Silesia: berrikuspenen arteko aldeak
t Removing Link FA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not featured |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
| 2. lerroa: | 2. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Silesia (Now).png|250px|right|Silesia eskualde historikoa marra urdin argiz mugatuta. Zati handiena [[Polonia]]ren barnean kokatzen da ([[Silesia (voivofia)]]), beste bi zati txikiak [[Txekiar Silesia]] eta Alemaniar Silesia direlarik.]] |
[[Fitxategi:Silesia (Now).png|250px|right|Silesia eskualde historikoa marra urdin argiz mugatuta. Zati handiena [[Polonia]]ren barnean kokatzen da ([[Silesia (voivofia)]]), beste bi zati txikiak [[Txekiar Silesia]] eta Alemaniar Silesia direlarik.]] |
||
'''Silesia''' ([[poloniera]]z: ''Śląsk'', [[txekiera]]z: ''Slezsko'', [[aleman]]ez: ''Schlesien'', alemanaren silesiera dialektoaz: ''Schläsing'') [[Erdialdeko Europa]]ko eskualde historikoa da. Gaur egun [[Polonia]] (gehiena), [[Txekiar Errepublika]] ([[Txekiar Silesia]]) eta [[Alemania]]ren artean banatuta dago. |
'''Silesia''' ([[poloniera]]z: ''Śląsk'', [[txekiera]]z: ''Slezsko'', [[aleman]]ez: ''Schlesien'', alemanaren silesiera dialektoaz: ''Schläsing'') [[Erdialdeko Europa]]ko eskualde historikoa da. Gaur egun [[Polonia]] (gehiena), [[Txekia|Txekiar Errepublika]] ([[Txekiar Silesia]]) eta [[Alemania]]ren artean banatuta dago. |
||
Historikoki eskualde hau [[Silesia Beherea]] (mendebaldeko zatia) eta [[Silesia Garaia]]n (ekialdeko zatia) banatu izan da. |
Historikoki eskualde hau [[Silesia Beherea]] (mendebaldeko zatia) eta [[Silesia Garaia]]n (ekialdeko zatia) banatu izan da. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Antzina [[eslaviar]]rak bizi izan ziren Silesian, eta [[XI. |
Antzina [[eslaviar]]rak bizi izan ziren Silesian, eta [[XI. mendea]]n Poloniaren mendean geratu zen. [[Bolesław III.a Poloniakoa|Boleslaw III.aren]] garaian printzerrietan zatitu zen eta garrantzi handiko kolonizazio prozesu bat izan zen; [[XIII. mendea|XIII. menderako]] biztanle gehienak germaniarrak ziren. Germaniarren kolonizazioaren garaian abeltzaintza indartu, industria eta meagintza sortu eta ekonomia asko suspertu zen. Poloniako [[Kasimiro III.a Poloniakoa]]k [[Bohemia]]ren esku utzi zuen, baina [[XV. mendea|XV. mende]] inguruan autonomia eta eskubide bereziak eman behar izan zizkioten Bohemiako agintariek, harik eta, [[1526]]an, [[Habsburgo]]tarrek eskubide haiek kendu zizkioten arte. [[XVIII. mendea]]n istilu asko izan ziren Austriaren eta [[Prusia]]ren artean Silesiaren gaineko aginpidea zela eta. [[Frederiko II.a Handia]]k Prusiaren mendean ezartzea lortu zuen. [[Lehen Mundu Gerra]]ren ondoren Goi Silesia Alemaniaren esku uztea erabaki zen, baina erabaki haren kontrako matxinadak izan ziren eta azkenik Poloniak eskuratu zuen. [[1938]]an [[Hirugarren Reicha|Alemania naziak]] [[Txekiar Silesia]] inbaditu zuen, eta [[1939]]an Silesia eta Polonia osoa. [[1945]]ean, Alemania garaitua izan ostean, Silesia Poloniaren esku gelditu zen eta bertako alemaniar populazioa erbesteratua izan zen (2 milioi lagun [[Mendebaldeko Alemania]]n kokatu ziren eta milioi bat [[Alemaniako Errepublika Demokratikoa|Ekialdeko Alemanian]])<ref>[http://www.larousse.fr/encyclopedie/autre-region/Sil%C3%A9sie/144319 Silésie] Encyclopédie Larousse en ligne. Larousse.fr</ref> |
||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
21:28, 28 apirila 2015ko berrikusketa
- Artikulu hau eskualde historikoari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Silesia (argipena)».
.png)
Silesia (polonieraz: Śląsk, txekieraz: Slezsko, alemanez: Schlesien, alemanaren silesiera dialektoaz: Schläsing) Erdialdeko Europako eskualde historikoa da. Gaur egun Polonia (gehiena), Txekiar Errepublika (Txekiar Silesia) eta Alemaniaren artean banatuta dago.
Historikoki eskualde hau Silesia Beherea (mendebaldeko zatia) eta Silesia Garaian (ekialdeko zatia) banatu izan da.
Historia
Antzina eslaviarrak bizi izan ziren Silesian, eta XI. mendean Poloniaren mendean geratu zen. Boleslaw III.aren garaian printzerrietan zatitu zen eta garrantzi handiko kolonizazio prozesu bat izan zen; XIII. menderako biztanle gehienak germaniarrak ziren. Germaniarren kolonizazioaren garaian abeltzaintza indartu, industria eta meagintza sortu eta ekonomia asko suspertu zen. Poloniako Kasimiro III.a Poloniakoak Bohemiaren esku utzi zuen, baina XV. mende inguruan autonomia eta eskubide bereziak eman behar izan zizkioten Bohemiako agintariek, harik eta, 1526an, Habsburgotarrek eskubide haiek kendu zizkioten arte. XVIII. mendean istilu asko izan ziren Austriaren eta Prusiaren artean Silesiaren gaineko aginpidea zela eta. Frederiko II.a Handiak Prusiaren mendean ezartzea lortu zuen. Lehen Mundu Gerraren ondoren Goi Silesia Alemaniaren esku uztea erabaki zen, baina erabaki haren kontrako matxinadak izan ziren eta azkenik Poloniak eskuratu zuen. 1938an Alemania naziak Txekiar Silesia inbaditu zuen, eta 1939an Silesia eta Polonia osoa. 1945ean, Alemania garaitua izan ostean, Silesia Poloniaren esku gelditu zen eta bertako alemaniar populazioa erbesteratua izan zen (2 milioi lagun Mendebaldeko Alemanian kokatu ziren eta milioi bat Ekialdeko Alemanian)[1]
Erreferentziak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Silesia  |
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.