Zangoza Berria
Zangoza Berria | |
---|---|
Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
Karrika Nagusia, burguko ardatz nagusia | |
Kokapena | |
Herrialdea | Nafarroa Garaia |
Eskualdea | Zangozerria |
Udalerria | Zangoza |
Administrazioa | |
Mota | burgu |
Posta kodea | 31400 |
Geografia | |
Koordenatuak | 42°34′35″N 1°17′01″W / 42.57651991°N 1.28354107°W |
Garaiera | 399 metro |
Distantzia | 46,8 km (Iruñetik) |
Datu gehigarriak | |
Sorrera | 1122. urtean |
Zangoza Berria[a] Zangozako Alde Zaharreko hiru burgu historikoen eta zaharrena bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Zangozerria eskualdean.
Burgua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hasierako Erdi Aroko hiriguneak Iruñeko San Zerningo pentagonoa gogorarazten duen plano bat du, eta, beraz, Karrika Nagusia, kasu honetan ibaiaren gaineko zubi batean amaitzen dena, eta hiriko merkatari-ardatz, tertziario eta soziala izaten jarraitzen duena. Burgu honi (Zangoza Berria deitua) beste txikiago bat (Zangoza Hiribildua) gehitu zitzaion, ardatza Hiribildu karrika duena. Lehen kasuan, batez ere, Erdi Aroko herentzia ez da elizetan eta jauregietan bakarrik ikusten, baita etxadien barruan ere, baratzeak, etxetxoak eta etxe isolatuak, eta partzela-sare konplexu eta atomizatua.
Laster harresiz kanpo sortu ziren bi burgu edo auzo, 1150 inguruan Oltrakoa, ibaiaren eskuinaldean, San Andres elizako zubitik gertu, eta Castillon burgua 1171ean, Antso VI.a Jakituna zubiaren aurreko muinoaren gainean, Done Eztebe elizarekin.
Azken burgu hau, Castillon, XIV. menderako desagertu zen. Oltraz gain, etxe batzuk baino ez dira geratzen Tafallako errepidean.
Hirigintza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Plazak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Los Arcos jenerala enparantza
- San Domingo enparantza
- Santa Katalina plazatxoa
Kaleak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Karrika Nagusia
- Done Mikel karrika
- Isidoro Gil de Jaz karrika
- Amadores karrika
- Fermina Erripalda karrika
- Juan Berrueta karrika
- Alfontso Borrokalaria karrika
- Donejakue karrika
- Jenaro Vallejos karrika
- Merkatu karrika
Oharrak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Nafarroako Entziklopedia Handia | ZANGOZA. (Noiz kontsultatua: 2022-03-17).