Horacio Martínez
| Horacio Martínez | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | Bilbo, 1902ko abenduaren 29a | ||
| Herrialdea |  Bizkaia, Euskal Herria | ||
| Heriotza | Paris, 1985eko apirilaren 26a (82 urte) | ||
| Familia | |||
| Seme-alabak | ikusi
| ||
| Hezkuntza | |||
| Hizkuntzak | gaztelania | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | sindikalista | ||
| Kidetza | Lanaren Konfederazio Nazionala | ||
Horacio Martínez Prieto (Bilbo, Bizkaia, 1902ko abenduaren 29a - Paris, 1985eko apirilaren 26a) bizkaitar anarkista izan zen.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Santurtziko sardina-saltzaile baten semea eta aita anarkista, Akrazio izenarekin erregistratu zute, baina Bilboko Ollerias auzoko erregistro zibilak Horazio bihurtu zuen.[1][2]
Udal eskola batean ikasi zuen, eta aitak maisuak Horaziori emandako jipoiari labankadaz erantzun nahi izan zion. Ikasle ona izan arren, ez zuen bekarik jaso eta lanean hasi behar izan zuen. Nerabe zela eta maketo (gaztelaniar hiztuna) zenez, momentuko ideologia nagusiak alde batera utzi zituen (nazionalistak, sozialistak edo karlistak) eta talde libertario bat osatu zuen, «Aberririk gabeak».[3]
Basauriko San Migelen, 1917ko uztailaren 31n, San Inazio egunean, Ollerietako lagun talde batekin paseatuz, euskal nazionalisten talde baten aurka borrokatu ziren. Horazio, kolpatua eta isolatua, harrikatzeko zorian zegoen, lintxamendutik salbatu zutenean Bilboko Bolueta auzoko erreketeek bere etsai nazionalisten aurka egindako tiroei esker.
Pistola eramateko ohitura hartu zuen, eta, 18 urte besterik ez zituela, Larrinagako Bilboko espetxera eraman zuen, non lagun ugarirekin harremanetan jarri baitzen.
Bizkaiko Labe Garaietan izandako atentatu baten ondorioz, Horaziok hainbat gorabehera lazgarri izan zituen, tartean, guardia zibilak oinez eramatea, Bizkaitik Sevillara, eta Alacanten exekuzio faltsu bat pairatu zuen.[2] Horren ondorioz, erbesteera joan zen ama alargun utzita. Primo de Rivera jeneralak 1923an emandako kolpearen ondoren, Vera de Bidasoako anarkisten hartualdi hutsalean esku hartu zuen, baina berriro ihes egitea lortu zuen.
Donibane Lohizunen igeltsero lana aurkitu zuen. Aztertu egin zuten Bidasoako Berako hartualdian parte hartzea, zeina erabateko hondamendia izan baitzen, Horaziok aurreikusi eta iragarri zuen bezala. Zenbait hildako eta atxilotu ugari mugaren alde batean eta bestean. Dozena bat iheslari besterik ez. Horaziok Bordelera ihes egitea lortu zuen, eta han nortasun berri bat eman zioten: Herminio López. Handik gutxira Parisera igo zen.
Parisen gogoeta egin zuen Vera de Bidasoaren porrot laukoitzaz: Zaragozako goarnizioaren altxamenduaz, Bartzelonako Atarazanas kuartelaren aurkako erasoaz, eta Ekialdeko Pirinioen inbasioaz, Figueresen matxinada batekin batera. Arduradun nagusiak Valeriano Orobón, intelektual akrata nabarmena, eta Nosotros taldeko ekintzaileak izan ziren, gerora anarkobotxebike deituko zirenak. Horaziok ondorioztatu zuen aktibismo itsuak eta utopismo ilusoak hondamendira zeramatela, eta pragmatismo handiagoaren aldeko apustua egin zuen, errealitateari lapa bat bezala itsatsia.
30ko hamarkada eta CNTren Idazkaritza Orokorra[aldatu | aldatu iturburu kodea]
SESB bisitatu zuen, euskal PCEk gonbidatuta, 1932ko azaroaren 7ko ospakizun festetara joateko. Itzuli zenean, hasiera batean zuhur jokatu zuen bere iritzietan, baina gero sistema sobietarrari buruzko liburuxka kritiko bat argitaratu zuen.
1934an CNTko idazkariorde izan zen, eta 1935ean Miguel Yoldi ordezkatu zuen CNTko idazkaritza nagusian.
1936ko abuztuan eta irailean, bere ustez, Defentsarako Kontseilu Nazional baten proposamen kimeriko eta doktrinarioa alde batera uztearen alde agertu zen, eta Luze zaldunaren gobernuan sartze argi eta ausart bati aurre egitearen alde. Horacio Martínez Prietok 1936ko azaroaren 18an utzi zuen CNTko idazkari nagusi kargua, azaroaren 3an ministro anarkistei Madrildik ihes egiteko agindu izanaren akusazio orokortuek presionatuta. Hala ere, Batzorde Nazionalean jarraitu zuen, Iparraldeko Eskualdea ordezkatuz. FAIn afiliatua, Juan López Sánchez zenetistaren ministeriopean (1936ko azaroa – 1937ko maiatza) merkataritzako zuzendari nagusia izan zen eta Segundo Blanco González zenetistaren ministeriopean Osasun idazkariordea (1938ko apirila – 1939ko otsaila).[4]
1937ko uztailaz geroztik, Aholkularitza Politikoko Batzordeko (CAP) kide izan zen, FAI eta CNTko pertsona garrantzitsuek osatua, gehienak katalanak. 1937-1938an, artikulu interesgarri eta aipagarri batzuk idatzi zituen Timón aldizkarian, Santillanek zuzendutako teoria-aldizkarian.
1937ko abenduan, AITren Ezohiko Kongresurako Espainiako ordezkaritzaren buru izan zen, Parisen bilduta. Bertan, liskarrak, etsaitasunak, desegokitasunak, adiskidetu ezinak eta eztabaida biziak izan zituen AITeko hainbat ataletako ordezkariekin, bereziki Pierre Besnard eta Alexander Shapirorekin, CNTren gubernamentalismoaren gorespen magistrala eta defentsa itxia eginez. Bere aurkariak nahasi zituen CNTkoak gurekin eta zuek AITkoak. Bere diskurtsoa hazi eta hobetu egiten zen inprobisazioan eta aurrez aurreko liskar pertsonalista amorratuan. Arerioak amildu egin zituen bere estilo prepotentearekin, etsai antagoniko eta berreskuraezintzat jotzen baitzituen CNTren ministerialismoarekin kritikoak ziren nazioarteko hizlari horiek, baina ez ziren gai gerra-ahaleginari laguntza eraginkorragoa emateko, erakunde minoritario batzuetatik eta beren herrialdeetan ia eraginik gabe.
1938ko azaroko AITren kongresura ere joan zen, CNT karta zuriari egokien zeritzon taktika praktikatzeko ematen zion ohar gehigarria idatziz, edo gogoz zetorkiona, nahiz eta AITren printzipio eta estatutuen kontrakoa izan; horrek, epe ertainean, Internazional anarkosozialista horren izen ona galtzea, gainbehera eta, azkenik, eragingabetasuna ekarri zuen.[5]
Gerraostea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gerra galduta, José Giral buru zuen erbestean (1945eko abuztutik 1947ko urtarrilera) Herri Lanetako Ministro izan zen Gobernuan; eta 1948an Alderdi Libertario bat sortzeko deia — 1948ko urtarrilaren 23ko Manifestua[6] — sinatu zutenetako bat izan zen. Parisko erbestean hil zen, eta argitaratu gabe utzi zituen anarkosindikalismoari, Sobietar Errusiari eta CNTren etorkizunari buruzko lau liburuki eta zenbait liburuxka.[7]
Joera posibilistako sindikalista izan zen[8]. CNTko Idazkari Nagusi kargua bi aldiz izan zuen, konfiantzazko anarkista trebe eta maniobrazale gisa, eztabaidetan arerio beldurgarri gisa. Pragmatikoa eta errealista, pentsamendu utopikotik eta «amaierarik gabeko helburuetatik» hain urrun mantendu zen, aktibismoaren aldeko aktibismotik bezain urrun, mugarik gabe, 1985eko apirilaren 26an Parisen hil zen, beste erbesteratu batzuekiko nolabaiteko marjinazioak eta erbestealdi indartsu baten joera zenetista eta anarkisten arteko liskar eta liskarretatik elitistak eraginda.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ «Horacio Martínez Prieto | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Guillamón, por Agustín. (2020-07-19). «Horacio MARTÍNEZ PRIETO (1902-1985)» Ser Histórico (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).
- ↑ (Gaztelaniaz) joselito. (2018-05-11). «Horacio Martínez Prieto (Vida y obra)» SOBRE LA ANARQUÍA Y OTROS TEMAS (VIDA, OBRA Y BIOGRAFIAS DE ACTIVISTAS, LUCHADORAS Y LUCHADORES ANARQUISTAS) II. (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).
- ↑ «martinezprieto» www.estelnegre.org (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).
- ↑ (Gaztelaniaz) Polémica. (2013-04-24). «Horacio M. Prieto. Una gran figura de la CNT y del anarquismo» polémica (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).
- ↑ «JLS,237/8,14 Carta de Horacio Martínez Prieto en la que da permiso para que su carta abierta sea publicada íntegra y que se va a producir una escisión en la CNT Archivo General de la Región de Murcia.» culturaweb.carm.es (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Acrata, Librepensador. Horacio Martínez Prieto. (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).
- ↑ (Gaztelaniaz) Polémica. (2013-06-22). «Carta inédita de Horacio M. Prieto a la CNT» polémica (Noiz kontsultatua: 2022-04-29).
