Txikipedia:Amazoniako tribuak

      Entzun!

Amazoniako oihana.

Amazonia, Hego Amerikako iparraldean dagoen oihan bat da. Amazonaseko oihan tropikala bederatzi herrialdetan banatuta dago: Brasil, Ekuador, Venezuela, Surinam, Peru, Kolonbia, Bolivia, Guyana eta Guyana Frantsesa.

Munduko oihanik handiena da eta bertan animalia eta landare asko bizi dira. Hauez gain, tribu izeneko gizaki taldeak ere bertan bizi dira, Amazoniako tribuak deitzen direnak.

Amazoniako eskualdeak herri indigenen aniztasun ikaragarria du, bakoitza bere kultura, hizkuntza, ohitura eta bizimoduarekin. Zenbait komunitateren egoera delikatua izan daiteke, basogabetzea, meatzaritza eta ingurumeneko beste aldaketa batzuk bezalako mehatxuen ondorioz.

Kawahiva tribua

Rio Pardoko indigenak bezala ezagutzen dira eta tribu isolatu bat dira. Colniza izeneko herritik gertu bizi dira, Pardo ibaiaren inguruan.

Nola bizi dira?

sortzen dituzten geziak

Bizimodu nomada dute eta ez dute kanpoko gizakiekin kontakturik mantentzen. Beren arrastoak uzten dituzte leku askotan, hala nola, geziak, hamakak...

Ehizak ere garrantzi berezia dauka beraien bizimoduan eta arkuen gezien eta janari ondarren bidez egiten dute hau.

Zer jaten dute?

Animalia basatiak ehizatzen dituzte, adibidez, tximinoak edo hegaztiak; eta arrantza ere garrantzitsua da beraientzat.

Honez gain, inguruan dituzten fruta, intxaurra eta baiak biltzen dituzte eta zuhaitzetako erlauntzetatik eztia ateratzen dute.

Gaur egungo egoerarekin nola bizi dira?

Gaur egungo legez kanpoko mozketekin eta hainbat indarkeria saiakerekin beraien bizimodua arriskuan dago eta esklabo bihurtzeko aukera dago. Egoera hau ikusirik, Brasilgo gobernuak hauen bizitokia babespean jarri zuen eta mozketak egitea debekatu zuten, batzuetan debeku hauek gainetik pasa arren.

Korubo tribua

Gaur egun, Koruboak Itui behean finkatutako bi komunitatetan banatzen dira.

   Ba al dakizu   

Korubo herriaren ilea mozteko ezaugarri bereizgarria kasko erdia edo ilargi erdia da, buruaren erditik bekokiraino zabaltzen den ilearen zatia bakarrik utziz, gainerakoa landare autoktono batez karrakatzen den bitartean. Ohiko beste modu bat ile guztia karrakatzea da, belarri batetik bestera apaingarri gisa doan gerriko bat izan ezik.

Non bizi dira?

Koruboarrak, Itui eta Itakai ibaien elkargunean bizi dira, Javari ibaiaren ibaiadar zuzenak, okupatzen duten Lurralde Indigenari izena ematen diona. Lurralde hau Amazonia estatuaren mendebaldeko muturrean dago, Brasil eta Peru arteko mugan.

Zein material erabiltzen dituzte?

Alderdi materialei dagokienez, Koruboek batez ere zerbatanak, arkuak eta geziak, borrak eta ehizarako eta gerrarako lantzak erabiltzen dituzte. Zerbatanen dardoen puntak bi liana motarekin egindako pozoi batekin bustitzen dira.

Nola janzten dira?

Gorputzeko apaingarriak ez dira beste Pano taldeetakoak bezain landuak, eta tucum eskumuturrekoa dute, palmondoetatik ateratako zuntza. Gaur egungo elementu askok Matien eragina izan dute, hala nola eskumuturrekoek eta belarriak zulatzeko estiloak. Emakumeek tucum zerrenda bat erabiltzen dute seme-alaba txikiak eramateko.

Gaur egun

Zaila izan daiteke koruboak topatzea, isolatuta daudelako eta tribu isolatuekin harremanetan ez jartzeko politika brasildarra dutelako, haien integritate kulturala eta osasuna babesteko. Politikak, oro har, tribu horiekin kontakturik ez izatea eskatzen du, immunitaterik ez duten gaixotasunen transmisioa prebenitzeko.