Basa arrosa
| Basa arrosa | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Plantae |
| Ordena | Rosales |
| Familia | Rosaceae |
| Generoa | Rosa |
| Espeziea | Rosa canina |
Astoarrosa[1] (Rosa canina), arkakarats izenaz ere ezaguna, Rosaceae familiako zuhaixka arantzadun bizikor bat da[2], jatorriz Europakoa, Afrikako ipar-mendebaldekoa eta Asiako mendebaldekoa. Bertako basarrosa bat da, hau da, mendian edo basoan berez hazten den arrosa. Gaur egun, Amerikara ere hedatu da. Izen zientifikoa arantzen itxuragatik eman zitzaion, zakurren (kanidoen) letaginen antza duelako. Euskaraz, larrarrosa eta basarrosa ere deritzo.
Ezaugarriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bi metrorainoko altuera lor dezake, eta zurtoin dilindariak ditu, berdeak, arantza txiki, gogor eta gakodunez beteak. Hostoak 5-7 foliolo horzdun obalez osatuta daude.
Loreak arrosaxkak edo zuriak dira, 4-6 cm-ko diametrokoak, bost petaloz osatuak eta bakartuak edo korinbotan multzokatuak.
Fruitua, arkakarats ere deritzona, oboidea da, kolorez gorribizia, 1,5-2 cm-koa, eta C bitaminatan aberatsa. Marmelada egiteko erabiltzen da, baita infusioan hartzeko ere.
Maiatzetik uztailera bitartean loratzen da, eta fruitua uda-amaieran edo udazken-hasieran ematen du.
-
Lorea -
Hosto elkartua -
Taxonomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Rosa caninaren subespezieak:
- Rosa canina f. andegavensis (Bastard) Rapin
- Rosa canina f. brachypoda (Déségl. & Ripart) Vukic.
- Rosa canina f. calophylla H.Christ ex J.B.Keller
- Rosa canina f. capitata Braeucker
- Rosa canina f. dumalis (Bechst.) H.Christ
- Rosa canina f. euoxyphylla Borbás
- Rosa canina f. firmula Godet
- Rosa canina f. fissidens Borbás
- Rosa canina f. glaberrima H.Christ
- Rosa canina f. glaucescens Lej.
- Rosa canina f. grandiflora Braeucker
- Rosa canina f. hispidissima H.Christ
- Rosa canina f. kirghisorum Tkatsch.
- Rosa canina f. lasiostylis Borbás
- Rosa canina f. laxiphylla Borbás
- Rosa canina f. lentiscifolia H.Christ
- Rosa canina f. lucorum (Heinr.Braun) Vukic.
- Rosa canina f. mucronulata (Déségl.) Heinr.Braun
- Rosa canina f. pulchella Vuk.
- Rosa canina f. purpurea Braeucker
- Rosa canina f. semibiserrata Borbás
- Rosa canina f. sphaerophylla Vuk.
- Rosa canina f. squarrosa (A.Rau) Borbás
- Rosa canina f. suffulta H.Christ
- Rosa canina f. syntrichostyla (Ripart ex Déségl.) R.Keller
- Rosa canina nothosubsp. andegavensis (Bastard) Nyman
- Rosa canina nothosubsp. corymbifera (Borkh.) C.Vicioso
- Rosa canina nothosubsp. dumalis (Bechst.) Nyman
- Rosa canina nothovar. concinnoides (Wolley-Dod) P.V.Heath
- Rosa canina nothovar. permiscibilis (Schmidely) P.V.Heath
- Rosa canina nothovar. rufescens (Wolley-Dod) P.V.Heath
- Rosa canina nothovar. surreyana (Wolley-Dod) P.V.Heath
- Rosa canina staxon andegavensis (Bastard) Crép.
- Rosa canina staxon burboniana Redouté & Thory
- Rosa canina staxon collina (Jacq.) Fr.
- Rosa canina staxon collina (Jacq.) J.Lloyd
- Rosa canina staxon cymosa Wahlenb.
- Rosa canina staxon dumalis Crép.
- Rosa canina staxon dumetorum (Thuill.) Crép.
- Rosa canina staxon emarginata hort. ex Andrews
- Rosa canina staxon fusiformis Crép.
- Rosa canina staxon genuina Crép.
- Rosa canina staxon glauciformis Almq.
- Rosa canina staxon globularis Crép.
- Rosa canina staxon oreogeton Heinr.Braun & Halácsy
- Rosa canina staxon rubiginosa Griess.
- Rosa canina staxon rubra hort. ex Andrews
- Rosa canina staxon sarmentosa Godet
- Rosa canina staxon semiduplex hort. ex Andrews
- Rosa canina staxon separabilis (Déségl.) Heinr.Braun
- Rosa canina staxon sepium W.D.J.Koch
- Rosa canina staxon sphaerica (Gren.) Crép.
- Rosa canina staxon subobtusa J.B.Keller
- Rosa canina staxon urbica (Léman) Crép.
- Rosa canina staxon variegata hort. ex Andrews
- Rosa canina staxon villosula (Gand.) J.B.Keller
- Rosa canina staxon virens Wahlenb.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ «Astoarrosa». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2022-3-13.)
- ↑ Täckholm, Gunnar (1922) Zytologische Studien über die Gattung Rosa. Acta Horti Bergiani 7, 97-381.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q146066
Multimedia: Rosa canina / Q146066
Espezieak: Rosa canina