Konposatu inorganikoen nomenklatura

Konposatu inorganikoen nomenklatura Kimika inorganikoaren elementu eta konposatuen konposizioa, egitura eta formakuntzak aztertzen dituen kimikaren arloa da. IUPACek zenbait arau aholkatzen ditu kimika inorganikoaren konposatuaren izendapenari buruz; IUPACen liburuari, liburu gorria ere deitzen zaio. Idealki, edozein konposatuk izen bat izan beharko luke, zeinetik nahasketarik gabe formula kimiko bat atera daiteke.

Konposatu inorganikoak, gehienbat, metalez osatuta egon ohi dira (M + EzM) non M-n metal baten katioia izango genuke, eta EzM-ean, ez-metalikoa den atomo baten anioia. Hala eta guztiz ere, ez-metalez soilik osatutako konposatu ez-organikoak daude (SiO₂ adibidez). Horren arrazoia kimika organikoa karbono-karbono loturan oinarritzea da. Horregatik, ez-metalak ditugunean beste konposatu batzuk osatzen, kimika inorganikoaren barnean kokatzen ditugu.

Nomenklatura motak

Sakontzeko, irakurri: «Nomenklatura kimiko»

Urteetan zehar, konposatu inorganikoak izendatzeko hainbat modu egon dira. Gaur egun IUPAC izeneko erakundeak aukeratzen du zein modutan idatzi behar den, edo zein hobesten duen. Nahiz eta modu asko egon konposatu inorganikoak izendatzeko, garrantzitsuenak 3 dira.

Nomenklatura sistematikoa

IUPACek hobesten duen izendatze-metodoa da. Nomenklatura mota honetarako, konposatuaren atomizitatea begiratu behar da, hau da, atomo berdinaren kopurua zenbatu behar da, eta horren arabera aurrizki bat erabili, ondoren konposatuaren izena jarriz.

Ordezkatzaile kopurua	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Aurrizkia	mono-	di-	tri-	tetra-	penta-	hexa-	hepta-	okta-	nona-	deka-

Adibidez:

${\ce {Na2[SO4]}}$: Disodio tetraoxosulfatoa

Stock nomenklatura

Sakontzeko, irakurri: «Stocken nomenklatura»

Nomenklatura mota hau ere IUPAKek onartzen du eta kasu honetan balentzia kopurua konposatuaren bukaeran idazten da zenbaki erromatarretan. Baina balentzia ezberdin bakarra izan dezakeen konposatua bada, ez dago idatzi beharrik zenbaki erromatarrez.

Adibidez:

• ${\ce {Al2O3}}$: Aluminio oxidoa
• ${\ce {HgO}}$: Merkurio (II) oxidoa
• ${\ce {FeCl2}}$: Burdin (II) kloruroa
• ${\ce {FeCl3}}$: Burdin (III) kloruroa

Nomenklatura tradizionala

Nomenklatura tradizionala edo klasikoa ez da IUPACek hobesten duena, gaur egun ditugun konposatu guztiak ezin baititu izendatu. Nomenklatura mota hau erabiltzeko, gure konposatuaren balentzia zenbakia jakin behar da, honen arabera izen ezberdina hartzen baitu.

Elementuak	Li Na K Rb Cs	Be Mg Ca Sr Ba	B Al Ga In Tl	C Si Ge Sn Pb	N P As Sb Bi	O S Se Te	F Cl Br I
Balentzia kopurua	+1	+2	+3	±4	±3,+5	-2,+4,+6	±1,+3,+5,+7

Balentzien taula horretan elementu gehienak daude, baina ez guztiak, batzuk salbuespenak baitira.

Behin oxidazio-egoera dakigula, izendatu egingo dugu; horretarako, atzizki eta aurrizkiak jakin behar dira.

Aurrizkiak	Atzizkiak
Hipo-	-oso
-	-oso
-	-iko
Per-	-iko

Gure konposatuak eduki ditzakeen balentzia kopuruaren arabera, ezberdin aukeratuko ditugu atzizki eta aurrizkiak.

• Balentzia bakarra eduki ditzaketenak, beti -iko atzizkia erabiliko dute.
  • ${\ce {K2O}}$: oxido potasikoa
• Bi balentzia ezberdin eduki ditzaketenak, -iko edo -oso atzizkiak erabil ditzake.
  • ${\ce {FeCl2}}$: kloruro ferrosoa
  • ${\ce {FeCl3}}$: kloruro ferrikoa
• Hiru balentzia ezberdin eduki ditzaketenak, hipo--oso, -oso, -iko erabil ditzake.
  • ${\ce {TiO}}$: oxido hipotitaniosoa
  • ${\ce {Ti2O3}}$: oxido titaniosoa
  • ${\ce {TiO2}}$: oxido titanikoa
• Lau balentzia ezberdin eduki ditzaketenak, hipo--oso, -oso, -iko, per--iko erabil ditzake.
  • ${\ce {Br2O}}$: anhidrido hipobromosoa
  • ${\ce {Br2O3}}$: anhidrido bromosoa
  • ${\ce {Br2O5}}$: anhidrido bromikoa
  • ${\ce {Br2O7}}$: anhidrido perbromikoa

Oxidoak

Sakontzeko, irakurri: «Oxido»

Oxidoak konposatu inorganikoak dira, eta oxigeno eta beste konposatuez osatuak dauden. Oxigenoaren oxidazio-zenbakia kasu hauetan -2 da. Metal batekin lotuta baldin badago, oxido basikoa da. Berriz, ez-metal batekin baldin badago, oxido azidoa da.

Lehen azaldutako nomenklaturez gain, oxido mistoen nomenklatura daukagu:

• ${\ce {KNaO}}$: potasio sodio oxidoa (Stock), potasio sodio oxidoa (sistematikoa) eta oxido potasiko sodikoa (klasikoa).
• ${\ce {Pb3O4}}$: berun (II,IV) oxidoa, triberun tetraoxidoa eta oxido plumboso plumbikoa.

Oxido azidoa

Oxido azidoen ezaugarri nabarmenena uretan disolbatzerakoan oxoazido bihurtzen direla da. Adibidez: ${\ce {SO3 + H2O = H2SO4}}$ . Konposatu horiek ez-metal eta oxigenoz osatuta daude, zeinetan oxigenoa -2 oxidazio-zenbakia dauka, eta ez-metala beste oxidazio zenbakiren bat izan dezake (+1etik +5era joan daitezke).

Oxido basikoa

Oxido basikoak, bere izenak dion bezala, base bihurtzen dira uraren aurrean, hidroxido bihurtuz. Adibidez: ${\ce {Fe2O3 + 3H2O = 2Fe(OH)3}}$

Konposatu horiek katioi metaliko batez eta oxigeno anioiz osatuta daude, non oxigenoak -2 oxidazio zenbakia du, eta metalak oxidazio zenbaki positibo bat du.

Oxido mistoa

Oxido bikoitzak bi katioi edo gehiago nahasita dituen oxidoak dira. Kasu honetan, katioiak berdinak izan daitezke, baina balentzia-zenbaki ezberdinez osatuta dago (${\ce {Pb2O3 = PbO{+}PbO2}}$) edo bi katioi ezberdinez osatuta dago (KNaO)

${\ce {Pb2O3}}$: berun (II,IV) oxidoa edo oxido plumboso plumbikoa

Superoxidoak

Superoxidoetan, oxigeno diatomikoaren balentzia -1 da ${\ce {(O2)^{-1}}}$. Peroxidoak bezala, konposatu hauek ez dira oso egonkorrak. Adib: NaO₂

${\ce {NaO2}}$: sodio superoxidoa

${\ce {Fe(O2)2}}$: burdin (II) superoxidoa edo burdin disuperoxidoa

Ozonidoak

Ozonidoak, bere izena adierazten duen bezala, ozonoa daramate ${\ce {(O3^{-})}}$. Normalean, metalekin lotzen dira.

${\ce {NaO3}}$: sodio ozonidoa

${\ce {Fe(O3)2}}$: burdin (II) ozonidoa edo burdin diozonidoa

Oxoazidoak

Oxido azido bati ur molekulak gehitzerakoan sortzen diren konposatuak, azidoak dira.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Adizio nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
${\ce {H2SO4}}$	Hidrogeno tetraoxosulfatoa (VI)	Dihidroxidodioxidosufre (VI)	Azido sulfurikoa
${\ce {H3PO4}}$	Hidrogeno tetraoxofosfatoa (V)	Trihidroxidooxidofosforo (V)	Azido fosforikoa edo azido ortofosforikoa
${\ce {HNO3}}$	Hidrogeno trioxidonitratoa (V)	Hidroxidotrioxidonitrogeno (V)	Azido nitrikoa

Peroxidoak

Sakontzeko, irakurri: «Peroxido»

Konposatuak oxigenoa -2 oxidazio-zenbakia izan ordez, -1 zenbakia badu peroxido bat da. Oxigenoaren ohizko oxidazio-maila ez denez, peroxidoak sortzen dira, hauek konposatu ezegonkorrak dira.

• ${\ce {H2O2}}$: ur oxigenatua edo hidrogeno peroxidoa
• ${\ce {Na2O2}}$: sodio peroxidoa

Hidroxidoak

Hidroxidoak oxido basikoen eta uraren arteko loturaz osaturiko konposatuak dira. Erraz bereizten dira hidroxilo taldea (OH^-) taldea izaten dutelako, horiek izendatzeko metal elektropositiboaren izena eman behar da eta ondoren hidroxilo.

${\text{Oxido basikoa}}+{\text{Ura}}\rightarrow {\text{Hidroxiloa}}$
${\ce {Na2O + H2O -> 2Na(OH)}}$

Konposatuak	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
${\ce {Li(OH)}}$	Litio hidroxidoa	Litio (I) hidroxidoa	Litio hidroxidoa
${\ce {Pb(OH)2}}$	Berun dihidroxidoa	Berun (II) hidroxidoa	Hidroxido plumbosoa
${\ce {Al(OH)3}}$	Aluminio trihidroxidoa	Aluminnio (III) hidroxidoa	Aluminio hidroxidoa

Konposatu horiek, uretan disolbatzen dira ioietan banatuz; alde batetik, metal katioiak eta, beste aldetik, hidroxilo taldeak. Baina prozesu hau itzulgarria da, berriro ere konposatua osatzea baitago.

Hidruroak

Hidrogenoaren konbinazio bitarrak lantzeko bideoa.

---

Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri euren gunean. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen.

Hidruroak hidrogenoz eta beste elementu batez osaturiko konposatuak dira, elementu hori metala edo ez-metala bada, talde ezberdinetan banantzen dira.

Hidruro metalikoak

Hidruro metalikoak, izenak dioen bezala, hidrogenoz eta metal batez osatriko konposatu binarioak dira. Hidruro metalikoek duten bereizgarria hidrogenoaren balentzia da, kasu guztietan -1 balioa baita. Hidruroak izendatzeko, lehenengo metalaren izena esan behar da eta ondoren hidruro hitza.

${\text{Metala}}+{\text{Hidrogenoa}}\rightarrow {\text{Hidruro metalikoa}}$
${\ce {2K + H2 -> 2KH}}$

Konposatuak	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
${\ce {KH}}$	Potasio monohidruroa	Potasio hidruroa	Hidruro potasikoa
${\ce {NiH3}}$	Nikel trihidruroa	Nikel (III) hidruroa	Hiduro nikelikoa
${\ce {PbH4}}$	Berun tetrahidruroa	Berun (IV) hidruroa	Hidruro plumbikoa

Hidruro ez-metalikoak

Hidruro ez-metalikoak, hidrazido izenez ere ezagunak, hidrogenoz eta elementu ez-metalikoz osatuta daude, elementu ez-metalikoak kalkogenuro eta halogenuro taldekoak izanik.

Talde horietako elementuek osa ditzakete hidruro ez-metalikoak: S, Se, Te, F, Cl, I eta Br. Hidogenoa kalkogenuroekin bateratzean, kalkogenuroaren balentzia -2 da, berriz, halogenuroarekin bateratzean, -1. Konposatu horiek izendatzeko, bi era daude, alde batetik estatu puruan daudenak, eta bestetik disoluzio akuosoetan daudenak.

Estatu puruan daudenak gas egoeran egon ohi dira, eta hidruro ez-metalikoak direla esaten da. Beste aldetik, disoluzio akuosoan daudenak hidrazidoak dira, eta horiek hidruro ez-metalikoak uretan disolbatzean sortzen dira.

Konposatua	Estatu puruan	Disoluzio akuosoetan
${\ce {HCl}}$	Hidrogeno kloruroa	Azido klorhidriko
${\ce {HF}}$	Hidrogeno floruroa	Azido fluorhidrikoa
${\ce {HBr}}$	Hidrogeno bromuroa	Azido bromhidrikoa
${\ce {HI}}$	Hidrogeno ioduroa	Azido iodhidrikoa
${\ce {H2S}}$	Hidrogeno sulfuroa	Azido sulfhidrikoa
${\ce {H2Se}}$	Hidrogeno seleniuroa	Azido selenhidrikoa
${\ce {H2Te}}$	Hidrogeno teluroa	Azido telurhidrikoa

Hidruro nitrogenoideak

Hidruro ez-metaliko hauek konposatu binarioak dira, hidrogenoz eta ez-metalez osatuak, baina ez-metal hauek nitrogenoide taldekoak izanda. Konposatu hauek izendatzeko garaian, izen komuna esaten dugu normalean, baina badauka hidruro ez-metalikoak izendatzeko beste era bat ere. Hidruro ez-metaliko hauetan, hidrogenoa da konposatu elektronegatiboena.

${\text{Ez metal}}+{\text{Hidruroa}}\rightarrow {\text{Hidruro ez-metalikoa}}$
${\ce {N2 + 3H2 -> 2NH3}}$

Konposatua	Izen komuna	Izen zientifikoa
NH3	Amoniakoa	Nitrogeno trihiruroa
PH3	Fosfanoa	Fosforo trihidruroa
AsH3	Arsanoa	Arseniko trihidruroa
SbH3	Estibanoa	Antimonio trihidruroa
BiH3	Bismutanoa	Bismuto trihidruroa
BH3	Boranoa	Boro trihidruroa
B2H6	Diboranoa	Boro hexahidruroa
CH4	Metanoa	Karbono tetrahidruroa
SiH4	Silanoa	Silizio tetrahidruroa
GeH4	Germanoa	Germanio tetrahidruroa

Boranoak

Boranoak, boroz eta hidrogenoz osaturiko konposatu bereziak dira, eta formula hau jarraitzen dute, B_nH_n+4. Konposatu hauek izendatzeko ez da betiko erregela erabiltzen, boro kopuruaren arabera izendatzen baita.

Konposatua	Izena
BnH3	Boranoa
B2H6	Diboranoa
B3H7	Triboranoa
B4H8	Tetraboranoa
B10H14	Dekaboranoa

Silanoak

Silanoak, boranoak bezala, konposatu bereziak dira hidrogenoz eta silizioz osatuak, eta formula hau jarraitzen dute, Si_nH_2n+2. Konposatuak izendatzeko boranoen formatu bera jarraitzen dute.

Konposatua	Izena
SinH4	Silanoa
Si2H6	Disilanoa
Si3H8	Trisilanoa
Si4H10	Tetrasilanoa
Si10H22	Dekasilanoa

Germanoak

Germanoak, borano eta silano bezala bereziak dira, eta izendatzeko ere formatu bera dute. Germanoek ere formula berezi bat jarraitzen dute, Ge_nH_2n+2.

Konposatua	Izena
GenH4	Germanoa
Ge2H6	Digermanoa
Ge3H8	Trigermanoa
Ge4H10	Tetragermanoa
Ge10H22	Dekagermanoa

Gatzak

Gatzak azido eta baseen arteko erreakzioen ondorioz sortzen diren konposatuak dira. Katioi metaliko bat eta anioi ez-metaliko batez osatutako konposatuak dira gatzak normalean, nahiz eta beste mota askotariko egitura izan dezaketen. Gatzen barruan, gatz neutroak, gatz azidoak, gatz basikoak eta gatz mistoak ditugu.

Gatz neutroak

Gatz neutroak azido bat hidroxido batekin erreakzionatzerakoan sortzen diren konposatuak dira (erreakzioaren ondorioz ura ere sortzen da). Bi gatz neutro izan ditzazkegu: binarioak, hidrazido eta hidroxidoen baturaz sortzen direnak, eta ternarioak, oxoazido eta hidroxido baten baturaz sortzen direnak.

Gatz binarioen nomenklatura

Konposatua	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
NaCl	Sodio kloruroa	Sodio kloruroa	Kloruro sodikoa
CaF2	Kaltzio difluoruroa	kaltzio fluoruroa	Fluoruro kaltzikoa
FeCl3	Burdin trikloruroa	Burdin (III) kloruroa	Kloruro ferrikoa

Gatz ternarioen kasuan, oxoazidoen eratorriak dira; beraz, horien anioiek -iko, -oso, per- -iko eta hipo- -oso atzizki eta aurrizkiak erabili ordez, -ato, -ito, per- -ato eta hipo- -ito erabiltzen dituzte

Gatz ternarioen nomenklatura

Konposatua	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
Na3PO4	Sodio tetraoxofosfatoa (V)	Sodio fosfatoa (V)	Sodio fosfatoa edo sodio ortofosatoa
CaSO4	Kaltzio tetraoxosulfatoa (VI)	Kaltzio sulfatoa (VI)	Kaltzio sulfatoa
NaClO4	Sodio tetraoxokloratoa (VII)	Sodio kloratoa (VII)	Sodio perkloratoa

Gatz azidoak

Gatz azidoak konposatu kuaternarioak dira, non azido poliprotiko baten protoi bat katioi metaliko bat ordezkatzen du. Konposatu horiek oxoazidoak bezala izendatzen dira, "hidrogeno" gehituz anioaren izenari.

Konposatua	Nomenklatura sistematikoa eta Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
NaHSO4	Sodio hidrogenosulfatoa (VI)	Sodio sulfato azidoa
KHCO3	Potasio hidrogenokarbonatoa (IV)	Potasio karbonato azidoa

Gatz basikoak

Kasu honetan, base baten hidroxidoak ordezkatzen dira partzialki azidoen anioiekin. Izendatzeko, lehenik, basearen metala izendatzen dugu, eta gero, azidoaren anioiari hidroxi- aurrizkia eransten diogu.

Konposatua	Nomenklatura tradizionala
MgCl(OH)	Magnesio hidroxikloruroa
CaNO3(OH)	kaltzio hidroxinitratoa

Gatz mistoak

Gatz mistoetan, bi katioi ezberdin edo gehiagoz osatuak egon daitezke gatzak, eta katioi horiek hidroxilo ezberdinetatik datoz.

Konposatua	Nomenklatura tradizionala
NaKSO4	Potasio sodio tetraoxosulfatoa
CaNaPO4	Kaltzio sodio ortofosfatoa

Poliazidoak

Azido horien sorkuntzan, bi azido edo gehiago batzen dira, ur molekula bat galduz prozesuan.

Adibidea	Stock nomenklatura	Nomenklatura sistematikoa	Nomenklatura tradizionala
H2S2O7	Azido heptaoxodisulfurikoa (VI)	Hidrogeno heptaoxodisulfato (VI)	Azido disulfurikoa
H2Cr2O7	Azido heptaoxodikromikoa (VI)	Hidrogeno heptaoxodikromato (VI)	Azido dikromikoa
H5P3O10	Azido dekaoxotrifosforikoa (V)	Hidrogeno decaoxotrifosfato (V)	Azido trifosforikoa

Gatz deribatuak oxogatzak bezala izendatzen dira.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Nomenklatura tradizionala
CaCr2O7	Kaltzio heptaoxodikromatoa (VI)	Dikromato kaltzikoa
Mg2P2O7	Magnesio heptaoxodifosfatoa (V)	Difosfato magnesikoa
Na2S2O7	Sodio heptaoxodisulfatoa (VI)	Disulfato sodikoa

Peroxoazidoak

Azido hauen berezitasuna oxigeno bat peroxido batekin ordezkatzean datza.

Nomenklatura sistematikoan eta Stocken, -peroxo- gehitzen zaio izenari, eta tradizionalean, peroxo-.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
H2SO5	Azido trioxoperoxosulfurikoa (VI)	Hidrogeno trioxoperoxosulfatoa (VI)	Azido peroxosulfurikoa
HOONO ó HNO (O2)	Azido monoxoperoxonitriko (V)	Hidrogeno monoxoperoxonitratoa (V)	Azido peroxonitrikoa
H3BO4	Azido dioxoperoxoborikoa (III)	Hidrogeno dioxoperoxoboratoa (III)	Azido peroxoborikoa

Peroxogatzak oxigatzak bezala izendatzen dira.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa eta stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
K2S2O8	Potasio hexaoxoperoxodisulfatoa (VI)	Potasio peroxodisulfatoa
Ba[NO (O2)]2	Bario oxoperoxonitrato (III)	Batio peroxonitrito
CaSO5	Kaltzio trioxoperoxosulfato (VI)	Kaltzio peroxosulfato

Tioazidoak

Hauek sortzen dira oxoazidoen oxigenoak sufre molekulekin ordezkatzen direnean.

Tio- aurrizkia edo -tio- artizkia daramate nomenklaturan.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
H2S2O3	Azido trioxotiosulfurikoa (VI)	Hidrogeno trioxotiosulfatoa (VI)	Azido tiosulfurikoa
HNSO2	Azido dioxotionitrikoa (V)	Hidrogeno dioxotionitratoa (V)	Azido tionitrikoa
H3PS2O2	Azido dioxoditiofosforikoa (V)	Hidrogeno dioxoditiofosfatoa (V)	Azido ditiofosforikoa

Tiogatzak oxogatzak bezala izendatzen dira.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa eta stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
FeS2O3	Burdin (II) trioxotiosulfatoa (VI)	Tiosulfato ferrosoa
Al2(HPS4)3	Aluminio hidrogenotetratiofosfatoa (V)	Aluminio hidrogenotiofosfato
Na3PS3O	Sodio oxotritiofosfatoa (V)	Sodio tritiofosfatoa

Ioiak

Ioiak atomo edo molekula kargadunak dira. Karga positiboa badute katioi deritze. Karga negatiboa dutenek, ordea, anioi deritze.

Katioi mono eta poliatomikoak

Izenak adierazten duen bezala, atomo bakarrez edo atomo anitzez osatuta egon daitezke katioiak. Izen tradizionala erabiltzeko orduan, kontuan izan behar dugu ioiaren oxidazio-zenbakia, atzizki egokia erabiltzeko.

Adibidea	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
Fe3+	Burdin (III) katioia	Katioi ferrikoa
Cu+	Kobre (I) katioia	Katioi kuprosoa

Bi motatako katioi poliatomikoak izan ditzazkegu:

Oxoazidoetatik eratorriak direnak edo hidruroetatik eratorriak direnak.

Oxoazidoetatik datozenean ioiak, -ilo atzizkia gehitzen zaio nomenklatura tradizionalean. Stocken, oxigeno kopurua kontatzen da eta adizio nomenklaturan bezala izendatzen da.

Adibidea	Nomenklatura tradizionala	Stock nomenklatura
NO2+	Nitroilo katioia	Dioxonitrogeno (V) katioia
NO+	Nitrosilo katioia	Monoxonitrogeno (III) katioia
SO2+	Sulfinilo o tionilo katioia	Monoxosufre (IV) katioia
SO22+	Sulfonilo o sulfurilo katioia	Dioxosufre (VI) katioia
UO2+	Uranilo (V) katioia	Dioxouranio (V) katioia
UO22+	Uranilo (VI) katioia	Dioxouranio (VI) katioia
VO3+	Vanadilo (V) katioia	Monoxobanadio (V) katioia
VO2+	Vanadilo (IV) katioia	Dioxobanadio (IV) katioia

Hidruroetatik eratorritakoei -onio atzizkia jartzen zaie.

Adibidea	Izena
H3O+	Hidronioa edo oxonioa
NH4+	Amonioa
PH4+	Fosfonioa
SbH4+	Estibonioa
AsH4+	Arsonioa
BiH4+	Bismutonioa
H3S+	Sulfonioa
H2Cl+	Kloronioa

Anioi mono eta poliatomikoak

Anioi monoatomikoetan, -uro atzizkia jartzen zaie ioiei

Adibidea	Stock nomenklatura
Cl-	Kloruro anioia
O2-	Oxigeno anioia

Anioi poliatomikoetan, nomenklatura sistematikoan, betiko atzizkiak gehituko zaizkio.

Adibidea	Nomenklatura tradizionala
SO42-	Sulfato anioia
PO43-	Fosfato anioia edo ortofosfato anioia
NO3-	Nitrato anioia

Ariketak

• Konposatu inorganikoa
• Konposatu ez organikoen formulazioa lantzeko bideoa.

Erreferentziak

1. Nomenclature of Inorganic Chemistry IUPAC Recommendations 2005 - Full text (PDF) 2004 version with separate chapters as pdf: IUPAC Provisional Recommendations for the Nomenclature of Inorganic Chemistry (2004) Archived 2008-02-19 at the Wayback Machine.
2. International Union of Pure and Applied Chemistry (2005). Nomenclature of Inorganic Chemistry (IUPAC Recommendations 2005). Cambridge (UK): RSC–IUPAC. ISBN 0-85404-438-8. Electronic version.
3. Chang, Raymond (1999). Química. McGraw-Hill.
4. ↑ Baldor, F. A. (1965). Nomenclatura Quimica Inorganica. Nueva York: Minerva Books,LTD. p. 48. ISBN 968 403 131 9.
5. Angelini M., Baumgartner E., Benítez C., Brudnick G., Crubellati R., Di Risio C., Guerrien D., Landau L., Lastres L., Roverano M., Servant R., Sileo M., Torres N., Vazquez I. (2005). «Uniones químicas. Los compuestos químicos». Química: material de estudio y ejercitación. CCC Educando. pp. 39-45. ISBN 987-9419-39-1

Kanpo estekak

• Datuak: Q2078184