Sarina Esmailzadeh
| Sarina Esmailzadeh | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | 2006ko martxoaren 31 |
| Herrialdea |  Iran |
| Heriotza | Mehrshahr (en)  , 2022ko irailaren 23a (16 urte) |
| Heriotza modua | : garezur barneko odoljarioa Poliziaren gehiegikeria |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | persiera ingelesa frantsesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | ikaslea eta youtuberra |
Sarina Esmailzadeh (Mehrshahr, Iran, 2006ko martxoaren 31 – ibidem, 2022ko irailaren 23a) irandar ikasle nerabea izan zen, ustez, Mahsa Aminiren heriotzagatiko protestak zirela eta, Irango segurtasun-indarrek Karajera eraman eta gero hil zena.[1] Tokiko Justizia Sailak uko egin zion bere heriotzagatiko edozein erantzukizunari, eta azotea batetik salto egin ondoren bere buruaz beste egin zuela eta droga-abusuaren aurrekariak zituela esan zuen. Agintariek antzeko adierazpenak egin zituzten 16 urteko Nika Shakaramiri buruz, eta huraxe ere protestetan hil zena.[2]
Shakarami eta Esmailzadeh, komunikabideen iturrien arabera, Iranen martxan zeuden protesten aurpegi berri bihurtu ziren, eta haien irudiak karteletan agertu ziren, Irango hirietako hormak ezkutuan luzitu zituztela.[3]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Komunikabideetako iturrien esanetan, ikasle bikaina zen, eta persieraz gain, ingelesa eta frantsesa hitz egiten zituen.
Ibilbidea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Youtuberra ere bazen, emakumeen eskubideei, askatasunari, janariari, musikari eta dantzei buruzko bideoak partekatzen zituena. Esmailzadeh-ek hainbat bideo grabatu eta argitaratu zituen sare sozialetan hil aurretik. Horietako batean, eskola-azterketak amaitu osatean, esan zuen:
«Ez dago askatasuna baino gauza hoberik.»
Beste batean, esan zuen:
«Denok dakigu nolakoa den Iran. Edozein herrialdetako jendeak zer nahi duen: ongizatea, ongizatea... Muga horiek daude emakumeentzat, hala nola derrigorrezko hijaba... Ezin gara estadio batera joan [futbola ikustera].»
Telegram-en egin zuen azken bideoan hauxe esan zuen:
"Nire lurra erbestea balitz bezala da".
Heriotza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Amnesty Internationalekin eta Human Rights-ekin bat etorriz, Sarina hil egin zuten, Gohardasht auzoan odoljarioa eragin zion izandako porra-kolpe handi baten ondorioz, Karajen, protestak egiten ziren hizkuntza-eskolatik gertu.[4][5] Ospitale batera eramatea ezinezkoa zenez, jendeak auzoko etxe batera eraman zuen tratamendua jasotzera, baina bidean hil zen. Segurtasun-indarrek familiari hil egin zela jakinarazi zioten, gau hartan, protestetan. Bere familia segurtasun- eta adimen-agenteen presiopean egon zen, gaiari buruz isilik egon zedin, batez ere atzerriko komunikabideekin komunikatzeari zegokionez, eta agintarien gertaeren bertsioari laguntzeko. Antzeko presioak izan ziren beste biktima batzuen familietan.[6][1]
Iran Internationalen arabera, agintariak bere heriotzaren gorabeherak estaltzen saiatu ziren. Esan zuten familia fiskaltzara joan zela sare sozialen txostenei buruzko kexa bat jartzera, protestetan hil egin zutela esaten baitzuten. Gobernuan afiliatuta zegoen Mehr albiste-agentziari egindako elkarrizketa faltsu batean, ustez bere ama zen pertsona batek (beste lekuko batzuek eztabaidatutako baieztapen bat) ukatu egin zuen Gobernua Esmailzadeh-en heriotzan inplikatuta zegoenik eta Esmailzadeh-ek bere buruaz beste egiteko saiakeren aurrekariak izan zituela esan zuen. Senideen esanetan, hiletara 50 segurtasun-agente joan ziren protesta bat lehertu ez zedin, eta debekatu egin zen bideorik hilerrira eramatea grabatzeko. Heriotza-ziurtagiria agintariek hartu zuten, baina sekula ez zen itzuli familiara, etengabe kontrolatzen baitzituzten telefonoak. Txostenek adierazten dutenez, etxeko fatxadako dolumin-irudiak eta jaso ziren mezuak hileta egin eta egun batera kendu ziren, eta familiako abokatuak ezin izan zuen Sarinaren heriotzaren ikerketa-espedientea eskuratu, IHRren arabera.[4]
Esmailzadeh-en ama behin eta berriz saiatu zen alabaren gorpua berreskuratzen. Segurtasun-indarrek iseka egin zioten, alaba terrorista bat zela esanda. Alabaren gorpua ikusi ondoren, iturri batzuek esan zuten zintzilikatua izan zela.[2]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b «Iran: Leaked official documents ordering deadly crackdown highlight need for international action» Amnesty International 30 setembre 2022.
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «La joven de 16 años cuyo cuerpo fue “robado” por la policía y se convirtió en uno de los rostros de las manifestaciones en Irán» BBC News Mundo (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
- ↑ Araya, José Ignacio. (2022-10-10). «Nika Shakarami y Sarina Esmailzadeh, las nuevas muertes de adolescentes que agitan las protestas en Irán» La Tercera (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
- ↑ a b «Iran Human Rights Confirms State Killing of 16-year-old Protester Sarina Esmailzadeh» Iran Human Rights 7 octubre 2022.
- ↑ NIKA SHAKARAMI AND SARINA ESMAILZADEH, THE NEW TEENAGE DEATHS FUELING PROTESTS IN IRAN. 10 octubre 2022.
- ↑ «Iran: Leaked documents reveal top-level orders to armed forces to ‘mercilessly confront’ protesters» Amnesty International 30 setembre 2022.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q114351221