Agamemnon
| Agamemnon | |
|---|---|
| Greziar mitologia | |
 | |
| Ezaugarriak | |
| Sexua | gizonezkoa |
| Familia | |
| Aita | Atreo |
| Ama | Aerope (en)  |
| Ezkontidea(k) | Klitemnestra |
| Bikotekidea(k) | Chryseis (en) , Briseida eta Kasandra |
| Seme-alabak | Orestes, Ifigenia, Krisotemis, Elektra, Laodice (en) , Ifianasa, Teledamus (en) , Chryses (en) , Pelops (en) , Halaesus (en) eta Hyperion (en) |
| Anai-arrebak | Menelao, Anaxibia eta Astyoche (en) |
Agamemnon,[1] mitologia klasikoan, Argosko eta Mizenasko elezaharretako erregea zen; Atreoren semea eta Menelaoren anaia. Iliadan, grekoen buruzagi ageri da, akaziar tropak gidatzen ditu.
Helenaren ahizpa zen Klitemnestrarekin ezkondu zen, haren senar Tantalo hil ondoren. Klitemnestrarekin hiru seme-alaba izan zituen: Ifigenia, Elektra eta Orestes. Troiako gerran Greziako armadaren agintari hautatu zuten, eta Ifigenia sakrifikatu zuen, Artemisa baretzearren. Troian garaile izan zen, eta Kasandra hartu zuen guda harrapakintzat.
Hamar urte kanpoan egin zituen, eta etxera itzuli zenean Klitemnestrak eta haren maitale Egistok hil zuten. Bere seme Orestesek hartu zuen hilketa horren mendekua.
Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Grezieraz Agamemnon izenak (Ἀγαμέμνων) "oso tinkoa", "tolesezina" edo "oso irmoa" esan nahi du.[2] Izena Agamédmōn (*Ἀγαμέδμων) hitzetik dator: ἄγαν "asko" eta μέδομαι "pentsatu" erroek osatua.[3]
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Frigiako Daresek Troiako erortzearen istorian, Agamemnon ". . .ile-hori, handia, eta boteretsua zen. Elokuentea, jakintsua, eta noblea, diruz hornituriko gizona." bezala deskribatzen du. [4]
Jatorria eta lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Agamemnon Peloperen ondorengoa zen, Tantaloren semea.[5][6] Istorioaren ohiko bertsioaren arabera, Homerok Iliada eta Odisean kontatua, Agamemnon eta bere anaia gaztea (Menelao) Mizenaseko Atreo erregearen eta Kretako Aerope printzesaren semeak ziren.[7][8][9][10][11]
Troiako Guda[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Agamemnonek greziar indar mesfidatuak bildu zituen Troiarantz nabigatzeko.[12]
Literaturan duen agerpena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Literatura obra askotako pertsonaia da: Iliada (Homero), Agamemnon (Eskilo), Ifigenia, Auliden (Euripides), Agamemnon (Senekaren tragedia).
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
- ↑ Graves, Robert. (2017). The Greek myths. (Complete and definitive edition. argitaraldia) ISBN 978-0-241-98235-8. PMC 1045043469. (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ (Ingelesez) Beekes, Robert Stephen Paul; Beek, Lucien van. (2009). Etymological Dictionary of Greek. Brill ISBN 978-90-04-17418-4. (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ «DARES PHRYGIUS - Theoi Classical Texts Library» www.theoi.com (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ Gantz, Timothy. (1993). Early Greek myth : a guide to literary and artistic sources. Johns Hopkins University Press ISBN 0-8018-4410-X. PMC 26304278. (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ Grimal, Pierre. (1996). The dictionary of classical mythology. (1st unabridged pbk. ed. argitaraldia) Blackwell ISBN 0-631-20102-5. PMC 35447531. (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ (Ingelesez) Hard, Robin; Rose, H. J.. (2004). The Routledge Handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology". Psychology Press ISBN 978-0-415-18636-0. (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ «Homer, Iliad, Book 11, line 122» www.perseus.tufts.edu (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ «HYGINUS, FABULAE» topostext.org (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ «Apollodorus, Epitome, book E, chapter 3, section 12» www.perseus.tufts.edu (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ «Euripides, Helen, line 386» www.perseus.tufts.edu (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
- ↑ «APOLLODORUS, THE LIBRARY EPITOME - Theoi Classical Texts Library» www.theoi.com (Noiz kontsultatua: 2022-08-19).
