La Voz de la Mujer

Wikipedia, Entziklopedia askea
La Voz de la Mujer
Motaanarchist newspaper (en) Itzuli
Fitxa teknikoa
Hizkuntzagaztelania
Argitaratze lekuaMadril eta Buenos Aires
Historia
ErredaktoreakConsuelo González Ramos

La Voz de la Mujer (Emakumearen ahotsa) Argentinan emakumeek idatzitako lehen egunkari anarko-komunista izan zen. [1] Buenos Airesen argitaratu zen 1896 - 1897 artean eta Rosarion 1899an . [2] [3] [4]

Egunkariaren lema "Ez jainko, ez patroi, ezta senarrik ere" izan zen. [5] Egunkaria Buenos Airesen argitaratu zen lehen aldiz 1896 eta 1897 artean. 1899an, Rosarion, Virginia Boltenen zuzendaritzapean argitaratu zela adierazten duten zantzuak egon arren, ez da egunkariaren alerik aurkitu. [6] 1910eko hamarkadan Montevideon egunkaria berriro argitaratzeko saioen frogak daude, baina erreferentzia historikoek proiektuak ez zuela aurrera egin adierazten dute. [7] [8] Buenos Aireseko Teresa Marchisio, Pepita Gherra, María Calvia eta Josefa Martínez agertzen dira kolaboratzaile gisa argitalpenean.

Ideiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Egunkariak dei egin zien emakumeei gizonezkoen zapalkuntzaren aurka matxina zitezen, baina borroka proletarioa alde batera utzi gabe. Kritikoa zen agintearen agerpen guztiekin: eliza, ugazaba, estatua eta familia. Azken xedea komunismo anarkikoa ezartzea zuen. [9] Bere lehen alearen orrialdeetan, hau irakur zitekeen:

Agur, andra burkideok! Anarkiak jada
Jasoa du bandera askatzailea;
Aurrera, neba maiteak, borrokara!
Besoa, sendo; bihotza, lasai!
Atzean geldituko denik ez gure artean
Gurea hil arteko borroka da, meniarik gabea;
Aurrera! Ahizpa maiteak, azken ahalegina,
Nork jarriko du zalantzan gure garaipena?

Egunkariak hainbait tirabira sortu zituen mugimendu anarkistaren baitan, anarkista askok bere adierazpen batzuk gizonezkoen generoaren aurkako erasotzat hartu zituztelako; horrek argitaratzaileak beren jarrera argitzera bultzatu zituen:

Guk, emakume mespretxagarri eta ezjakinok, La voz de la Mujer argitaratzeari ekin genionean, bagenekien, sumatzen genuen, zuek, oi karramarro modernoak!,  zuen ohiko filosofia makanistikarekin hartuko zenutela gure ekimena, zeren jakin behar baituzue emakume traketsok ere badugula ekimenerako gaitasuna, eta ekimena pentsamenduaren emaitza dela; bai, guk pentsatu ere egiten dugu.

Kaleratu zen La Voz de la Mujer egunkariaren lehen alea, eta, jakina, hura izan zen hura iskanbila!, “ez dugu halako ohorerik merezi, bai zera! Ez jauna!”, “emakumea emantzipatu?”, “zertarako?” “nondik nora emakumeen emantzipazioa?!” “geurea!”  “betor lehenik gurea”, eta, gero, gu ‘gizonok’ emantzipatuta eta aske izango garenean, ikusiko dugu”. Halako ideia humanitario eta askatzaileekin egin zioten harrera gure ekimenari. Daudela, pentsatu genuen guk (...) Ez al da egia ederra dela ondoan emakume bat izatea, hari askatasunaz, anarkiaz, berdintasunaz, gizarte-iraultzaz, odolaz, heriotzaz hitz egiteko, eta hark, zuek heroitzat hartuta eta zuen bizitzaz kezkatuta, esan diezazuen (...): "Periko maitea, Jainkoarren!"? A! Hortxe da zuen aukera! Zuen andreari gupida-begirada bota (...), eta antzerki-kutsu ausartaz esango diozue: Tira, emakume, delako edo halako bilerara joan beharra daukat (...), ea, bada, ez negarrik egin, ez baitago ausartuko denik niri ezer esaten edo ezer egiten".

Zuek libre izan nahi duzue, baita  guk ere, eta askoz ere arrazoi gehiagorekin, bitan gara eta esklabo, gizartearen esklabo eta gizasemeena. Akabo ditxosozko lelo hura: “Askatasuna eta anarkia, eta harrikoa egiten, emaztekia”. Osasuna!

"Apareció Aquello" (Hura Agertu zen), La Voz de la Mujer egunkarian argitaratutako artikulua

Editoreek emakumea jotzen zuten esplotazio katean mailarik zapalduentzat eta ezkontzaren instituzioa izan zuten haien erasoen helburu nagusietako bat . [10] Maitasun askearen ideia ere defendatu zuten, "maitasuna amaitzen denean lotura amaitzea" ahalbidetzen duena, eta ez dadila emakumea mespretxatua izan ezein gizonen menpe egon nahi ez duelako edo maitalea izan eta bi, lau edo nahi beste ume hazteagatik. [11] [12]

Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Virginia Boltenen (1876-1960) argazkia. 1899an, La Voz de la Mujer egunkariaren Rosarioko argitalpenaren editorea izan zen [13]

Egunkariaren formatua lau orrialdekoa zen eta tirada 1000 eta 2000 ale artekoa. Banaketa erdi klandestinoa zen, ekintza zuzena defendatzen zutelako. [14] Azalean, oharpen hau irakur zezakeen irakurleak: "Ahal duenean eta borondatezko harpidetzari esker agertzen da". Egunkaria harpidedunen ordainketez eta banakoen emaitzez finantzatzen zen. [5] Ale bakoitzaren azken orrian, edizioaren gastuak adierazten ziren. [15] Editoreak, egunkariaren 5. zenbakian azaltzen duten moduan, Louise Michel eta Emma Goldman anarkista ospetsuekin egon ziren harremanetan. Bere lehen zenbakia 1896ko urtarrilaren 8an atera zen. Zailtasun ekonomikoek proiektuaren bideragarritasuna eragotzi zuten eta azkenean egunkaria desagertu zen zorrei aurre egin ezinik. Azken zenbakia 1897ko urtarrilaren 1ean argitaratu zen. [16]

Max Nettlau historialari anarkistak egunkariaren zenbaki gehienak erreskatatu zituen eta gaur egun Amsterdamgo Nazioarteko Historia Sozialaren Institutuan daude .

Zineman[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Virginia Boltenen militantzia eta La voz de la mujer egunkaria 2010ean Argentinan estrenaituriko Ni Dios, ni patrón, ni marido filmaren gai nagusia dira. Laura Mañá espainiarrak zuzendu zuen eta Eugenia Tobal argentinarrak jokatu zuen paper nagusia. Gidoia Esther Gorisek eta Graciela Maglie-k idatzi zuten, Nora Usenky eta Mariana Fontanaren (Rosarioko historiako irakasle eta ikerlariak) lanean oinarrituta. [17] [18] [19]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Ofrecen la descarga gratuita de un emblemático periódico feminista anarquista». www.telam.com.ar .
  2. ↑ «La primera edición de "La voz de la mujer"». La Izquierda Diario - Red internacional .
  3. ↑ Z, Redacción (6 de marzo de 2019). «Se puede descargar de internet “La voz de la mujer”, periódico de obreras anarquistas del siglo XIX». Diario Z .
  4. ↑ «Un grito femenino en La Voz de la Mujer – Nos Digital» .
  5. ↑ a b Clarín.com. «"La voz de la mujer": el periódico feminista que hablaba de "amor libre" hace 123 años». www.clarin.com .
  6. ↑ Prieto, Agustina; Fernández Cordero, Laura; Muñoz, Pascual (2013). «Biografías anarquistas. Tras los pasos de Virginia Bolten». Políticas de la Memoria (Buenos Aires: CeDInCI). 2013/2014ko uda (14. zk.): 207-234. or. ISSN 1668-4885. «Es ya un lugar común de su biografía, mencionarla como una de las fundadoras de La Voz de la Mujer de Buenos Aires (1896-1897). Sin embargo, no hay indicios de su participación concreta, ni firma ninguna de las notas con su nombre. En cambio, las iniciales de Virginia Bolten rubrican el aviso de aparición en agosto de 1899 de La Voz de la Mujer en la versión rosarina lamentablemente hoy perdida (El Rebelde nº 20, 3/9/1899) y Caras y Caretas la menciona como directora de la misma en una nota ilustrada con una fotografía de la parte superior de la portada del periódico. (Caras y Caretas, nº97, 11/8/1900)»
  7. ↑ Prieto, Agustina; Fernández Cordero, Laura; Muñoz, Pascual (2013). «Biografías anarquistas. Tras los pasos de Virginia Bolten». Políticas de la Memoria (Buenos Aires: CeDInCI). 2013/2014ko uda (14. zk.): 217. or.. ISSN 1668-4885. «(En 1913) el grupo feminista Emancipación continúa activo este año, reuniéndose en el local de los electricistas, y habiendo manifestado la intención (sin aparente éxito) de realizar una nueva edición de La Voz de la Mujer en Montevideo.» .
  8. ↑ Dirudienez, 1901ean berrargitaratu zen, eta Virginia Boltenek, Uruguaira kanporatua izan ondoren, Montevideoko bertsioa editatuko zuen. Ikus: Molyneux, Maxine; Movimientos de mujeres en América Latina. Cátedra, Madrid, 2003, pag. 41.
  9. ↑ Molyneux, Maxine; Movimientos de mujeres en América Latina. Cátedra, Madril, 2003.
  10. ↑ «La voz de la mujer». www.perfil.com .
  11. ↑ Guerra, Pepita Texto sin título sobre el amor libre. La Voz de la Mujer.1896ko urtarrilaren 8a. Marisa Muñozek eta Liliana Velak berreskuratu eta aukeratua.
  12. ↑ Lareva, Carmen El amor libre La Voz de la Mujer.1896ko urtarrilaren 8a. Marisa Muñozek eta Liliana Velak berreskuratu eta aukeratua
  13. ↑ ISSN 1668-4885..
  14. ↑ «8M: se podrá descargar gratis un histórico periódico feminista». Conclusión - Diario Digital | Noticias de Rosario y la región .
  15. ↑ «Sin dios, sin patrón, sin partido ni marido – AIM Digital» .
  16. ↑ La Voz de la Mujer egunkariaren azken zenbakian, editoreek irakurleen laguntza eskatu zuten; bertan,haien kezka adierazten zuten, egunkariaren jarraipenaren aurka zeuden zailtasun ekonomiko handien ondorioz. (Molyneux, Maxine; Movimientos de mujeres en América Latina. Cátedra, Madrid, 2003, p. 53).
    « Un año ha transcurrido desde que salió a la luz el primer número de LA VOZ DE LA MUJER.

    Un año de luchas, de sacrificios, de crueles alternativas, de esperanzas y de caídas, solamente atenuadas en algo, por la satisfacción de la lucha. Dos Redacciones han estado a cargo de esta hoja, poniendo las dos su corta inteligencia y sus energías todas al servicio de la causa que defienden: La Anarquía. En este año la vida de esta hoja ha sido precaria y raquítica, tanto así, que con pesar confesamos que si los compañeros no tratan (si les agrada nuestra propaganda) de ayudarnos un poco más eficazmente, nuestros esfuerzos serán inútiles y tendremos que cesar de publicar LA VOZ DE LA MUJER y con ella la del ÚNICO periódico de América y tal vez del mundo entero que hace propaganda de nuestros ideales por mujeres y especialmente para ellas. Lo repetimos compañeros y compañeras, entusiasmo y voluntad no nos faltan, pero nuestras fuerzas son pocas; por eso, si no podemos más, nos retiraremos hasta poder volver de nuevo a la brecha, y así siempre hasta que la hora del combate suene en el reloj de la conciencia humana, para correr a vencer o morir por la Anarquía, porque por ella dará su inteligencia, su brazo y su postrer suspiro.

    		»
    La Voz de la Mujer, N°9
  17. ↑ «Una mujer luchadora, la voz de la mujer: Virginia Bolten» (2009), Nora Usenky eta Mariana Fontana Rosarioko Historia irakasle eta ikertzaileei Anarcha Library webgunean eginiko elkarrizketa.
  18. ↑ "Ni Dios, ni patrón, ni marido" filmari buruzko artikulua. EscribiendoCine.com
  19. ↑ "Ni Dios, ni patrón, ni marido" filmari buruzko artikualua. CinesArgentinos.com

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=La_Voz_de_la_Mujer&oldid=9459385"(e)tik eskuratuta