Irene Bernasconi

Wikipedia, Entziklopedia askea
Irene Bernasconi

Bizitza
JaiotzaLa Plata, 1896ko irailaren 25a
Herrialdea Argentina
HeriotzaBuenos Aires, 1989ko uztailaren 7a (92 urte)
Hezkuntza
HeziketaBuenos Airesko Unibertsitatea
Instituto Superior del Profesorado "Dr. Joaquín V. González" (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakbiologoa, zoologoa eta irakaslea
Enplegatzailea(k)Bernardino Rivadavia Natural Sciences Museum (en) Itzuli
Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas (Argentina)

Irene María Bernasconi (La Plata, Argentina, 1896ko irailaren 25a – Buenos Aires, Argentina, 1989ko uztailaren 7a) argentinar itsas biologoa izan zen, ekinodermatuei buruzko ikerketan espezializatua, eta ezaguna Antartikoko itsasoan egindako lanarengatik, Argentinako sektorean.[1][2][3][4] Argentinako ekinodermatuetako lehen espezialista izan zen, eta berrogeita hamabost urtez ikertu zituen. Bere foku nagusia itsas izarrak izan ziren, baina itsas trikuak eta izar hauskorrak ere aztertu zituen.[5][6]

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irene Bernasconik Antartida Argentinarako bidaiaren ibilbidea, 1968.

Bigarren mailako ikasketak Señoritas 1 zk. Lizeoan egin zituen lehen emakume-ikasleetako bat izan zen. Gero Irakasle ikasketak egin zituen “Joaquín V. González” Goi Mailako Institutu Nazionalean. 1918an Natur Zientzietako Bigarren Hezkuntzako irakasle titulua lortu zuen.[7] Ondoren, bigarren eta hirugarren mailako irakasle jardun zuen[1]

Ibilbide profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1920ko hamarkadaren hasieran Bernardino Rivadavia Natur Zientzien Museo Argentinarrean sartu zen lehen lau biologoetako bat izan zen. Erakunde horretan hainbat hamarkadatan lan egin zuen, baita erretiroa hartu ondoren ere.[8]

1925ean argitaratu zen bere lehen lan zientifikoa, Suaren Lurralderako lehen espedizioan lortutako itsas trikuei buruzkoa. Espedizio hori 1921ean bidali zuen Buenos Aireseko Unibertsitateko Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Fakultateak. Bere ibilbidean zehar, zientziarako hainbat espezie eta genero berri deskribatu zituen.

Asteroideos argentinarrei buruzko lanarengatik, “Dr. Eduardo Holmberg” saria jaso zuen 1947an.[9]

1958an Argentinako Ikerketa Zientifiko eta Teknikoen Kontseilu Nazionala (CONICET) sortu zenetik jardun zuen bertan. Hasieran bekadun gisa, eta 1962tik aurrera ikertzaile gisa, Ikertzaile Zientifikoaren Karreran sartu zuen.[1]

Ikerketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Deskribatu zituen lehen espezie berriak, Pteraster generokoak, Pteraster marplatensis eta Pteraster argentinus izan ziren, 1935ean argitaratuak, gero Pteraster affinis espeziean sartuak.[10] 1941ean, Luidia generoko bi espezie berri deskribatu zituen: Luidia doellojuradoi (gaur egun Luidia ludwigi[11] deitzen zaio) eta Luidia patriae.

1957an, Argentinako ekinoideoei (itsas trikuak) buruzko monografia osoa argitaratu zuen. 1937 eta 1980 artean, ekinodermatuen zenbait familiaren taxonomia berrikusi zuen: Pterasteridae, Luidiidae, Odontasteridae, Gonisasteridae, Ganeriidae (gaur egun Asterinidae subfamiliatzat hartzen dena), Asterinidae eta Echinasteridae.[12]

1965ean, itsas izar sakonen genero berri bat deskribatu zuen: Vemaster, Vemaster sudatlanticus espeziearekin, eta lau espezie berri.[13][14] Halaber, Marta D'Agostinorekin batera, Argentinako itsasoko eta lur antartikoetako izar hauskor edo laidoen sistematikari bruruzko lana egin eta argitaratu zuen.

«Las cuatro de Melchior»: Irene Bernasconi, María Adela Caría, Elena Martínez Fontes eta Carmen Pujals.

Ekinodermatuetan zuen espezialitatea zela eta, zenbait erakundek laginak bidali zizkioten identifikatzeko, eta bilduma hauetan katalogatzera gonbidatu zuten: Parisko Historia Naturaleko Museo Nazionalean (1930), São Pauloko Unibertsitateko Ozeanografia Institutuan (1955), Londresko Britainiar Museoan (1961) eta New Yorkeko Historia Museo Amerikarrean (64).[15][7]

1968ko azaroaren 7tik 1969ko otsailaren 2ra bitartean, hirurogeita hamabi urte zituela, espedizio bat egin zuen Argentinar Lurralde Antartikora, eta kontinente horretan landa-lana egin zuten lehen lau zientzialari argentinarretako bat bihurtu zen.[1][16][17] Beste hiru zientzialarik lagundu zuten: María Adela Caría mikrobiologoa, Elena Martínez Fontes itsas biologoa eta Carmen Pujals botanikaria. Argentinako Bernardino Rivadavia Natur Zientzien Museoan zeuden denak.[16] Kanpaina horretatik aurrera, «Las cuatro de Melchior» deitu zaie (Argentinar Lurraldeko Antartikoko Melchior Basearengatik).[18]

Bere azken lan zientifikoa 1980an argitaratu zen, eta bertan Argentinako Echinasteridae itsas izarren sistematika berrikusi zuen.

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1969an, «Amerikako Emakumeen Enbaxadak» oroitzapenezko domina eman zion espedizioko kide bakoitzari, Antartikan ikerketak egin zituen emakumezko zientzialarien lehen taldea aitortzeko.[1]
  • Argentinako Natur Zientzien Elkarteak ohorezko bazkide izendatu zuen 1977an.[9]
  • Lankideekin batera, hil ondoko bereizketa ugari jaso zituen.[19][20] 2018an, Antartidak lau zientzialari argentinarrei landa-lana egin zuteneko 50. urteurrena ospatzean, Argentinako Kantzelaritzak, Argentinako Antartikako Institutuak eta Antartikoko Zuzendaritza Nazionalak proposatuta, zientzialariak lau toponimo antartikorekin omendu ziren, Hidrografia Navalen Zerbitzuak onartutakoak: Bernasconi badia, Caría lurmuturra, Fontes lurmuturra eta Pujals badia.[21] Urte horretan bertan, Correo Argentinarrak lau zientzialarien argazkia zuen estanpazio oroigarria atera zuen.
  • 2022ko otsailaren 11n, Emakumearen eta Neskatoaren Nazioarteko Egunean, Alberto Fernández presidentea izan zen Etxe Arrosako Zientzialarien Aretoa (Argentinako Errepublikako botere exekutiboaren egoitza) Argentinako Zientzia Aretoaren izena hartu zuen ekitaldiaren buru, eta "Melchiorreko laurak" emakume omenduen artean egon ziren. Aretoko irudi-galerian Irene Bernasconiren argazki bat gehitu zen, Argentinako beste 10 zientzia-emakumeren argazkiekin batera: Elisa Bachofen, Eugenia Sacerdote de Lustig, Rebeca Guber, Sara Rietti, Elvira López, Telma Reca, Hetty Ladis Regina Bertoldi de Pomar, María Adela Caría, Elena Martínez Fontes, eta Carmen Pujals.[22]
  • Googleren 2022ko azaroaren 7ko doodleak, Antartidara egindako espedizioaren partidaren urteurrenean, aztergai nagusi izan zuen itsas izarren ondoan erretratua jarri zuen.[23]

Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1925etik 1980ra hirurogeita hamar argitalpen baino gehiago egin zituen:[7]

Liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere ikerketak hainbat liburutan islatu ziren:[24]

  • Monografía de los equinoideos argentinos, 1953.
  • Asteriidae, coscinasteriinae de la Argentina y Antártida, 1979.
  • Asteroideos argentinos: VI. familia asterinidae, 1964.
  • Los equinodermos colectados por el "Walther Herwig" en el Atlántico sudoeste, 1973.
  • Ofiuroideos del mar epicontinental argentino,1977.

Bestelako argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ohoreak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Eduardo Ladislao Holmberg doktorearen saria, Buenos Aireseko Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Akademiak emana, 1947.[15]
  • Alberto de Belgikako Errege Institutuko kidea.[7]

Eponimia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haren lana eskertzeko, izen hau eman zitzaien:

  • Cantero Central Irene Bernasconi: Elkargunea Francisco Rabanal, Av. Lafuente eta Portela, Villa Soldati (Buenos Aires).[25]
  • Bernasconi badia. Antartida Argentina.'[18] (64°17’33” S, 62°58’57” W).
  • Bernasconi laburdura Irene Bernasconi zoologian deskribapenean eta taxonomian autoritate gisa adierazteko erabiltzen da.*

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d e Ferraro, Daiana Paola; Cabo, Laura Isabel De; Libertelli, Marcela Mónica; Quartino, María Liliana; Clérici, Laura Chornogubsky; Tancoff, Soledad; Davies, Yolanda; Cruz, Laura Edith. (2020-11-20). «Mujeres científicas del Museo Argentino de Ciencias Naturales: “Las Cuatro de Melchior”» Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales nueva serie 22 (2): 249–264.  doi:10.22179/revmacn.22.708. ISSN 1853-0400..
  2. ↑ «Bernasconi; Irene (1896-1989); Marine biologist» Natural History Museum.
  3. ↑ «Pioneras de la investigación científica en la Antártida» Museo de Ciencias Naturales Bernardino Rivadavia.
  4. ↑ «Irene Bernasconi, bióloga marina» Mujeres con ciencia 29 de septiembre de 2019.
  5. ↑ «Cuatro puntos geográficos en la Antártica llevarán nombres de científicas Argentinas» Prensa Antártica 10 de marzo de 2018.
  6. ↑ «Base Melchior» www.marambio.aq.
  7. ↑ a b c d Hadad, Carolina. (2021-04-02). «Las cuatro de Melchior: exploradoras pioneras» Científicas de Acá.
  8. ↑ Benavente, Rocío. (2022-03-10). «Irene Bernasconi, la bióloga que codirigió una expedición a la Antártida para estudiar estrellas y erizos de mar» Mujeres con ciencia.
  9. ↑ a b Sosa de Newton, Lily. Diccionario Biográfico de Mujeres Argentinas : aumentado y actualizado. 3a ed. Buenos Aires : Plus Ultra, 1986. p. 26.
  10. ↑ «Pteraster Müller & Troschel, 1842» World register of marine species.
  11. ↑ «Luidia doellojuradoi Bernasconi, 1941» World Register of Marine Species -.
  12. ↑ «Ganeriidae Sladen, 1889» World Register of Marine Species.
  13. ↑ Bernasconi, I. (1965). Nuevo genero y nueva especie abisal de Goniasteridae (Echinodermata, Asteroidea). Physis. 25(70): 333-335
  14. ↑ «Vemaster Bernasconi, 1965» World Register of Marine Species.
  15. ↑ a b García, Susana V.. (2006). «Ni solas ni resignadas: la participación femenina en las actividades científico-académicas de la Argentina en los inicios del siglo XX» Cadernos Pagu: 133–172.  doi:10.1590/S0104-83332006000200007. ISSN 0104-8333..
  16. ↑ a b Testolin, Patricio. (8 de marzo de 2018). «8M: las científicas pioneras que hicieron historia en la Antártida» Aconcagua.lat.
  17. ↑ «Mujeres en la Antártida» Correo Argentino.
  18. ↑ a b «Homenaje a las primeras científicas argentina en la Antártida» Cancillería Argentina 8 de marzo de 2018.
  19. ↑ «Pioneras, científicas del Museo» Museo Ciencias Naturales.
  20. ↑ https://web.archive.org/web/20210729091742/http://mujeresenlaciencia.com.ar/SalaHistoria/Bio%20Argentinas/10,%2011,%2012,%2013%20ANTARTIDA%20BERNASCONI-CARIA-MARTINEZ%20FONTES-PUJALS%20BIO%20-%20ok.docx.pdf
  21. ↑ «Homenaje a las primeras científicas argentina en la Antártida» Ministerio de Relaciones Exteriores, Comercio Internacional y Culto 8 de marzo de 2018.
  22. ↑ «“Queremos poner en valor el aporte de la mujer para el desarrollo de nuestra sociedad”, dijo el presidente, en el Salón de la Ciencia Argentina» Casa Rosada 11 de febrero de 2022.
  23. ↑ Mackay, Thomas. (2022-11-07). «Who is today’s Google Doodle? First woman from Argentina to lead a marine expedition to Antarctica» Scotsman.
  24. ↑ «Bernasconi, Irene» WorldCat.
  25. ↑ «LEY N° 892» CEDOM.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Irene_Bernasconi&oldid=9584796"(e)tik eskuratuta