Concha Lagos

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Concha Lagos

Bizitza
JaiotzaKordoba, 1909
Herrialdea Espainia
HeriotzaMadril, 2007 (97/98 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea
Enplegatzailea(k)Real Academia de Ciencias, Bellas Letras y Nobles Artes de Córdoba (en) Itzuli
Genero artistikoaolerkigintza
Concha Lagosen erretratua (1952), Anselmo Miguel Nietok egina (Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, Madril).

Concepción Gutiérrez Torrero, ezizena Concha Lagos (Kordoba, Andaluzia, 1907ko urtarrilaren 23a – Madril, 2007ko irailaren 6a) editorea, idazlea eta Kordobako Errege Akademiako kidea izan zen. Erabateko idazletzat hartzen da, poesia, narrazioa, antzerkia eta saiakera argitaratu dituelako.[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1907ko urtarrilaren 23an jaio zen Kordoban, eta hiru neba-arrebetatik nagusiena zen. San Nikolas parrokian bataiatu zuten. Hura jaio eta gutxira, Kordobako mendilerroko landa-etxe batera joan ziren bizitzera. Hango oroitzapenak eta esperientziak Al sur del recuerdos liburuan islatu ziren, eta etengabe gogoratzen zituen bere poesia-lanetan.[2]

Lehen ikasketak Familia Santuaren ikastetxean egin zituen. Hamahiru urte zituela, El Escorial-era (Madril) joan zen bizitzera familiarekin. Han batxilergoa eta frantsesa ikasi zituen Santo Domingoko Hizkuntza Eskolan, eta Musika eta Filosofia eta Letretako ezagutzak handitu zituen. San Rafaelen (Segovia), senarra, Mariano Lagos arkitekto eta argazkilari galiziarra, ezagutu zuen. Biak Galizian babestu ziren Gerra Zibilean, ez zuten seme-alabarik izan, eta Madrilera itzuli zirenean, Gran Viako Kapitol eraikinean bizi izan ziren, kulturarako eta intelektualerako etxe aktibo bihurtu zuten eraikinean.

Poeta ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1950. eta 1960. urteetan "Los viernes de Ágora" izeneko tertulia bultzatu zuten, eta, ondoren, poesia-liburuen Agora bilduma sortzailea eta Cuadernos de Ágora literatura-aldizkaria, Concha Lagosek zenbait urtez zuzendu zuena.[3]

Gatazka zibila piztu eta hilabete batzuetara, Concha Lagosek bere lehen bi lanak idatzi zituen: El pantano: Diario de una mujer y Balcón. Lan horietan gerrako giroa gainditzeko irakurketen berri eman zuen, sorkuntza-sareetan murgilduz. Balcón 1954an argitaratu zen. Lehen poema-liburu horretan poesia existentzialaren funts bat dago, non gurutzatu egiten diren poetak jarraitutako arrazoi unibertsalekin, hala nola bizitza, existentzia eta denbora, heriotzarekin, eternitatearekin eta Jainkoarekin lotuak. Poema eta lerro erraz eta naturalak dira, laburtasun eta bertso laburrerako joera dutenak.[2]

Rafael Millánekin batera, 1955ean, Veinte poemas españoles izeneko antologia argitaratu zuen, Agora argitalpen-bildumaren hasierako zenbakia izan zena.[2] 1956an «Los viernes de Ágora» tertulia hasi zuen, Lagosek Gabriel Celayari omenaldia egiteko deitutako bilera batetik abiatuta.[4]

1954 eta 1955 artean, Lagosek bi liburuki argitaratu zituen prosan: El Pantano (Del diario de una mujer), Balcón lanarekin batera idatzia, 1937 inguruan, eta Al sur del recuerdo. Hizkera erraz eta lauarekin idatzita daude, eta kutsu autobiografikoa dute.[2]

Los obstáculos lanean (1955) otoitzak, eskaerak, kexak, aitorpen pertsonala eta tristura nahasten dira; El corazón cansado (1957) lanean, ostera, nostalgia eta malenkonia, nazka eta desengainuarekin batera. Ildo horretatik jarraitu zuen bere poema-liburuekin: La soledad de siempre (1958), Arroyo claro (1958), Agua de Dios (1958) eta Canciones para la barca (1962). Agua de Dios lanean, bere mina eta atsekabea islatu zuen, ezin izan baitzuen ama izan. Arroyo claro eta Canciones para la barca lanak kopla herrikoian, folklorean eta forma tradizionaletan oinarritzen dira.[2]

1960 eta 1965 artean argitaratzen jarraitu zuen: Luna de enero (1960), Campo abierto (1960), Tema clave (1961), Golpeando el silencio (1961) eta Para empezar (1963). Lan horietan gustukoen zituen gaiak azaltzen dira: maitasuna, existentzia, mina, onirikoa, itxaropenik eza eta giza iraina, oroitzapena eta nostalgia edo samina.[2]

Atxiloketa eta bizitza publikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1962an atxilotu egin zuten, besteak beste, Amparo Gastón, Eva Forest, Gloria Ros, Teresa Bergamín, Aurora Bautista eta Nuria Espertekin batera frankismoaren aurkako manifestazio batean parte hartzeagatik.[5]

Pixkanaka bizitza publikotik aldendu egin zen. 1973an, argazki-estudioa itxi eta erretiratu egin zen bikotea. Era berean, Lagosek Agora argitaletxea itxi egin zuen La aventura izenburupeko lanarekin. Hala ere, idazten jarraitu zuen eta 1997ra arte argitaratzen .[2]

1989an bere liburutegi pertsonalaren zati bat Valladolideko Unibertsitatera saldu zion, eta Reina Sofía Liburutegian daude.

2007ko irailaren 6an hil zen Madrilgo Rozasko Río Salud egoitzan, 1992az geroztik bertan bizi baitzen.[6] Irailaren 8an lurperatu zuten, 13:30ean, Madrilgo Santa Maria Sakramentaleko hilerrian. Ekitaldian Kordobako Udalaren ordezkaritza instituzionala izan zen, eta, pertsonalki, Juana Castro olerkariak, hildakoaren lagunak, Lagosen soneto bat irakurri zuen.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Banakako poema-liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Balcón (1954)
  • Los obstáculos (1955)
  • El corazón cansado (1957)
  • Arroyo claro (1958)
  • La soledad de siempre (Santander, Cantalapiedra, 1958)
  • Agua de Dios (1958)
  • luna de enero (1960)
  • Campo abierto (1960)
  • Tema fundamental (1961)
  • Golpeando el silencio (1961)
  • Canciones desde la barca (Madrid, Editora Nacional, 1962).Gregorio Prietoren ilustrazioak. 175 or.
  • Para empezar (Madrid, Editora Nacional, 1963). 74 or.
  • En la rueda del viento (Valladolid, Miñón, 1965). 62 or.
  • Los anales (1966).
  • Diario de un hombre (1970).
  • El cerco (1971).
  • La aventura (1973).
  • Fragmentos en espiral desde el pozo (1974).
  • Por las ramas (Ámbito Literario saria, 1980).
  • Teoría de la inseguridad (Gráficas Orbe, 1981)
  • Con el arco a punto (Ibn Zaydún saria; Jesús Riosalidoren hitzaurrea; Madrid, Instituto Hispano Árabe de Cultura, 1984). 136 or.
  • Más allá de la soledad (1984).
  • Segunda Trilogía (1986).
  • Tercera Trilogía (Córdoba, Ayuntamiento, 1993). 143 or.
  • Una noche bajo las estrellas (Almería, Instituto de Estudios Almerienses, 1996). 57 or.
  • Últimas canciones (1996).
  • Atados a la tierra (1997).

Antologia poetikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Antología 1954-1976 (Emilio Miróren hitzaurrea; Bartzelona, Plaza & Janés, 1977). 367 orrialde

Kontakizunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • El pantano (1954)
  • Al Sur del recuerdo (1955)
  • La hija de Jairo (Madril, Editora Nacional, 1963). 49 orrialde
  • La vida y otros sueños (Madril, Editora Nacional, 1969). 121 orrialde

Saiakera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Antología de poetas españoles (1956).
  • La madeja. Memorias. Torremozas, Madril, 2021.
Concha Lagosen erretratua Valladolideko Liburutegiari eskainia.

Antzerkia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Después del mediodía (1962)
  • Ha llegado una carta (1964)

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1956an, Espainiako Liburuaren Institutu Nazionalak bere argitaletxea saritu zuen, hobekien editatutako berrogeita hamar liburuen barruan.[4]
  • 1961ean Kordobako Errege Akademiako kide izendatu zuten.[4]
  • 1972an, Hucha de Plata saria eman zioten Resumen ipuinarengatik.[4]
  • 1980an, Poesiaren Literatura Saria eman zioten Por las ramas liburuarengatik.[7]
  • 1983an, Espainiako Kultura Institutuko Ibn Zaydun poesia-saria jaso zuen, Con el arco a punto liburuarengatik.[8]
  • 1992an ohorezko akademiko izendatu zuten Valladolideko Arte Ederren Errege Akademian.[9]
  • 2002an, Andaluziako Domina eta Andaluziako Alaba Kuttun titulua eman zitzaizkion.[10][11]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Escritoras y escrituras : Concha Lagos» www.escritorasyescrituras.com.[Betiko hautsitako esteka]
  2. ↑ a b c d e f g Cervantes, CVC Centro Virtual. «CVC. Aquella Concha Lagos.» cvc.cervantes.es.
  3. ↑ Concha Lagos: Una Interesante Escritora Cordobesa. 1 de enero de 2014.
  4. ↑ a b c d Cervantes, CVC Centro Virtual. «CVC. Cronología de Concha Lagos.» cvc.cervantes.es.
  5. ↑ Alfonso García, María del Carmen. (2019-12-29). «Literatura testimonial y perspectiva de género: en torno a "Bibiana" (1963) y "Celda común" (1996), de Dolores Medio» Revista de Escritoras Ibéricas 7: 85.  doi:10.5944/rei.vol.7.2019.24682. ISSN 2340-9029..
  6. ↑ País, Ediciones El. (8 de septiembre de 2007). Concha Lagos, poetisa y directora de la revista 'Ágora'. .
  7. ↑ País, El. (1980-01-05). Fallados en Madrid los premios Ambito Literario. ISSN 1134-6582..
  8. ↑ País, El. (1983-12-16). La escritora Concha Lagos,. ISSN 1134-6582..
  9. ↑ «Real Academia de Bellas Artes de la Purísima Concepción - La Academia» www.realacademiaconcepcion.net.
  10. ↑ DECRETO 71/2002, de 19 de febrero, por el que se concede la Medalla de Andalucía a doña Concepción Gutiérrez Torrero
  11. ↑ «Referencia X del Consejo de Gobierno» www.juntadeandalucia.es.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Concha_Lagos&oldid=9669293"(e)tik eskuratuta