Deborah Dultzin Kessler

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Deborah Dultzin Kessler
Bizitza
JaiotzaMonterrey, 1945eko urriaren 9a (78 urte)
Herrialdea Mexiko
Hezkuntza
HeziketaMexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa
Jarduerak
Jarduerakastrofisikaria eta ikertzailea
Facebook: deborah.dultzinkessler Edit the value on Wikidata

Deborah Dultzin Kessler (Monterrey, Mexiko, 1945eko urriaren 9a) Mexikoko astrofisikako ikertzailea da. Bere ikerketa quasarretan eta galaxia aktiboen beste zentro batzuetan oinarritzen da.[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Monterreyn jaio zen 1945eko urriaren 9an. Ama, Fredzia Kessler margolaria, zazpi urte zituela joan zen Mexikora, Poloniatik, gurasoekin.[2] Aita, Leon Aryeh Dultzin, ekintzaile sionista bat izan zen, Bielorrusiatik Mexikora emigratu zuena 1929an.[3] 1956an Israelera bizitzera joan zen eta Deborah amarekin hazi zen.

Deborah Dultzin Kesslerrek kontatu duenez, haurtzaroan sortu zitzaion zientziarekiko maitasuna, txikia zenean zeruari begira geratzen baitzen, eta behin, norbaitek handitan zer izan nahi zuen galdetu zionean, berak "estrellifera" erantzun zuen.[4] Ikerketatik kanpo dituen interesen artean literatura eta musika daude. Unibertsitateko Abesbatza Filarmonikoan abesten du.[5]

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoko (UNAM) Zientzia Fakultatean Fisikako lizentziatura ikasi zuen 1968an. Astrofisikako maisutza eta doktore izateko hautagaitza ikasi zituen Moskuko Estatu Unibertsitatean, eta Jakov B. Zeldovich zientzialari ospetsuaren ikasle izan zen emakume bakarra izan zen. Osasun arazoengatik ezin izan zuen tesia amaitu, eta Mexikora itzuli zen 1973an. Han, Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoko Astronomia Institutuan hasi zen lanean, ikertzaile gisa. Urte sabatiko batean, 1985ean, Sorbonara joan zen, egin gabe zuen doktoretza amaitzera. Doktoretza urte berean osatu zuen, eta 1986an doktoretza lortu zuen Paris-Sorbonne Unibertsitatean, "Très Honorable" aipamenarekin. Gaur egun, UNAMeko Astronomia Institutuko ikertzaile titularra da, Denbora Osoko Langile Akademikoen Ekintzarako Primen Programako (PRIDE) estimuluen gehieneko maila mantentzen du, eta Ikertzaileen Sistema Nazionaleko (SNI) kidea da, III. mailarekin.[4][6]

Aurkikuntzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

OJ 287 izeneko zeru-objektuaren nukleoan bi zulo beltz zeudela deskubritzen parte hartu zuen, eta nabarmen lagundu zuen zulo beltz batetik gertu zegoen gasaren propietate fisikoak eta dinamikoak ikertzen. Galaxia aktiboen ingurune hurbilak haien bilakaeran betetzen duen papera ere frogatu zuen, marea-indarren eta gertuko beste galaxia batzuekiko grabitazio-interakzioen ondorioz.[4]

Sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Heberto Castillo Martínez Hiriburu Saria Mexikoko Zientifikoen kategorian. (2010).[7]
  • Sor Juana Inés de la Cruz saria, Mexikoko zientzialarien kategorian.
  • Unibertsitate Nazionalaren Saria zientzia zehatzen ikerketa arloan. (2016)

Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Dultzin, Deborah. (2009). Cuásares y núcleos activos de galaxias. Ciencias 95, uztaila-iraila, 54-61. Esteka
  • Dultzin, Déborah (1988) Cuásares. En los confines del universo. Fondo de Cultura Económica.[8][9]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2015-09-24 (Noiz kontsultatua: 2022-09-13).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) «FREDZIA KESSLER | Artelista.com» Artelista (Noiz kontsultatua: 2022-09-13).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Judío, Central de Noticias Diario. (2014-02-26). «Aryeh Dultzin, Activista Sionista. Miembro del gabinete de Golda Meir - Diario Judío México» Diario Judío: Diario de la Vida Judía en México y el Mundo (Noiz kontsultatua: 2022-09-13).
  4. ↑ a b c «La pionera en México en el estudio sobre hoyos negros» web.archive.org 2018-01-05 (Noiz kontsultatua: 2022-09-13).
  5. ↑ «¿Quién es? No.70 - Revista ¿Cómo ves? - Dirección General de Divulgación de la Ciencia de la UNAM» www.comoves.unam.mx (Noiz kontsultatua: 2022-09-13).
  6. ↑ «INSTITUTO DE ASTRONOMÍA, UNAM» web.archive.org 2015-08-28 (Noiz kontsultatua: 2022-09-14).
  7. ↑ «Boletín de Prensa» www.dgcs.unam.mx (Noiz kontsultatua: 2022-09-14).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «CUASARES EN LOS CONFINES DEL UNIVERSO de DÉBORAH DULTZIN: Bueno Rústica (1988) Primera edición | Domiduca Libreros» www.iberlibro.com (Noiz kontsultatua: 2022-09-13).
  9. ↑ «Fondo de Cultura Económica» web.archive.org 2016-03-07 (Noiz kontsultatua: 2022-09-14).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Deborah_Dultzin_Kessler&oldid=9444001"(e)tik eskuratuta