuntza | arabiera |
| Heriotza | 1946ko urtarrilaren 12a (69/70 urte) |
| Familia | |
| Aita | Mustafa Fahmi Pasha |
| Ezkontidea(k) | Saad Zaghloul (en)  |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | arabiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | politikaria |
Safiya Zaghloul edo صفية زغلو , ezkongabetan Safia Moustafa Fahmik (Kairo, Egipto, 1876- ib. , 1946ko urtarrilaren 12a) aktibista eta politikaria izan zen, eta figura garrantzitsua izan zen 1919ko protestetan Egipton.[1] “Egiptoko amatzat” hartzen da (Umm al- Misriyyin).[2][3][4][5]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Safia Moustafa Fahmi gisa jaio zen, turkiar jatorriko familia aristokratiko batean, 1876an. Haren aita, Moustapha Fahmi Pasha, Egiptoko politikariaren alaba izan zen, eta gobernuan hainbat kargu izan zituen, besteak beste, lehen ministro, XX. mendearen hasieran parlamentu-sistema ezarri zenetik Egiptoko lehenengoetakoa. Safia Moustafa Fahmik ezkondu aurreko izena aldatu zuen, eta ezkonduaren izena jarri zuen: Safia Zaghloul. Saad Zaghloulekin ezkondu zen, Egiptoko partidu zaharrenetako batekin (Wafd),[6] eta 1919ko iraultza zuzendu zuen Egiptoko britaniar okupazioaren aurka. Bere senarra, Saad Zagloul (لسعد زغلو), hainbat ministeriotatik igaro zen, eta hainbat desadostasunen ondoren, atxilotu eta Seychelleetara deportatu zuten. Ez zuen seme-alabarik izan, baina «egiptoarren ama» esaten zioten.
1946an hil zen, eta Egipton iraultzan eta emakumeen eskubideen aldeko borrokan izandako paperagatik aitortu zuten.
Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Kairoko kale batek bere izena du.[7]
Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Safiak parte hartu zuen 1919ko emakumeen protestetan, independentziaren alde eta britainiar inperioaren aurka. Safiyia, taldekide asko ez bezala, klase aristokratiko batekoa zen (aipatzen diren testu asko “eliteko emakumeak” motaz ari dira, beren gizarte-lekuagatik). Egiptoko bizitza politikoan paper nabarmena izan zuen, iraultzaren bandera eraman baitzuen Seychelles uhartean erbesteratutako senarrak. Halaber, eraginkortasunez lagundu zuen Egiptoko emakumeak askatzen.
1924an, Saad Zaghlul senarra hautatu zuten Egiptoko lehen ministro. Senarra hil eta 20 urtera, bere borroka politikoarekin jarraitu zuen. Bitartean, Ismail Sedqy Pasha Egiptoko lehen ministroak jarduera uzteko ohartarazi zion.
Emakume taldea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Protesta horietan Safiyaren garaikideek eta feminismo arabiarraren lehen olatutzat jotzen denaren barruan garrantzi handiko figurek ere parte hartzen dute, hala nola Huda Shaarawik (1882-1947), aukera eman zuten herrialde osoan Britainia Handiaren independentzia aldarrikatzeko egin ziren manifestazio handietan parte hartu zuten emakume asko mobilizatzeko. Gertaera horretan, “emakumeek, lehen gizonezkoentzat bakarrik zen eremu publiko baten jabetza hartzeaz gain, banderak eramatean, aldarrikapenak lortzean edo aniztasunak astintzean, askatasun-eskean zeuden herritar izaera ere defendatu zuten”. Une horretatik aurrera, aktibismoa nazionalismoaren aldeko borrokaren funtsezko zatitzat hartzen hasi zen.
Aldaketaren eta erreformaren aldeko borrokan, emakume horien mugimendua mugimendu demokratikoaren osagaietako bat izan zen. Egoera autoritario bati aurre egiteko fronte garrantzitsu bat zabaldu zuen, eta “emakumearen gaiak” deiturikoak jarri ziren mahai gainean, erreforma- eta aldaketa-prozesuaren gai nagusi bihurtu zirenak. Adituen arabera, edozein gizarteren gizarte-aurrerabideak lotura estua du emakumeek oztopo guztietatik egiten duten aurrerapenarekin eta emantzipazioarekin.
Protesten barruan, atzerriko gobernuei bidalitako mezuak eta eskaerak “protesta-errituen zati nagusi” bihurtu ziren. Horrelaxe hasi ziren.[1]
Paradela, N. (2014). “Feminismo arabiarra eta emakumearen eskubideen aldeko borroka”. Diziplina anitzeko topaketak, 46. 2 Al- Kharusi.M. (2017). The Role of Arab Women in The Revolutionary Struggle Movements. John Marlow. “Saad Zaghlul, egiptian statesman” https://www.britannic.com/biography/Sad-Zaghlul. Egiptoko emakumeen izenean hitz egin eta dokumentu hauek sinatu zituzten: “Egiptoko Damak” edo “Egiptoko Emakumeak”.
Safiyiaren presentzia eredugarria eta erreferentea izan zen manifestazio horretan parte hartu zuten gazteentzat. Ondoren hitzaldiak, sinatzen zituen dokumentu guztiak eta lankideekin bidaltzen zituen gutunak hartu zituzten eredutzat. Adituek goretsi egiten dute irudi publikoa nola landu zen, nola hitz egin zen edo argazkiak nola atera ziren (gertaera horren ezaugarri izan zen agerraldien eta mugimendu politikoen barruan leku nabarmena izan zuten gainerako emakumeen aldean gordetzen diren argazki ugari izatea). Irudi hori oso zaindua eta esanahiz betea zegoen, eta, Beth Baronek idazkietan aipatzen duen bezala, polemika ere ez zen falta izan, beste lan eta dokumentu batzuetan, Safiyiak berak ekintza bakoitzean transmititu nahi zuen irudiaren kontra aritu baitziren.
Senarra erbesteratu ondoren, Safiyia funtsezko figura bihurtu zen Al- Wafd alderdian, senarra buru izan zuen alderdian, eta, erbestetik itzultzean, senarrak agintea hartu zuen berriro.
Emakumeen banaketak bere ildo politikoari eutsi zion urteetan, eta garrantzi handia izan zuen Egipton. La Unión Feminista Egipcia (يالاتحاد النسائي المصر) bezalako mugimenduak hasi ziren sortzen, Horietan, Safiyiak garrantzi berezia izan zuen, eta emakume egiptoarraren izenean protesta egiten jarraitu zuten “amerikarrei eta beste funtzionario batzuei munduko iritzi publikora jotzeko egindako ahalegina”.
Egiptoko aktibista eta feminista horrek ez du merezi izan duen garrantzia izan, baina, neurri batean, beste lankide aktibista batzuekin bat egin zuelako, hala nola, Huda Shaarawiren artikulu luzeak aurki ditzakegulako. Safiya-ren garrantzia eta ausardia gogora ekarri behar dira, Egiptoko iraultzan izan zuen rolagatik: emakume egiptoarraren eskubide askoren aitzindari gisa, eta komunitateari etxea ireki zion emakume gisa (Bait al Umma).[1]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c Women in the 1919 Egyptian Revolution: From Feminist Awakening to Nationalist Political Activism. .
- ↑ (Ingelesez) Lakhous, Amara. (2012-03-27). Divorce Islamic Style. Europa ISBN 978-1-60945-894-2. (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ (Ingelesez) Baron, Beth. (2005). Egypt as a woman: nationalism, gender, and politics. University of California Press ISBN 978-0-520-23857-2. PMC 54960438. (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ «pioneersandleaders.org» ww38.pioneersandleaders.org (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ (Ingelesez) Wissa, Hanna Fahmy. (2000). Assiout: The Saga of an Egyptian Family. Book Guild ISBN 978-1-85776-507-6. (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ (Ingelesez) «This day in history: Mother of Egyptians Safeya Zaghloul dies in 1946» Egypt Independent 2014-01-12 (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
- ↑ (Ingelesez) White, Patrick. (2013-07-31). Flaws In The Glass: A Self Portrait. Random House ISBN 978-1-4481-8987-8. (Noiz kontsultatua: 2022-06-27).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q4990868
Multimedia: Safeya Zaghloul / Q4990868