Edukira joan

Harry John Lawson

Wikipedia, Entziklopedia askea
Harry John Lawson
Bizitza
JaiotzaIslington1852ko otsailaren 23a
Herrialdea Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
HeriotzaHarrow1925eko uztailaren 12a (73 urte)
Jarduerak
Jarduerakenpresaburua eta asmatzailea
Lawson segurtasun-bizikloa, atzeko trakzioarekin (1877)
Lawson segurtasun-bizikloa (1878)
Lawson bizikleta (1879)

Henry John Lawson (Harry Lawson bezala ere aipatua) (1852ko otsailaren 23a - 1925eko uztailaren 12a) , britainiar bizikleta diseinatzailea izan zen, motorraren industriaren aitzindaria, lasterketako txirrindulari bezala eta bere enpresa praktika iruzurtiengatik ere ezaguna. Motor industria britainiarra ezartzeko eta kontrolatzeko ahaleginean, Lawsonek Daimler Motor Company sortu zuen Londresen 1896an, gero Coventry-n fabrikatzen hasi zen. 1896an antolatu zuen Emancipation Day (Emantzipazio Eguna) lehiaketa, gaur egun London-Brighton ekitaldiak urtero ospatzen duen auto bilera, ibilbide berarekin antolatuta.

Brontzea lantzen zuen tornulari baten semea, Lawsonek hainbat bizikleta mota diseinatu zituen 1870eko hamarkadan. Bere lana honela deskribatzen da: "atzeko gurpileko kate bidezko trakzioa erabiltzen zuen segurtasun-bizikletaren benetako lehen diseinua, gaur egun erabiltzen den bezala", eta John Kemp Starleyrekin batera bizikleta modernoaren asmatzailetzat hartua izan da.

Automobilaren sustatzailea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lawsonek aukera handiak ikusi zituen Britainia Handian motorraren industria automobilistikoa sortzeko, eta aberasteko modua bilatu zuen, patente garrantzitsuak pilatuz eta sasienpresak sortuz.

1895ean, Lawsonek eta Frederick Simmsek Britainia Handiko Automobilaren Motor Kluba sortu zuten, Locomotive Act (automobilak aurretik zihoan banderadun batekin ibiltzera behartzen zituen legea) Legebiltzarrean ezabatzea sustatzeko euren saiakera ugarietako bat bezala.

Lawson-ek eta Motor Club-ek lehenengo lasterketa antolatu zuten Londresetik Brightonera, " Emancipation Race " izenekoa (1896ko azaroaren 14an lehiatu zen lehenengo aldiz) Bandera Gorriaren Legearen ezabaketa praktikoa ospatzeko. Erresuma Batuan motorren industriaren garapenaren hasiera posible egin zuena.

Lawson Britainia Handiko automobilen industria monopolizatzen saiatu zen atzerriko patenteak eskuratuz. De Dion-Bouton eta Bollée ibilgailuak fabrikatzeko Britainia Handirako eskubide esklusiboak eskuratu zituen. Sustapen-konpainien segida bat sortu zuen, Britainiar Motorraren Sindikatua (The British Motor Syndicate) barne ("British Automobile Commercial Syndicate Limited-rekin" nahastu behar ez dena). Konpainia hori, 1897an, kolapsatzen ari zen Lawsonen enpresa sare ugarietako lehena izan zen.

Lawsonen patente asko ez ziren espero bezain eraginkorrak, eta 1901ean hasita, hainbat kasu juridikok beren enpresen butsa balioa ezabatu zuten. Gerora, Lawson-en jabetza industriala Automobile Mutual Protective Association elkarteak aurkeztutako auzien bidez mugatu zen. 1904an, bere akziodunengandik dirua iruzurrez lortzeagatik epaitu zuten, eta erruduntzat jo zuten.

1908an, Lawson automobilgintzatik erabat kanpo geratu zen, bizitza publikotik urte batzuetan desagertuz.

Frantziako Louis Blériot-en hegazkin konpainiaren adar ingelesa den Blériot Manufacturing Aircraft Company Ltd konpainiako zuzendari bezala berragertu zen. Lawsonek isilpean erosi zuen konpainiaren kontrola, gerra-ahaleginari eusteko harpidetza publiko bat egin aurretik, baina konpainia britainiarrak jada hautsi zuen Blériotekin zuen kontratua. Gertaera horiek argitara atera zirenean, konpainia likidatu egin zuten, eta haren zuzendaria iruzurragatik eta jokabide lizunagatik errudun aurkitu zuten.

Bizitza publikotik erretiratuta, 1925ean hil zen Harrow-eko (Londres) etxean.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]