Geotrupes stercorarius

Geotrupes stercorarius
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Arthropoda
Klasea	Insecta
Ordena	Coleoptera
Familia	Geotrupidae
Generoa	Geotrupes
Espeziea	Geotrupes stercorarius; Linnaeus, 1758

Geotrupes stercorarius kakalardo espezie bat da, Geotrupidae familiakoa, zientziarako Lineok 1758an deskribatu zuena. Europan eta Ekialde Hurbilean hedaturik dago. Euskal Herrian ere aurkitzen da^[1].

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Grekerazko γῆς (geo, lurra) eta τρῦπα (trỹpa, "zuloa") hitzen elkarketan sortzen da generoaren izena eta "lurraren zulatzailea" esan nahi du^[2]. Latinezko stercŏrārĭus izenak "simaur zalea" esan nahi du.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geotrupesak 2 eta 2'5 cm arteko luzera hartzen du eta itxura borobiltsu eta trinkoa du. Gorputzak kolore beltza du eta iridiszentzia urdin edo berdeak izan ohi ditu. Elitroek lerro zuzen markatuak dituzte, bakoitzak zazpi. Hanka beltzak ditu, arantzatsuak eta iletsuak, eta lurrean zuloak egiteko erabiltzen dituenez oso indartsuak dira. Antena oso motzak ditu^[3].

Habitata eta elikadura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zelaietan eta basoetan aurkitzen da, animalien gorotzak aurki ditzakeen tokietan hain zuzen ere. Geotrupes stercorarius koprofagoa da eta behien gorotzak atsegin dituzte bereziki. Deskonposatzen ari diren onddo eta landaretaz ere elikatzen da.

Bizi zikloa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udazkenean arrak eta emeak gorotzaren azpian 50 cm inguruko tunela egiten dute, eta hainbat albo galeria ere egiten dituzte. Galeria bakoitzaren muturrean ganbera bat eraikitzen du emeak eta arrautza bat jartzen du. Bukatzeko galerien irteerak simaurrarekin ixten dituzte.

Arrautza haietatik jaioko diren beldarrak inguruan duten simaurraz elikatuko dira. Urtebete igaro ondoren pupa sortuko dute eta helduak jaioko dira^[4].

Ekologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Garrantzia ekologiko handia dute, animalien gorotzak deskonposatzen baitituzte. Horrekin lurra ongarritu egiten da eta patogenoei bazka kentzen zaie^[3]. Estatu Batuetan geotrupesak sartu dituzte funtzio hori bete dezaten^[3].