Esfinge (mitologia): berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
95.63.79.169 (eztabaida) wikilariaren 7902112 berrikuspena desegin da Etiketa: Desegin |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{mitologia infotaula}} |
{{mitologia infotaula}} |
||
{{Argitzeko|alegiazko animaliari|Esfinge}} |
{{Argitzeko|alegiazko animaliari|Esfinge}} |
||
'''Esfingea''' ({{lang-grc|Σφίγξ}}), oro har, giza [[buru]]dun etzandako [[lehoi]] bat bezala irudikatzen den animalia mitologiko baten grezierazko izena da. Esfingeak, [[Antzinako Egipto|antzinako egiptoarrek]] asmatu zituzten, eta euren [[antzinako Egiptoko erlijioa|mitologia]] konplexuko zati ziren. Garrantzi kulturala ere izan zuten [[antzinako Grezia|antzinako greziarren]] artean. [[Herodoto]]k, ''Androesfinge'' deitzen du egiptoarra, gizon aurpegia zuena, greziarrak ez bezala, emakume itxura eta hegoak zituena. ''Krioesfinge'' deritzenak ere bazeuden, animalia burudunak, oro har [[ahari]] edo [[belatz]]enak. Antzinako egiptoarrek, ''Sheps-ankh'' deitu zituzten "irudi bizia" esan nahi duena. |
|||
'''Esfingea''' ({{lang-grc|Σφίγξ}}), oro har, giza [[buru]]dun etzandako [[lehoi]] bat bezala irudikatzen den animalia mitologiko baten |
|||
== Antzinako Egipton == |
== Antzinako Egipton == |
||
| 9. lerroa: | 9. lerroa: | ||
Eskulturazko irudikapenik antzinakoena eta handiena, [[Gizako Esfinge Handia]] da, [[Giza (Egipto)|Gizan]] dagoena, baina ohikoa zen [[tenplu]]etara zeramaten bideen bi alboetan esfingeak jartzea. [[Karnak]]eko tenpluan, [[Luxor]]ren, 3 kilometroko bide bat dago, ertz bakoitzean, ahari burudun 90 esfinge dituena. |
Eskulturazko irudikapenik antzinakoena eta handiena, [[Gizako Esfinge Handia]] da, [[Giza (Egipto)|Gizan]] dagoena, baina ohikoa zen [[tenplu]]etara zeramaten bideen bi alboetan esfingeak jartzea. [[Karnak]]eko tenpluan, [[Luxor]]ren, 3 kilometroko bide bat dago, ertz bakoitzean, ahari burudun 90 esfinge dituena. |
||
Egiptoar esfingea, historian zehar aldatzen joan da, bere itxura aldatuz uneko joera artistikoen arabera. Emakume itxuradun bat ere ezagutzen da: [[Erroma]]ko Barracco Museoko esfingea, [[granito]] beltzez egina eta [[Hatshepsut]]i ematen zaiona, eta [[Kairoko Egiptoar Museoa]]n kontserbatutako beste bat, erregina berarena, honela, esfinge eran irudikatutako lehen emakumezko faraoia izango litzatekeelarik. Euren aurpegia esfingeetan ikus daitekeen beste erregina batzuk, [[Mutnedjmet]] eta [[Nefertiti]] dira. |
|||
<br /> |
|||
== Ikus, gainera == |
== Ikus, gainera == |
||
11:39, 28 maiatza 2020ko berrikusketa
| Esfinge (mitologia) | |
|---|---|
| Egiptoar mitologia | |
 | |
| Ezaugarriak | |
| Sexua | emakumezkoa |
| Familia | |
| Aita | Tifon eta Ortro |
| Ama | Ekidna eta Kimera |
| Anai-arrebak | Lernako hidra |
- Artikulu hau alegiazko animaliari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Esfinge».
Esfingea (antzinako grezieraz: Σφίγξ), oro har, giza burudun etzandako lehoi bat bezala irudikatzen den animalia mitologiko baten grezierazko izena da. Esfingeak, antzinako egiptoarrek asmatu zituzten, eta euren mitologia konplexuko zati ziren. Garrantzi kulturala ere izan zuten antzinako greziarren artean. Herodotok, Androesfinge deitzen du egiptoarra, gizon aurpegia zuena, greziarrak ez bezala, emakume itxura eta hegoak zituena. Krioesfinge deritzenak ere bazeuden, animalia burudunak, oro har ahari edo belatzenak. Antzinako egiptoarrek, Sheps-ankh deitu zituzten "irudi bizia" esan nahi duena.
Antzinako Egipton
Esfingeak, erregetzaren ikur ziren, lehoiaren boterea eta indarra irudikatzen baitzuten, baita heriotzaren ondoko bizitza ere, honen ondorioz, hilobi askotan erliebean agertzen direlarik. Egiptoko Inperio Berrian, esfinge bezala, jainkoren batzuk irudikatu ziren, Amon kasu.
Eskulturazko irudikapenik antzinakoena eta handiena, Gizako Esfinge Handia da, Gizan dagoena, baina ohikoa zen tenpluetara zeramaten bideen bi alboetan esfingeak jartzea. Karnakeko tenpluan, Luxorren, 3 kilometroko bide bat dago, ertz bakoitzean, ahari burudun 90 esfinge dituena.
Egiptoar esfingea, historian zehar aldatzen joan da, bere itxura aldatuz uneko joera artistikoen arabera. Emakume itxuradun bat ere ezagutzen da: Erromako Barracco Museoko esfingea, granito beltzez egina eta Hatshepsuti ematen zaiona, eta Kairoko Egiptoar Museoan kontserbatutako beste bat, erregina berarena, honela, esfinge eran irudikatutako lehen emakumezko faraoia izango litzatekeelarik. Euren aurpegia esfingeetan ikus daitekeen beste erregina batzuk, Mutnedjmet eta Nefertiti dira.
