Txikipedia:Leonardo da Vinci

👶
Jaiotza
1452ko apirilaren 15a
Anchiano ^(en)

💀
Heriotza
1519ko maiatzaren 2a
Amboise

🔨
Lanbidea
margolari

**Leonardo da Vinci**
Datu pertsonalak
autorretratua (1513 inguru, Turin)
Izen osoa	Leonardo di ser Piero da Vinci
Jaio	1452ko apirilaren 15a
	Vinci (Toskana)
Hil	1519ko maiatzaren 2a
	Amboise (Frantzia)

Leonardo da Vinci (1452-1519) Errenazimentu garaiko margolari, eskultore, arkitekto, asmatzaile eta ingeniari italiar bat izan zen.

Oso marrazkilari ona zen eta margolan ospetsu asko egin zituen; ospetsuenak, Jesusen Azken Afaria eta Mona Lisa.

Teknologian ere oso trebea zen: hainbat asmakizun eta makina diseinatu zituen, bere garairako oso modernoak eta aurreratuak. Haien artean, hegan egiteko makina bat.

Gainera, ekarpen handiak egin zituen anatomian, astronomian eta ingeniaritzan ere. Asmalaria, idazlea, poeta, musikaria, artista, anatomista, arkitektoa, zientifikoa, botanikoa, paleontologoa, eskultorea, filosofoa, ingeniaria, hiri-antolamendua, etab. izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hasierako urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Leonardo 1452ko apirilaren 15ean jaio zen Vinci izeneko herrian, Italiako iparraldean. 15 urte inguru zituenean, Andrea del Verrocchio izeneko artistarekin hasi zen ikasten, Florentzian. Berarekin, pintura, eskultura eta aparatuen mekanika ikasi zuen.

Milango egonaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Milan hirian lan egin zuen 1482 eta 1499 bitartean, hango duke batentzat, margotzen eta ingeniari-lanetan. Bertan igaro zituen 17 urteetan ez zituen artelan asko egin, baina bai ospetsuenetariko batzuk: Jesusen Azken Afaria eta Arroketako Ama birjina.

Milanen bizi izan zen bitartean, Leonardo naturaz ere interesatu zen. Objektuak arretaz begiratuz eta zehaztasunez marraztuz, artista batek ezagutza zientifikoa lor zezakeela pentsatu zuen. Horregatik, koaderno batzuetan jaso zituen bere oharrak; koaderno horietan, gai ugari landu zituen, tartean pintura, arkitektura, makineria, giza gorputzaren egitura eta hegaldiaren zientzia. Adibidez, makina hegalariak asmatu baino 300 urte lehenago, Leonardok hegazkin bat eta helikoptero bat egiteko planoak egin zituen.

Azken urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1503an Leonardo Florentziara itzuli zen. Han zientzia lantzen jarraitu zuen, eta lau margo handitan lan egin zuen, Mona Lisa barne.

Azken urteetako batzuk Milanen eta Erroman ere igaro zituen. 1516an Frantziako Amboise aldera joan zen, Frantziako erregearentzat lan egitera. Han eman zuen denbora gehiena bere idazkiak editatzen. Bertan hil zen 1519ko maiatzaren 2an.

Margolan nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Izena	Data	Neurriak	Erakustokia
Ginevra de' Benci	vers 1476	38 × 37,6 cm	National Gallery of Art (Washington)
Ama Birjina eta krabelina	1478-1480	62 × 47,5 cm	Alte Pinakothek (Munich)
Madonna Benois	1478-1482	49,5 × 33 cm	Hermitage museoa (San Petersburgo)
Magoen gurtza	1481	246 × 243 cm	Galleria degli Uffizi (Florentzia)
Arroketako Ama Birjina	1483-1486	199 × 122 cm	Louvre museoa (Paris)
Dama katazuriarekin	1485	54 × 39 cm	Czartoryski museoa (Krakovia)
Ferragile ederra	1490-1496	62 × 44 cm	Louvre museoa (Paris)
Azken Afaria	1495 eta 1498 artean	460 × 856 cm	Santa Maria delle Grazie (Milan)
Arroketako Ama Birjina (bigarren bertsioa)	1495-1508	189,5 × 120 cm	National Gallery (Londres)
Gioconda edo Mona Lisa	1503-1506	77 × 53 cm	Louvre museoa (Paris)
Ama Birjina, Jesus Haurra eta Santa Ana	1508 / 1510	168 × 130 cm	Louvre museoa (Paris)
Bako	1510-1515	177 × 115 cm	Louvre museoa (Paris)
San Joan Bataiatzailea	1513 eta 1516 artean	42,9 × 43,7 cm	Louvre museoa (Paris)