Bertel Thorvaldsen

Bertel Thorvaldsen
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Albert Bertel Thorvaldsen
Jaiotza	Kopenhage, 1770eko azaroaren 19a
Herrialdea	Danimarka
Bizilekua	Kopenhage; Grønnegade (en) ; Vingårdstræde (en)
Heriotza	Kopenhage, 1844ko martxoaren 24a (73 urte)
Hobiratze lekua	Thorvaldsen Museum (en)
Familia
Seme-alabak	ikusi Carlo Thorvaldsen (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Danimarkako Arte Ederren Errege Akademia
Hizkuntzak	daniera
Ikaslea(k)	ikusi Carl Hoffmann (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	eskultorea eta diseinatzailea
Lantokia(k)	Erroma
Enplegatzailea(k)	Danimarkako Arte Ederren Errege Akademia
Lan nabarmenak	ikusi Jason with the Golden Fleece (en) ; Christus (en) ; Lion Monument Lucerne (en) ; Monument to Prince Józef Poniatowski in Warsaw (en) ; Nicolaus Copernicus Monument in Warsaw (en) ; Tomb of Pius VII (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Friedrich Order ; Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena ; Thorvaldsen domina ; Pour le Mérite ordena ; Order of the Iron Crown ; Knight of the Order of the Dannebrog ; Decoration of the Cross of Honour of the Dannebrog ; commander of the Order of the Dannebrog ; Grand Cross of the Order of the Dannebrog ;
Kidetza	Alemaniar Arkeologia Institutua; Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia; Accademia delle Arti del Disegno (en) ; Arte Ederren Akademia (Frantzia)
Genero artistikoa	arte publikoa

Bertel Thorvaldsen (Kopenhage, 1770eko azaroaren 19a1768 edo 1770 - Kopenhage, 1844ko martxoaren 24a) daniar eskultorea izan zen.

Biografia

Albert Thorvaldsen Kopenhagen jaio zen, 1770ean (1768an aditu batzuen arabera), eta hango Arte Akademian egin zituen lehen ikasketak. Erromara joan zen gero ikastera, eta han bizi izan zen 1797-1819 urteetan, Antonio Canova eskultorearekin batera. Thorvaldsen eskultoreak arrakasta handia izan zuen Europan, ia Canovaren parekotzat zeukaten, eskultura jende askorentzat artegintzaren adierazpiderik gorena zen garaian. Eskultura neoklasikoko artistarik aipagarrienetako bat izan zen.

Berehala egin zen ospetsu Jason eskulturarekin (1803), eta ondoren egin zituen Maitasuna eta Psikis (1816), Hebes (1816) eta Ganimedes eta arranoa (1817) lanekin. 1821-1840. urteetan Kopenhageko katedraleko lanen zuzendari izan zen. Oso ospetsua da bertako Kristoren irudia. Ia Europa osoan zehar bidaiatu zen, eta haren obrarik aipagarrienak Varsovian (Koperniko, Jose Poniatowski), Mainzen (Gutenberg), Stuttgart (Schiller) eta Erroman (Pio VII.aren hileta-monumentua) daude ikusgai. Kopenhagen eskultorearen omenezko museoa dago.

Thorvaldsenen estiloa

Antzinateko artea eta Mediterraneo aldeko tradizioa Europako iparraldera ekarri nahi izan zuen, eta antzinako arte horretan oinarriturik daniar arte bat sortu. Sen handiko eskultorea zen, eta horregatik Municheko Gliptotekan gordeak zeuden Eginako Atenaren tenpluko frontoiak eta eskultura arkaikoak zaharberritzeko ardura eman zioten. Thorvaldsenek eskulturetan erabili zituen gaiak Canovarenen antz handia dute, baina oso bestelako moduan lantzen zituen, arkaismoaren oso zalea baitzen eta zorrotza orobat arkaismoaren desbideratze ororekiko.

Sakonera gutxiko erliebea, estatuak eta hil-oroitarriak egin zituen, eta estetika eta estilo neoklasikoaren jarraibideak moldatu zituen arte kristau berritu bat egin nahiaren eraginez; hortaz, haren estiloa hotza zen eta zorrotza, eta harengan biltzen da Europako eskultura neoklasikoaren joerarik garbizaleena. Haren lan gehienak Kopenhageko Thorvaldsen Museoan daude gordeak.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Bertel Thorvaldsen

Datuak: Q47812
Multimedia: Bertel Thorvaldsen / Q47812