Santo Tomas Lizeoa

Santo Tomas Lizeoa
Datuak
Mota	Ikastetxe itundua. Ikastola
Herrialdea	Euskal Herria
Kidetza	Euskal Herriko Ikastolak
Zuzendaria	Joseba Alkiza
Sorrera	1960
https://www.stl.eus/

Santa Tomas Lizeoa Donostiako ikastola bat da, Haur hezkuntzakotik Batxilergorainoko hezkuntza-mailak eskaintzen dituena. Donostiako Ibaeta auzoan dago, EHUko Ibaetako campusaren inguruetan. 1960 urtean sortu zen, Donostiako Amara auzoan, baina 1970eko hamarkadaren hasieran, Ibaetako egungo tokira leku-aldatu zen.

Sorrera eta historia

Santo Tomas Lizeoa ikastola 1960-1961. ikasturtean sortu zen, Koldo Mitxelena, Jose Migel Zumalabe eta Carlos Santamariaren ekimenez eta beste askoren lanari esker. Neska-mutilen irakaskuntza elebiduna garatzeko akademia pribatu bat zen, Olazabal pasealekuko (gaur, Bizkaiko pasealekua) aretoan. Urte hartan 60 ikasle izan ziren; goizez gaztelaniaz ematen ziren klaseak –institutuan gaztelaniaz egiten baitzituzten azterketak– eta arratsaldez, euskaraz. Ikasleak garaian jardunean ziren etxeetako ikastola txikietatik bildu ziren. Gogoratzekoak dira Elvira Zipitria, Karmele Esnal eta Jone Forkada Donostian, Hernaniko M. Dolores Goya eta beste batzuk. Geroztik ikastola guztiek bezala, oztopo handiak, diru gutxi eta borondate handia izan zuten eragileek.

Hasieran, gela alokatu batzuk erabili ziren, baina ikasleen kopurua emendatu eta Hezkuntza Legearen baldintzak betetzen ez zirenez, ikastetxe berri bat eraiki behar izan zuten.

Arazo juridikoak gainditzeko, eta irtenbide erosoena zenez, Loistarain I.E. sortu zen, garai hartan lur haietan zegoen baserriaren izena erabiliz. Nahiz eta ikastolak Santo Tomas Lizeoa izena hartu, Elkarte babesleak Loistarain izena hartu zuen eta ez da galdu nahi izan, XII. mendeko leku-izena baita, Ibaeta bailarako zaharrena ziurrenez. Izengabeko Elkartearen forma juridikoa hartu zuen, errazagoa baitzen (berehala sortu eta ikerketa ofizial handirik gabe) ikastolaren ekintzak aurrera eramatea. Elkartearen partaideek diru-bilketa handia egin zuten eta baita beharrezko kredituak lortu ere, 34.000 metro koadroko lurren erosketari aurre egiteko.

«	60.eko hamarkadaren hasieran, leku batzuetan ikastola txiki batzuk hasten dira martxan, hala nola, Bilbo (1958); Hernani, Pasaia, Andoain eta Santo Tomas Lizeoa (1961); Elgoibar, Irun, Deustu (1962); Orereta, Lazkao, Algorta, Gasteiz (1963). Honetaz aparte, 1962.ean Iruñean lehenengo ikastola saioa egin eta segituan poliziak itxia izan zen 1964.ean berriro sortuz.	»
—Idoia Fernandez Fernandez

1970eko hamarkada

1970ean, OHO (Oinarrizko Hezkuntza Orokorra), BBB (Batxilergo Balioaniztun Bateratua) eta UBI (Unibertsitatera Bideratzeko Ikasturtea) izenekin ezagutu ziren etapak sortu zituen Hezkuntza Legea indarrean jarri zen. Horrela, 1970eko hamarkadan zehar, Santo Tomas Lizeoa ikastola Donostia eta Donostialdean Bigarren Hezkuntza euskaraz egiteko lehen aukera bilakatu zen, inguruko hainbat ikastolatako ikasleak jasoz: Barandiaran Lizeokoak, Herri Ametsa Ikastolakoak... eta baita eskualdeko hainbat eta hainbat ikasle ere. 1972an Lizeoak OHOko baimena eta homologazioa lortu zuen eta geroztik, ez zen Institutura azterketak egitera joan beharrik. Batxilergoak Lizeoa handitzea ekarri zuen, eta horren ondorioz baita bere instalazioak eskaintza berri horiei moldatzea ere. Ordukoa da, besteak beste, Goiko Etxea izenarekin ezagutzen den BBB-UBIko etxea (1977).

1980ko hamarkada

Garai hartan gaur egungo egitura fisikora hurbildu zen Lizeoa. 1980an, Haur Hezkuntzako etxea eta 1989an lehen jantokia eraiki ziren. Poliki-poliki egun gertatzen dena bideratzen hasi zen: Batxilergoko ikasle gehienak ikastolan txikitan bertan matrikulatutakoak ziren. Hezkuntza eskaintza integralaren hasiera izan zen eta horren mesedetan STLren Hezkuntza Proiektuaren dokumentazioa berritu zen: ikastola euskaltzalea, eleaniztuna, inklusiboa, pluralista eta akonfesionala: Santu izeneko ikastola laikoa! 1980ko hamarkada hartan aldaketa ugari gertatu zen testuinguru soziopolitikoan. Espainiako trantsizio garaian, lurralde antolaketari dagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoa sortu eta ordu arte guztiz zentralizatuta zeuden hezkuntza arloko erabakiak, neurri batean, deszentralizatu egin ziren. Euskararen ofizialtasuna ere iritsi zen.

1990eko hamarkada

Hamakada horrek lege berriak ekarri zuen: LOGSE 1990ean onartu eta hezkuntza-egitura nagusiak aldatu eta gaur egungo itxura hartu zuen. Hamarkadaren erdian, ikastolaren beharrei erantzuteko, Lehen Hezkuntza eta Bigarren Hezkuntzako etxeen tartean Aretoa eraiki zen, gaur egungo Harreraren sototik sarrera duen espazioa.

Ikasleek geroztik ez zuten derrigor bakarrik 14 urte bitartean ikasi behar, 16 bitartean baizik, eta horrek ere egitura aldaketa batzuk ekarri zituen.

Baina ez zen Lizeoa aldatzen zen bakarra. 1990eko hamarkadan Antigua auzoko inguruan aldaketa urbanistiko ugari egin zen: Benta Berri auzoko lantegi eta biltoki gehienak bota eta auzo berria eraiki zen, eta Berioko etxe asko ere ordukoak dira. Euskal Herriko Unibertsitateko fakultate gehienak ere hedatu ziren: Informatika, Kimika, Pedagogia, Psikologia… Lizeoa ez zegoen bakarrik, baina Donostia eta Donostialdea eskualde osoaren ikastola izaten segitu du.

2000ko hamarkada

Gizartearen premia berriei erantzuteko, bi urteko gelak sortu ziren. Ikastolaren kasuan, 2001. urtean 2 eta 3 urteko haurrentzat egoitza berria eraiki zen. Ondoren hasi ziren, egun erreferente diren arreta goiztiar eta logopedia programak. Mende berriarekin batera izaera juridiko berriaren lanketa gertatu zen halaber. 2003an, Loistarain I.E. zena Santo Tomas Lizeoa-Loistarain Kooperatiba izatera pasa zen. Donostiako erreferentziako ikastola guraso kooperatiba bilakatu zen.

Hamarkada horren erdialdetik eta amaiera arte, espazio eta eraikinen zaharberritzeari eta berrantolaketari ekiteko, eremu osoaren plangintza urbanistikoaren berrikuspen-gogoeta zabaldu zen. Horien artean, hurrengo hamarkadan zehar burutzen joango diren eraldaketa energetikoa eta jasangarritasun programak, hezkuntzarako espazio berriak eta barne mugikortasun ereduak.

2010eko hamarkada

Ziur aski uste baino lehenago Lizeoak 50 urte bete zituen Donostian, Ikastolen Elkarteko lehen ikastola, ekitaldi ugari eta jendetsuekin ospatuz. Hamarkada horretan zehar aurrekoan egindako gogoetak gorpuztuz joan ziren. Bai hezkuntza ahaleginetan, bai azpiegituren eremuan. Beharrezko zahar-berritzeez gain, mugikortasun zailtasunak dituzten pertsonei lekua egin zien, eta hainbat azpiegitura berri eta esanguratsu agertu ziren. Lizeoaren berrantolaketa funtzionalean ordutegiaren arrazionalizazioak eta zerbitzuen birmoldaketak pisu handia hartu zuen. Sukalde propioak eta jantoki espazio berrien agerpenak ikastolaren aukerak handitzea ekarri zuen. Jantoki berriaz gain, gelategi berria ere etorri zen eta bereziki 1.800 m²-ko jolastoki berriak.

Aldaketa eta berrikuntzak, ordea, ez ziren baliabideetan soilik egin, 2010eko hamarkada, ezbairik gabe, Euskal Curriculumaren eta konpetentzietan oinarrituriko hezkuntza eredua martxan jartzeko sasoia izan da. Etapa guztietan konpetentzietan oinarrituriko kurrikuluma inplementatzen jardun baitziren, metodologia aktibo berrien aplikazioa eta KIVA bizikidetza behatokia ere martxan jarriz. Ikastola eredu digitalaren hedapenak eta birtualaren hastapenak gaiari loturiko hainbat azpiegitura eta proiektu berritzea ekarri zuen eta horrela lortu zen heldutasun maila aurreratua ziurtatzea.

STLko zuzendariak

STLko zuzendariak
Xabier Gorrotxategi	1962-1966	Zuzendaria
Felipe Yurramendi	1966-1968	Zuzendaria
Jose Antonio Agirre Jose Maria Agirre	1968-1969	Zuzendaritza kolegiatua
Karlos Santamaria (ofiziala) Mari Karmen Alzueta (kolaboratzailea)	1969-1970	Zuzendaritza
Mari Karmen Alzueta	1970-1978	1970-1975: zuzendari nagusia 1975-1978: BBB / UBI
Santos Sarasola	1975-2004	1975-1980: HH / OHO 1980-1989: OHO 1989-2004: zuzendari nagusia
Iñaki Lekuona	1978-1983	LH / BBB / UBI
Arantza Zugazagasti	1980-1986	HH
Joxan Arbelaitz	1983-1989	BBB / UBI
Iñaki Zubizarreta	2004-2022	Zuzendari nagusia
Joseba Alkiza	Gaurkoa	Zuzendari nagusia

Laburduren esanahia: [HH= Haur Hezkuntza] [OHO= Oinarrizko Hezkuntza Orokorra] [LH= Lanbide-Heziketa] [BBB= Batxilergo Bateratu Balioaniztuna] [UBI= Unibertsitatera Bideratzeko Ikasturtea]

Kanpo estekak

• https://www.stl.eus/

• Datuak: Q16518883