Hilobi Santuaren eliza (Lizarra)

Hilobi Santua
	UNESCOren gizateriaren ondarea; Kultura ondasuna
	Frantses bidea Nafarroan
	Elizaren ikuspegi orokorra.; Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Lizarra
Koordenatuak	42°40′11″N 2°01′31″W / 42.66972°N 2.02528°W
Historia eta erabilera
Izenaren jatorria	Hilobi Santua
Arkitektura
Gizateriaren ondarea
Erreferentzia	669-477
Eskualdea	Europa eta Ipar Amerika
Izen-ematea	bilkura)
BIC	RI-51-0000760
	477
	↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera ;

Hilobi Santua Nafarroako Lizarran dagoen eliza da, antzinako Erromesen kalean hain zuzen ere. Bertan jada 1123. urtean izen bereko kofradia bat zegoen. Lanak erromanikoan hasi eta XVI. mendean bukatu zituzten. 1881ean sakratutasuna kendu zioten. 1931n monumentu izendatu zuten.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Donejaku Bideak Hilobi Santuaren eliza¹ UNESCOren gizateriaren ondarea
Arkiboltak
Mota	Kulturala
Irizpideak	ii, iv vi
Erreferentzia	669-447
Kokalekua	Nafarroa
Eskualdea²	Europa eta Ipar Amerika
Izen ematea	1993 (XVII. bilkura)
¹ UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) ² UNESCOren sailkapena

Eliza Erromesen antzinako kalean dago kokatuta. Hiriko parrokia zaharrenetarikoa da. 1123an Hilobi Santuaren Kofradiaren egoitza zen eta horrela agertzen da dokumentu batean. Eraikuntza prozesua oso luzea izan zen, erromanikoan hasita XVI. mende arte, eta horrek eraikuntzan bere aztarnak utzi ditu.

Jatorrizko eraikinaren elementua da Ebanjelioaren habeartea bere zirkulu erdiko absidearekin. XIV. mendean kapera nagusiaren buruak eraiki ziren eta Epistola aldekoa, biak ala biak poligonalak. Kapera nagusiaren hormak gordetzen dira; hegoaldekoarena, aldiz, zimenduak besterik ez dira gelditzen.

Bertze ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eliza barrura sartzeko XIV. mendeko atari gotiko garrantzitsua gurutzatu behar da. Hamabi arkiboltak ditu zutabetxoen gainean kokatuta; zutabetxoen kapitelak elementu begetalekin eta zoomorfoekin daude apainduta. Atariaren tinpano hiru mailetan antolatuta dago. Behekoan "Azken afaria" dugu, goikoan "Gurutziltzatzea" eta, erdikoan, hiru eszena ditugu, ezkerretik hasita "Hiru Mariak hilobi ondoan", "Errugabeen erreskatea" eta, eskuinean, "Noli me tangere".^[1]

Ataria burutzeko sei horma-hobien multzoak daude, apostoluen irudiekin eta, atearen aurrean, Done Jakueren irudiak erromesez jantzita eta san Martin Tourskoa apezpiku bezala jantzita eta bedeinkatzeko jarrera erakutsiz.^[2]