Astrid Cleve

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Astrid Cleve

Bizitza
JaiotzaUppsala Cathedral Assembly (en) Itzuli eta Uppsala, 1875eko urtarrilaren 22a
Herrialdea Suedia
HeriotzaUppsala Cathedral Assembly (en) Itzuli, 1968ko apirilaren 8a (93 urte)
Hobiratze lekuaUppsalako hilerri zaharra
Familia
AitaPer Teodor Cleve
AmaAlma Cleve
Ezkontidea(k)Hans von Euler-Chelpin  (1902 -  1912)
Seme-alabak
Anai-arrebak
Hezkuntza
HeziketaUppsalako Unibertsitatea
(1891 -
Jarduerak
Jarduerakbiologoa, geologoa, kimikaria, botanikaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)Uppsalako Unibertsitatea
KidetzaQ98525218 Itzuli
Find a Grave: 214019419 Edit the value on Wikidata

Astrid M. Cleve von Euler (Lidingö, Suedia, 1875eko urtarrilaren 11a - Uppsala, 1968ko apirilaren 8a) suediar botanikari, geologo, kimikari eta Uppsalako Unibertsitateko ikertzailea izan zen. Suedian Zientzietan doktoretza lortu zuen lehen emakumea izan zen.[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Astrid Cleve mundu akademiko batean jaioa zen. Per Teodor Cleve kimikari eta geologoaren eta Alma Öhbom idazlearen alaba zen.[2][3][4] Hasiera batean etxean hezi zen, eta 1891n Uppsalako Unibertsitatean sartu zen Historia naturala ikasteko. 1898ko maiatzaren 27an doktoretza lortu zuen Uppsalako Unibertsitatean, honako tesi honekin: Studier ofver några svenska väksters groningstid och förstärkningstadium (Suediako landare batzuen ernetze-denborari eta sendotze-etapeari buruzko azterketak). Doktoretza lortu zuen hirugarren suediarra izan zen, eta lehena diziplina zientifikoetan.[5]

1898tik 1904ra, Stockholms högskolako Institutu Kimikoan lan egin zuen (geroago Stockholmgo Unibertsitatea), garai hartan erakunde pribatua zena. Han Hans von Euler-Chelpin Nobel saridun germaniar-suediar biokimikariarekin topo egin zuen. 1902an ezkondu ziren eta Astrid Cleve von Euler izena hartu zuen. Senarraren laguntzaile gisa lan egin zuen (zenbait lan argitaratu zituzten elkarrekin kimika organiko arloan) eta bost seme-alaba izan zituzten; horietako bat, Ulf von Euler, fisiologoa eta Nobel sariduna izan zen geroago. 1912an dibortziatu ziren.[6]

1911tik 1917ra, Astrid Cleve Stockholmen irakasle izan zen eta 1917tik 1923ra basogintzako laborategi bateko zuzendaria izatera pasatu zen. Gero, herrialdearen beste muturrera joan zen bizitzera, etxalde bat maneiatuz eta ikasle pribatuak heziz. 1930ean, Uppsalako Unibertsitatera itzuli zen Kuaternarioko Geologia Institutura.[5]

Zientzialari gisa, biologiako, Kuaternarioko geologiako eta Kimikako hainbat gai landu zituen. Diatomeetan aditua izan zen mundu osoan, eta bere magnum opus -a argitaratu zuen haiei buruz - Die Diatomeen von Schweden und Finnland bost liburukitan, lan aparta eta monumentala, ur gaziko eta ur gezako diatomeen sistematikari eta ekologiari buruzko informazioa biltzen zuena, gaur egungoak zein fosilak.[5] Beste ikerketa garrantzitsu bat glaziar ondoko itsas mailaren aldaketak eta lur-aldatzeak izan ziren. Haren teoria – gaur egun ezeztatua – gogor kritikatu zuten haren geologo garaikideek, adibidez, Lennart von Postek.[7] Bere ikerketak argitaratzea gero eta zailagoa izan zen aldizkari arruntetan, eta azkenean bere kontura argitaratu zituen.[6]

Argitalpen hautatuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • On recent freshwater diatoms from Lule Lappmark in Sweden. 1895
  • Studier öfver några svenska växters groningstid och förstärkningsstadium. 1898. Hitzaldia.
  • Om några finyltriazoler. 1899
  • Die diatomeen. 1900
  • Bidrag till kännedomen om ytterbium. 1901
  • Cyclotella bodanica i Anclussjön: Skattmansöprofilen ännu en gång. 1911
  • Skogsträdens höjdgränser i trakten af Stora sjöfallet. 1912
  • Kemien och dess tillämpningar: kortfattad lärobok för den grundläggande undervisningen och för självstudium (1917-1918) Ingegerd Berghekin batera
  • Petrolium och stenkol. 1920
  • Om kondensationer mellan karbonylföreningar och resorcin (resp. orcin) eller floroglucin. 1920
  • Några försök att skilja fett- och hartssyrorna i s.k. flytande harts från sulfatfabrikerna. 1921
  • Till gyttjornas genetik - Om diatomacévegetationen och dess förändringar i Säbysjön, Uppland, samt några dämda sjöar i Salatrakten. 1922. Hugo Oswaldekin batera
  • Försök till analys av Nordens senkvartära nivåförändringar. 1923, Stockholmeko Geologia Elkartearen aktak.
  • Det underbara grundämnet selen. 1925
  • Skalbankar och nivåförändringar i Skagerackområdet (1926) I GFF
  • Trä och ved: en översikt av deras biologi, fysik och kemi. 1929
  • Studier över Ancylustidens Mellansverige. 1930
  • The diatoms of Finnish Lapland. 1934
  • Komsakulturens ålder. 1936
  • Sundets plankton: sammansättning och fördelning. 1937
  • Neolithavet och dess gränser runt Fennoskandia. 1937
  • Till mellersta och södra Sveriges postglaciala historia: Fyra uppsatser. 193
  • Bacillariaceen-assoziationen im nördlichsten Finnland. 1939
  • Natur und Alter der Strandflächen Finnlands: Eine spätquartäre Rekonstruktion. 1943
  • Till frågan om alkoholjäsningens initialstadier. - Några anmärkningar till B. Hvistendahls jäsningsschema. 1945
  • Om den sista landisens bortsmältning från Södra Sverige, den s.k. Baltiska issjön, tappningarna vid Billingen och Degerfors samt Vätterns historia: jämte ett tillägg om norska isgränser. 1946
  • Die diatomeen von Schweden und Finnland I-V. 1951-1955
  • Was war der Svea älv?. 1957
  • Deglaciationen i Götaland och "Den baltiska issjön". 1960
  • Istider och människor i Norden. 1960
  • Sista biten i puzzlet - slutord i ett par gamla stridsfrågor om skalbankar och landvågor, Nordens geologer tillägnade. 1961, 1962

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2021-09-30). «Astrid Cleve, la botánica sueca que quiso ir más allá de su especialidad y creyó haber descubierto el auténtico jardín del Edén» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-01-25).
  2. ↑ «Astrid Maria Cleve» geni_family_tree 1875-01-22 (Noiz kontsultatua: 2024-01-25).
  3. ↑ «Per Teodor Cleve» geni_family_tree 1840-02-10 (Noiz kontsultatua: 2024-01-25).
  4. ↑ «Caralma Cleve» geni_family_tree 1845-10-07 (Noiz kontsultatua: 2024-01-25).
  5. ↑ a b c Creese, Mary R. S.; Creese, Thomas M.. (2004-07-17). Ladies in the Laboratory II: West European Women in Science, 1800-1900: A Survey of Their Contributions to Research. ISBN 978-0-8108-4979-2. (Noiz kontsultatua: 2024-01-25).
  6. ↑ a b Ogilvie, Marilyn Bailey; Harvey, Joy Dorothy. (2000). The biographical dictionary of women in science : pioneering lives from ancient times to the mid-20th century. New York : Routledge ISBN 978-0-415-92040-7. (Noiz kontsultatua: 2024-01-25).
  7. ↑ Espmark, Kristina. (2007-01-01). A scientific outsider: Astrid Cleve von Euler and her passion for research. (Noiz kontsultatua: 2024-01-25).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikispezieetan bada informazioa gehiago, gai hau dela eta: Astrid Cleve
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Astrid_Cleve&oldid=9558307"(e)tik eskuratuta