Itun Zaharra: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

14:13, 1 abendua 2012ko berrikusketa

Itun Zaharra kristauen Bibliako lehen azpiatala da (bestea Itun Berria da). Nazareteko Jesus jaio aurretik idatzitako liburu sakratuak biltzen ditu, juduen liburu sakratuak hain zuzen. Lau sail nagusitan banatzen da: Pentateukoa edo Moisesen legea, liburu historikoak, olerki eta jakintza liburuak eta profeten liburuak.

Juduen liburu sakratuak hebreeraz idatzi ziren, eta kristauek horiexek hartu zituzten oinarri. Hala ere, grekerara itzuli zen bertsioan (Hirurogeita hamarrak) beste liburu batzuk gehitu ziren. Azken bertsio hau da Eliza Katolikoak sakratutzat hartzen duena, latinez idatzitako Vulgata bertsioa hain zuzen. Protestanteek nagusiki juduek onartzen dituzten liburuak hartzen dituzte sakratutzat soilik. Protestanteek ez baina katolikoek onartzen dituzten liburuei deuterokanoniko deritze (bigarren kanonekoak esan nahi du).

Literatur generoak

Itun Zaharrean literatur genero ugari nahasten dira, eta horrek, sarritan, zaildu egiten du bere ulermen egokia. Nagusiki hauek dira genero ohikoenak:

1- Historikoa: Kontakizunak biltzen dira bertan. Egintza historikoekin batera esanahi metaforikoa duten historiak biltzen dira, eta gehienbat Israelen historia kontatzen dute Munduaren hasieratik Nazareteko Jesusen jaiotzara arte.

2- Legea: Gizartea eta erlijioa antolatzeko arauak biltzen dira.

3- Profezia: Jainkoak bidalitako mezulari batek (profeta) esandako mezuak eta igarkizunak.

4- Lirikoa: Poesia eran jarritako otoitzak, maitasun kantuak eta negar kantuak, besteak beste.

5- Jakituriazkoa: Aholku praktikoak, esaera zaharrak...

Itun Zaharreko liburuak

Pentateukoa

Liburu historikoak

Josue
Epaileak
Rut
Samuelen liburuak (2)
- Samuelen I. Liburua
- Samuelen II. Liburua
Erregeen liburuak (2)
- Erregeen I. Liburua
- Erregeen II. Liburua
Kroniketako liburuak (2)
- I Kronikak
- II Kronikak
Esdras
Nehemias
Tobias
Judit
Ester
Makabearren liburuak (2)
- Makabearren I. Liburua
- Makabearren II. Liburua

Profeten idazkiak

Olerki eta Jakituriazko liburuak

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Biblia osoa euskara batuan, Elizen Arteko Bibliatik jasoa

@@ 33. lerroa: / 33. lerroa: @@
 * [[Epaileen Liburua|Epaileak]]
 * [[Ruten Liburua|Rut]]
-* [[Samuel (Biblia)|Samuelen liburuak]] (2)
+* Samuelen liburuak (2)
+** [[Samuelen I. Liburua]]
+** [[Samuelen II. Liburua]]
 * Erregeen liburuak (2)
 ** [[Erregeen I. Liburua]]
@@ 45. lerroa: / 47. lerroa: @@
 * [[Juditen liburua|Judit]]
 * [[Esterren Liburua|Ester]]
-* [[Makabearrak (Biblia)|Makabearren liburuak]] (2)
+* Makabearren liburuak (2)
+** [[Makabearren I. Liburua]]
+** [[Makabearren II. Liburua]]
 Profeten idazkiak
@@ 51. lerroa: / 55. lerroa: @@
 * [[Isaiasen liburua|Isaias]]
 * [[Jeremiasen liburua|Jeremias]]
-* [[Negar Kantak (Biblia)|Negar Kantak]]
+* [[Negar Kantak]]
-* [[Baruk (Biblia)|Baruk]]
+* [[Baruken liburua|Baruk]]
 * [[Ezekielen liburua|Ezekiel]]
 * [[Danielen Liburua|Daniel]]
-* [[Oseas (Biblia)|Oseas]]
+* [[Oseasen liburua|Oseas]]
-* [[Joel (Biblia)|Joel]]
+* [[Joelen liburua|Joel]]
-* [[Amos (Biblia)|Amos]]
+* [[Amosen liburua|Amos]]
-* [[Abdias (Biblia)|Abdias]]
+* [[Abdiasen liburua|Abdias]]
 * [[Jonasen Liburua|Jonas]]
-* [[Mikeas (Biblia)|Mikeas]]
+* [[Mikeasen liburua|Mikeas]]
 * [[Nahumen liburua|Nahun]]
-* [[Abakuk (Biblia)|Abakuk]]
+* [[Abakuken liburua|Abakuk]]
-* [[Sofonias (Biblia)|Sofonias]]
+* [[Sofoniasen liburua|Sofonias]]
-* [[Ageo (Biblia)|Ageo]]
+* [[Ageoen liburua|Ageo]]
 * [[Zakariasen Liburua|Zakarias]]
-* [[Malakias (Biblia)|Malakias]]
+* [[Malakiasen liburua|Malakias]]
 Olerki eta Jakituriazko liburuak
@@ 74. lerroa: / 78. lerroa: @@
 * [[Esaera Zaharrak (Biblia)|Esaera Zaharrak]]
 * [[Ecclesiastes]]
-* [[Abestirik Ederrena (Biblia)|Abestirik Ederrena]]
+* [[Abestirik Ederrena]]
-* [[Jakinduria (Biblia)|Jakinduria]]
+* [[Jakinduriaren liburua|Jakinduria]]
-* [[Ben Sirak (Biblia)|Ben Sirak]]
+* [[Ben Siraken liburua|Ben Sirak]]
 == Ikus, gainera ==