Zafra

Zafra
	Espainiako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Extremadura
Probintzia	Badajozko probintzia
Alkatea	María Gloria Pons Fornelino (en)
Izen ofiziala	Zafra
Posta kodea	06300
INEk ezarritako kodea	06158
Herriburua	Zafra
Geografia
Koordenatuak	38°25′33″N 6°24′58″W / 38.4259°N 6.4162°W38°25′33″N 6°24′58″W / 38.4259°N 6.4162°W
Azalera	62.6 km²
Altuera	508 m
Mugakideak	Alconera, La Lapa, Feria, Fuente del Maestre, Los Santos de Maimona, Puebla de Sancho Pérez eta Medina de las Torres
Demografia
Biztanleria	16.702 (2022); −84 (2021)
Dentsitatea	266,81 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+01:00
Hiri senidetuak	Rambouillet eta Estremoz
Matrikula	BA
	zafra.es

Zafra Badajozko udalerria da, Zafra - Río Bodión eskualdean dagoena.

2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera 16.424 biztanle zituen.

Probintziaren hego-mendebaldean dago, Zafrako barruti judizialaren egoitza administratiboa eta Zafra-Río Bodión eskualdeko buru industriala da. Hiri-titulua du, eta probintzia- eta eskualde-hiriburuak lotzen dituen komunikazio-korapiloan dago. Urtero Zafrako Nazioarteko Abeltzaintza Azoka ospetsua ospatzen da, irailaren amaieran eta urriaren hasieran, eta dozenaka mila bisitari biltzen ditu.

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bilakaera demografikoa^[1]
1842	1877	1900	1920	1930	1940	1960	1981	2001	2002
5.280	5.547	5.855	6.526	7.366	8.364	10.685	13.058	15.270	16.577
2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
15.477	15.542	15.674	15.706	16.014	16.218	16.424	16.433	16.577

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antzinaroa eta Erdi Aroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Inguruetan, Segeda hiribildu erromatar mitikoa gogorarazten duten hondakinak daude. Hiriaren jatorria Segeda dela esan izan da. Gaur egun Zafrari dagokion lurraldea Betikan egon zen erromatarren garaian, baita gaur egungo Badajoz probintziaren hegoaldeko zati handi bat eta Andaluziaren zati handiena ere.

Erdi Aroan, Sevillako eta Badajozko erresuma taifoak banatzen zituen mugan dago Zafra. Hori dela eta, 1030ean, Castellar mendilerroan gaztelu bat eraiki zen defentsarako, eta Al-Bakrí geografo hispaniar-musulmanak 1094an Sajra Abi Hassán izena zuela adierazi zuen. Arabiarrek Safra hiria, Çafra, izendatu zuten, eta handik dator gaur egungo Zafra.

Errekonkistan bi aldiz konkistatu zuten, lehena 1229an Alfontso IX.a errege leondarrak, baina 1241. urtean Fernando III.a Santuak behin betikoz berkonkistatu zuen, Extremadura konkista-kanpaina baten barruan, Alfontso X.a Jakitunaren Espainiako Kronika Orokorrean deskribatzen duena.

Baina Zafraren historiako une erabakigarria 1394an iritsi zen, Henrike III.ak hiriaren jurisdikzioa Gomes I Suárez de Figueroari eman zionean; ordura arte Erreginaren zerbitzari eta Done Jakueren Ordenako Maisu Handiaren seme izan zen.

Feriako dukeen jauregia

Jaurerriko bigarren titularrak, Lorenzo II Suárez de Figueroak, Zafra Feriako jaurerriaren erdigune bihurtzen hasi zen pixkanaka. Harresia eraikitzen jarraitu zuen, bere aitak eraikitzen hasi baitzen. Haren helburu bizilagunen, merkatarien eta bidaiarien defentsa eta fiskalizazioa zen. Harresiaren eraikuntzak 1426tik 1449ra iraun zuen. 1437an, hiriko eraikin enblematikoenetako bat eraikitzeko agindua eman zuen, Alkazarra, bere egoitza izango zena. Gainera, Santiagoko ospitalea sortu zuen (garai hartan Salutazio zeritzona), eta Santa María del Valle monasterioa amaitu zuen, leinuaren panteoi bihurtuko zena. 1460an, Henrike IV.ak konderri kategoria eman zion jaurerriari, Lorenzo II Suárez de Figueroa bere jabegoei Alconera eta La Morera hiribilduak gehituz.

Zafra eta Ameriketako konkista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zafrak ekarpen nabarme egin zion amerikar konkistari; izan ere, bertako 221 biztanle Mundu Berriaren konkistan aritu ziren, eta Amerikako kontinente osoan parte hartu zuten, Hego Carolinatik, gaur egungo Estatu Batuetan (Hernando de Soto espedizioarekin), [[Txile]ko mugetaraino.

XVI. mendean Amerika konkistatzeko gehien nabarmendu ziren Zafrako herritarren artean, Pedro Arias de Almesto edo Pedrarias de Almesto aipatu behar dira. Azken honek, Amazonas ibaiaren jardunaldi doradistan parte hartu zuen Lope Agirreren idazkari gisa, eta, gero, tiranoari irabazi zioten Barquisimeton. Pedrarias espedizio interesgarri haren kronika Espainiara itzulitakoan idatzi zuen. Amazonasko abenturan, Pedrariasek Pedro Urtsuaren eta Agirre tiranoaren eromenaren azpian gailendu ziren gainerako pertsonaien amaiera tristea kontatzen du.