Lankide:Eliatxo/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea
 Orrialde hau euskara ikasten ari den lankide batek egin du
Euskaraz dakien lankide batek testua zuzendu eta erroreak egileari irakatsi ahal dizkio

Emakumeen sexualitatea Espainia frankistan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espainia frankistan, elizak eta estatuak emakumeen sexualitatea definitu zuten. Honen helburua zen emakumeek seme-alabak edukitzearen eta estatuaren morala babestearen bidez estatuari zerbitzatzea. Emakumeen sexualitatea ugalketaren eta amatasunaren prismatik soilik uler zitekeen. 1975ean Franco hil eta gero, Espainiako emakumeek euren sexualitatea definitzeko baimena izan zuten.

Frankistek emakumeen sexualitatea definitzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eugenesia positiboa eta pronatalismoa Espainiar estatuaren beharrei erantzuteko biztanleriaren tamaina handitzearen beharraren funtsezko osagai gisa ikusi ziren. Eugenesia programa honen inguruko politikek abortua, haur-hildioa, antisorgailuak eta antisorgailuaren inguruko informazioa debekatu zituzten. Emakumeen ugalketa-jarduerak oztopatzen zuen guztia estatuaren aurkakotzat jotzen zen eta delitu gisa definitzen zuen erregimenak[1][2][3].

Estatuko eugenesia politikak zirela eta, emakumeek ezin izan zuten euren sexualitatea definitu[1][2][4]. Horren ordez, erregimenak sexualitatearen definizio zorrotza ezarri zien[4]. Espainia frankistan, emetasuna sumisioa eta sakrifizio espiritua bezala definitzen zen[5].

Emakumeak estatuaren ugalketa-beharren inguruan soilik definitzen ziren, eta emakumeen sexualitatea testuinguru horretan soilik adierazten zen[6]. Ondorioz, emakumeen sexualitatea ez zen kontuan hartzen[7]. Gizartean, medikuntzaren esparrura bakarrik utzi zen, eta mediku-literaturan soilik eztabaidatu ahal izan zuten gizonezko medikuek[1]. Emakumeen adulterioa, homosexualitatea, masturbazioa eta ezkontza aurreko harremanak aberrazio sexualen formatzat hartzen zituen erregimenak[8]. Erregimena 1940ko hamarkadan emakumeen sexualitatea kontrolatzen saiatu zen arren, zaila izan zen benetan hori egitea[1].

Kartzelak emakumeen sexualitatea birmoldatzen saiatzeko leku gisa erabiltzen ziren[9]. 1950eko eta 1960ko hamarkadetan, gurasoek kontrol handia zuten alaben sexualitatearen gainean[10].

Emakumeentzako aldizkariek irakurleei kontatzen zien nola jokatu behar zuten ezkontza-bizitzaren testuinguruan[9]. Consultorio de Elena Francis 1947 eta 1984 artean emititu zen irrati-saioa izan zen, non emakumeek euren arazoei buruzko aholkuak eskatu ahal izan zituzten. Ezkontzako genero-indarkeriari buruzko gaiak maiz agertzen ziren[11][12]. Saioak antzeko eginkizuna izan zuen, emakume ezkonduei senarrek bortxatuak izatea merezi zutela eta damutu eta senarrekin geratu behar zutela esanez[11].

Itxura fisikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espainia frankistan, emakumearen gorputzari fisikotasuna kendu eta arrazoi utilitaristengatik bakarrik existitzen zen objektu desexualizatu bihurtu zen[13]. Emakumeak desexualizatzeko eta ama irudi esklusibo bihurtzeko frankistek aldarrikapenak egin baziren ere, gizarteak garaiko filmetan gehien ikusten zituen forma femenino idealizatuak. Lehengo frankismoan, irudi femenino ideal hori aldaka zabalak, ugatz nabarmenak eta aurpegi biribila zituen. Gerraosteko garaian, aldatu egin zen[14].

Emakumeen hezkuntza fisikoa sarritan ez zuen begi onez ikusten erregimenak[9]. Ariketa emakumeen ugaltzeko gaitasuna zaintzeko eta osasun-arazoak saihesteko garrantzitsua zela ikusten zen arren, jarduera fisiko gehiegi ez zegoen. Atletismoa bezalako kirol batzuk baztertu egin ziren, horietan parte hartzea maskulinizatutzat hartzen zelako[15].

Sección Feminina bezalako erakundeen bidez emakumeentzako kirolaren laguntzagatik, emakumezkoen gorputz-mota ideala indarra erakusten zuena zen. Emakume erakargarriek ere bular zapala izateko probabilitate handiagoa zuten. Badago emakumezkoen gorputz mota horren aipamenik frankista garaiko literaturan[16]. Arroparen eta zentsura zinematografikoaren ondorioz ugatzak gizonen begiradarako ikusezinak zirenez, frankismoaren garaian emakumeen edertasuna hanketan eta orkatiletan zentratu ohi zen[14]. Emakume baten bular biluzia agertzen den Espainiako lehen filma Agustina de Aragón izan zen. 1950ean kaleratu zen, eta bular biluzia, neurri handi batean, iruzkinik gabe igaro zen, bularra ematen ari zen ama baten zelako, eta bularra ematen ari zen emakumearen ugatzak asexualtzat hartzen ziren[14].

Arropa eta ilea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Emakume bat Costa Bravako hondartzan, 1959an.

Emakumeek neurri handiz jantzi behar izan zuten (mahuka luzeak, anokirik ez). Galtza motzak edo material gardenak eramatea debekatuta zegoen[17]. Gorputza ezkutatzeko, arropa solteak erabiltzen ziren askotan[15].

Emakumeek ilea estaltzen zuten hainbat ingurutan. Hori euren emetasuna erakustea eta izaki sexualak izatea eragozteko zen. Mantelinak nahiko ohikoak ziren emakume katoliko kontserbadoreen artean 1980ko hamarkadan ere[18].

Definizio horiei aurre egiten saiatzen ziren emakumeek 1960ko hamarkadan, ile motza eta prakak erabiliz[9]. Garai hartan, lerro zuzenek eta forma geometrikoek zeresan handia izan zuten modan, eta gero eta azal gehiago erakusten hasi zen[14].

Birjintasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sexu-joera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sexua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Orgasmoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Masturbazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abortuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antisorgailuak eta familia-plangintza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bortxaketa eta genero-indarkeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hilekoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) Blasco Herranz, Inmaculada. (1999). «Actitudes de las mujeres bajo el primer Franquismo. La práctica del aborto en Zaragoza durante los años 40» Arenal: Revista de historia de las mujeres (Granada: Universidad de Granada) 6 (1): 165-180. ISSN 1134-6396..
  2. ↑ a b (Ingelesez) Nash, Mary. (1992). «Pronatalism and motherhood in Franco's Spain» Women and the Rise of the European Welfare States, 1880s–1950s (London, New York: Routledge): 160-173..
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Eiroa, Matilde. (1990). «Mujer y política social en los primeros años del franquismo: Málaga 1941» La mujer en Andalucía. Primer Encuentro Interdisciplinario de Estudios de la Mujer 1: 397-406..
  4. ↑ a b (Gaztelaniaz) Baquero, Juan Miguel. (2014). «Mujer y memoria: del “sumisa y devota” franquista a la ruptura con el patriarcado» El Diario.
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Imaz Zubiaur, Leire. (2008). «La superación de la incapacidad de gestionar el propio patrimonio por parte de la mujer casada» Mujeres y Derecho, pasado y presente (Euskal Herriko Unibertsitatea): 69-82. ISBN 978-84-9860-157-2..
  6. ↑ (Gaztelaniaz) Fayanás Escuer, Edmundo. (2019). «La mujer: Vox y el franquismo» Nueva Tribuna.
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Osborne, Raquel. (2012). «Mujeres bajo Sospecha. Memoria y sexualidad 1930 - 1980» Mujeres en Red.
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Lorente, Nacho. (2018). «'Arde Madrid' y el sexo: así reprimió Franco los "actos impuros" de los españoles» El Confidencial.
  9. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) «La represión sexual de la mujer bajo el franquismo» Cuarto Poder.
  10. ↑ (Gaztelaniaz) Ignaciuk, Agata; Villén Jiménez, Alba. (2018). «¿Una pequeña revolución sexual? Experiencias de sexualidad y anticoncepción de mujeres andaluzas entre los años cincuenta y ochenta del siglo XX» Dynamis: Acta hispanica ad medicinae scientiarumque historiam illustrandam (Granada: Universidad de Granada) 38 (2): 303-331. ISSN 0211-9536..
  11. ↑ a b (Gaztelaniaz) Abundancia, Rita. (2014). «Elena Francis, consejos para la mujer sumisa» El País.
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Junquera, Natalia. (2018). «“Hágase la ciega, sorda y muda. Es lo mejor”» El País.
  13. ↑ (Gaztelaniaz) Bergès, Karine. (2012). «La nacionalización del cuerpo femenino al servicio de la construcción de la identidad nacional en las culturas políticas falangistas y franquistas» Mélanges de la Casa de Velázquez 42-2: 91-103..
  14. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) Gil Gascón, Fátima. (2010). Construyendo a la mujer ideal: mujer y censura cinematográfica durante el franquismo (1939-1963). Madrid: Universidad Complutense de Madrid.
  15. ↑ a b (Gaztelaniaz) Parrilla Fernández, José Manuel; Ramírez Macías, Gonzalo; Llopis Goig, Ramon; Gimeno Marco, Fernando; Garay Ibañez de Elejalde, Beatriz; Pujadas i Martí, Xavier. (2012). «Mujeres y deporte durante el franquismo (1939–1975). Estudio piloto sobre la memoria oral de las deportistas» Materiales para la Historia del Deporte 10: 37-53. ISSN 2340-7166..
  16. ↑ (Gaztelaniaz) Revilla Guijarro, Almudena; García-Delgado Giménez, Belén. (2013). «La imagen de la mujer deportista en la literatura española» Feminismo/S 21.
  17. ↑ (Gaztelaniaz) Jurado, Nu. (2021). «La opresión fascista sobre la mujer durante la dictadura de Franco» El Estado.
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «González-Duro y "las rapadas" o el franquismo contra la mujer» Crónica Popular.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lankide:Eliatxo/Proba_orria&oldid=9587732"(e)tik eskuratuta