Dolors Vives Rodón

Dolors Vives Rodón
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Dolors Vives Rodon
Jaiotza	Valls, 1908ko azaroaren 15a
Herrialdea	Katalunia
Heriotza	Bartzelona, 2007ko ekainaren 12a (98 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	katalana
Jarduerak
Jarduerak	hegazkinlaria eta irakaslea

Dolors Vives Rodón (Valls, Kataluniako Autonomia Erkidegoa, 1908ko azaroaren 15a – Bartzelona, 2007ko ekainaren 12a), Lolita Vives izenez ere ezaguna, pilotu katalana izan zen, aitzindaria Espainiako abiazioan. Hegan egiten eta pilotu-titulua lortzen lehenengoetakoa izan zen. Bigarren Errepublika garaian, Errepublikaren abiazioan sartu zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Vallsen jaio zen, baina gurasoak Bartzelonara joan ziren bizitzera 12 urte zituela.^[1] Garai hartan hezkuntza aurrerakoi baten ondorioz iritsi zen abiaziora. Institut de Cultura i Biblioteca Popular de la Dona-n ikasi zuen, Verdaguer alargunak sortutako institutua, neskak beren kabuz molda zitezen.

Aita, abokatua, sineste demokratikoko gizona zen, eta jendearen bizi-baldintzak hobetu nahi zituen. Bartzelonako Aero Club Popular aerokluba sortu zenean, 1933an, abiazioa jendarteratzeko asmoz —ordura arte militarrentzat baino ez zen hori—, alaba kide egin zuen.^[2] Aeroklubeko lehen txarteletako bat lortu zuen.

Pilotu abiatzailearen titulua lortu aurretik, Lolita Vives piano-irakaslea zen.

Hegazkinlari ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1933ko uztailaren 9an, hegan egiteko ametsa bete zuen. Hogeita bost minutuko hegaldia egin zuen Arija pilotuarekin, bere bokazioa egiaztatuz.

Oso hunkituta geratu zen Pepa Colomerren, Kataluniako lehen emakume pilotuaren, hegaldia ikusi zuenean. Geroago adiskidetasun handia izan zuen harekin. Klubak zaleentzako beka batzuk sortu zituen, batzuk hobariekin eta beste batzuk prestakuntza osokoak. Prestakuntza osokoa emakumeei eskaini zitzaien, ia ehun gaztek eman baitzuten izena, eta erakundeko sektore garrantzitsua osatu zuten. Hamar ausartenen artean zozketatu zen beka eta Dolors aukeratu zuten. 1933ko azaroan hasi zen ikasten, abiazioa eta musika hezkuntza uztartuz, eta klaseak emanez ikaskideei. 1934ko urtarrilaren 23an hegan egiten zuen lehen aldiz gailu batean. Otsailaren 22an, pilotu titulua lortu zuen 1.200 metroko altuera hartu zuen hegaldi baten ondoren. Vallés kapitaina izan zen haren instruktorea, Bartzelonako abiazio herrikoiaren bultzatzaile garrantzitsuenetakoa.

1935eko abenduaren 20an, Dolors Klubeko kide izendatu zuten. 1936an, beka batzuk eman ziren Monfloriten motorrik gabeko hegaldi-ikastaroa egiteko, eta, nahiz eta Dolors-ek ez zuen inoiz horrelako hegaldirik nahi izan azken unean, onartu egin zuen joatea. B lizentzia lortu zuen, motorrik gabeko hegaldi-pilotuarena, baina Gerra Zibilaren ondorioz, lizentzia ez zitzaion inoiz iritsi.

Gerra garaia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gerra piztean, Alberto Bayok, Bartzelonako Itsas Aeronautikako buruak, deitu zion, eta alferez gisa mobilizatu zuten dekretu bidez (1936ko urriaren 1a). Kataluniako Generalitateak ikastaro berezi bat egin zuen Escola de Pilots Aviadors Militars-en mobilizatu ziren pilotu zibilentzat, non Pepa Colomer irakaslea baitzen. Une horretan ezagutu eta adiskidetu ziren Dolors eta Pepa, berau hil arte. Hiru hilabetez, Macchi ur-hegazkin batekin ibili zen Kataluniako kostaldean, etsaien ontziak zaintzeko. Ondoren, Díaz Sandinok, Praten oinarritutako eskuadrilako buruak eta Generalitateko Defentsako kontseilariak, Canudas aerodromora eraman zuen, eta han Pepa Colomerrekin hamabi orduz aritu zen lanean, egunero, aire-mugimenduak grabatzen. Biak Valentziara eraman zituzten errepublikaren gobernua hara eraman ondoren, eta geroago Bartzelonara itzuli ziren.

1938. urtean, El Prat aerodromoaren aurkako bonbardaketa frankisten ondorioz, Aeronautika Zerbitzuak Generalitatera aldatu ziren, eta Dolors italieratik katalanera dokumentuak itzultzera pasatu zen. Gerra amaitu zenean, ez zen erbestera joan, gurasoak zaintzen geratu zen, oso helduak baitziren. Aita, ezkertiarra eta udal epailea, errepresaliatua izan zen eta Dolors arduratu zen familiaren biziraupenaz.

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dolors Vives piano-irakasle gisa akreditatua zegoen eta bizitza osoan pianoa eta biolontxeloa jo zituen. Hamar seme-alaba zituen mediku alargun batekin ezkondu zen.^[2]

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Canudas, Josep (1983). Abiazio katalanaren historia (1908-1936). Bartzelona: Ed. Magrana.
Corominas eta Bertrán, Lluís (2005). Emakumeak abiazioaren historia. Bartzelona: Ed. Cockpitstudio
Maluquer eta Whal, Joan J. (1978). Kataluniako abiazioa gerra zibilaren lehen hilabeteetan. Bartzelona: Ed. Arkupea.
Martinez, Cándida; Pastor Reyna; de la Pascua, M. José; Tavera, Susanna (2000). Emakumeak Espainiako historia. Entziklopedia biografikoa. Madril, Ed. Planeta.