Sailkapen zientifiko: berrikuspenen arteko aldeak
t robota Aldatua: an:Clasificación scientifica |
t robota Aldatua: simple:Biological classification, vi:Phân loại sinh học |
||
172. lerroa: | 172. lerroa: | ||
[[sh:Taksonomske kategorije]] |
[[sh:Taksonomske kategorije]] |
||
[[si:Scientific classification]] |
[[si:Scientific classification]] |
||
[[simple: |
[[simple:Biological classification]] |
||
[[sk:Vedecká klasifikácia]] |
[[sk:Vedecká klasifikácia]] |
||
[[sl:Znanstvena klasifikacija živih bitij]] |
[[sl:Znanstvena klasifikacija živih bitij]] |
||
187. lerroa: | 187. lerroa: | ||
[[ur:جماعت بندی]] |
[[ur:جماعت بندی]] |
||
[[vec:Clasificasion sientìfega]] |
[[vec:Clasificasion sientìfega]] |
||
[[vi:Phân loại |
[[vi:Phân loại sinh học]] |
||
[[war:Biyolohika nga pagarangay]] |
[[war:Biyolohika nga pagarangay]] |
||
[[zh:生物分類法]] |
[[zh:生物分類法]] |
14:23, 8 martxoa 2010ko berrikusketa
- Beste esanahi batzuen berri izateko, ikus: «Sailkapen zientifiko (argipena)»
Sailkapen zientifikoa edo biologiako sailkapen zientifikoa biologian espezie eta organismoak sailkatzeko erabiltzen den sistema da. Carolus Linnaeusek proposatu zuen metodoan oinarritzen da, baina ondoren Charles Darwinek egindako ekarpenekin hobetu, ADNaren inguruko ikerketek eta analisi informatikoak berritu egin dute hau egiteko modua.
Linnaeus
Carolus Linnaeusek Systema Naturae liburua publikatu zuen 1735an. Bere sisteman natura osoa hiru zatitan banatua zegoen: mineralak, begetalak eta animaliak. Linnaeusek lau sailkapen maila zehaztu zituen: klasea, ordena, generoa eta espeziea.
Hala ere bere ekarpenik famatuena gaur egun erabiltzen den sistema binomiala da, zeinetan espezie bakoitza Genero espezie moduan aipatzen den.
Garapena denboran
Linnaeusen klasifikazioaren geroztik Charles Darwinen arbaso komunaren ideia sartu zen sailkapenetan.
1960ko hamarkadan eskola kladistikoa sortu zen, taxoi bakoitza eboluzio-zuhaitz batea kokatzen. Taxoi bakoitzak arbaso komun bateko izaki guztiak jaso behar ditu eta hauei monofiletiko deitzen zaie. Kontrakoa gertatzen bada talde batean parafiletikoa izango da (adibidez, satitsu guztiak ez dira talde berekoak).
Domeinuak erlatiboki berriak dira, 1990an sortu baitzen hiru domeinuen sistema. Gaur egun biologo gehienek sistema hau erabiltzen dute, nahiz eta batzuek bost erreinuen sistema erabiltzen dute. Metodo honetan lehen zegoen Monera (Bacteria) erreinua orain Bacteria eta Archaea domeinutan banatu da. Beste 4 erreinuak Eukaryota domeinuan bildu dira.
Adibideak
Taula honetan biologiaren historian erabili diren 5 espezie nagusiak agertzen dira.