Lankide:Gezkurdiru1/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea

Great Limpopo Mugaz Gaindiko Parkea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Limpopo Handiko Mugaz Gaindiko Parkea izenarekin hiru parke nazional bateratu nahi dira: Mozambikeko Limpopo parke nazionala, Hego Afrikako Kruger parke nazionala eta Zimbabueko Gonarezhou parke nazionala. Bisitatzen duten turistek mugako oztoporik gabe bidaiatzea eta planetako erreserba natural handienaz askatasun osoz gozatzea du helburu.

Esquema del Parque Transfronterizo del Gran Limpopo

2000. urtean sinatutako Skukuzako Akordioak zehaztu zuen hiru nazioek asmoa zutela mugaz gaindiko parke bat eta inguruko kontserbazio eremu bat ezarri eta garatzeko, une horretan GKG TFCA deitzen zena.

Mugaz Gaindiko Parkea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Definizioak aldatu egiten dira, baina, funtsean, mugaz gaindiko parke batean, basa-fauna eta -flora kontserbatzeko ardura duten eta nazioarteko mugen bidez beren artean muga egiten duten eremuetako agintari arduradunek formalki erabakitzen dute gune horiek kudeaketa-plan arrazionalizatu baten arabera integratutako unitate gisa kudeatzea. Agintari horiek konpromisoa hartzen dute, halaber, Mugaz Gaindiko Parkearen barruan giza oztopo guztiak kentzeko, animaliak libre ibil daitezen.

Mugaz haraindiko kontserbazio-eremu bat pixka bat desberdina da, eta mugez gaindiko eskualde bat da. Eskualde horretan, hainbat kontserbazio-eremu daude, hala nola ehiza-erreserba pribatuak, baliabide naturalak kudeatzeko eremu komunalak eta ehiza-kontzesioak. natur baliabideak kudeatzekoak, baita ehiza emateko eremuak ere.Zerriek, errepide nagusiek, trenbideek edo bestelako oztopoek zatiak bereiz ditzakete. Hala ere, mugakideak dira eta epe luzera baliabide naturalak modu iraunkorrean erabiltzeko kudeatzen dira, nahiz eta horien zirkulazio librea komunikabideen bidez egiten den. epe luzerako natur baliabideena, nahiz eta ezinezkoa izan alde batetik bestera animaliak libre ibiltzea.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2000ko azaroaren 10ean Gaza - Kruger-Gonarezhou mugaz gaindiko parkearen sorrera sinatu zen. Handik urtebetera, Limpopo Mugaz Gaindiko Parke Handia izena hartu zuen. Mozambikek eta Zimbabuek oraindik ez zuten berretsi bateratze-ituna, nahiz eta hasi ziren barneko oztopoak kentzen animaliak arazorik gabe ibiltzeko eremu osoan.[1]

2001eko urriaren 4an, Kruger parke nazionalean aurreikusitako 1.000 elefanteen lehen 40 taldeak (ugalketarako 3 talde barne) Limpopo parke nazionalera eraman ziren, gerrak suntsituta. Birkokapenak 2 urte eta erdi beharko luke osatzeko.

Helburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nazioarteko Itunean ezarritako GLTPren helburu estrategikoak hauek dira:[2]

  • Aldeen arteko lankidetza eta nazioz haraindiko lankidetza sustatzea, horrek GLTPren inguruko ekosistemen kudeaketa eraginkorra erraztuko baitu.
  • Baliabide naturalen kudeaketan aliantzak sustatzea, alderdien arteko elkarte sozioekonomikoak eta bestelakoak sustatuz, sektore pribatua, tokiko komunitateak eta gobernuz kanpoko erakundeak barne.
  • Ekosistemen eta prozesu ekologiko naturalen osotasuna hobetzea, nazioarteko mugen bidez ingurumena kudeatzeko prozedurak harmonizatuz eta faunaren mugimendu naturala galarazten duten hesi artifizialak ezabatzen saiatuz.
  • Azpieremu iraunkorreko oinarri ekonomikoa ezartzea eta mantentzea erraztea, garapen esparru, estrategia eta lan plan egokien bidez.
  • Mugaz gaindiko ekoturismoa garatzea, eskualdeko garapen sozioekonomikoa sustatzeko.
  • Ekosistema batera kudeatzeko informazio teknikoa, zientifikoa eta juridikoa trukatzeko mekanismoak ezartzea.

Ingurumena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mopane Zambezerena dagokio. Kruger parkeko kanoiak Biosferaren Erreserba izendatu ditu Unescok. 2006an, La Vanguardia egunkariak parke nazional horri buruzko artikulu bat argitaratu zuen, arazo politiko eta ekonomikoez hitz eginez.[3]

Kontserbazioa

Sarraski masiboek, trofeoen ehizak eta nekazari eta artzainen inbasioek ugaztun eta narrastien espezie garrantzitsu guztiak murriztu dituzte, bai eta betazaleko zenbait hegazti-espezie ere. Hala ere, Hego Afrikako eta Zimbabuko gobernuek veld eremu zabalak gorde dituzte basa-bizitzaren erreserba gisa. Afrikako hegoaldean fauna kontserbatzeko ahaleginak Limpopo Handiko Mugaz Gaindiko Parkea sortzeak lagundu ditu. Lehoiak, lehoinabarrak, gepardoak, jirafak, elefanteak, hipopotamoak, oryxak, kuduak, elandak, antilope sableak eta antilope ruanoak eremu babestu horietan edo haietatik hurbil bakarrik irauten dute. Ugaztun txikienak, narrasti gehienak eta ia hegazti guztiak —ostruka izan ezik, ia erabat kendu baitute sabanatik— basa-egoeran daude oraindik.

Jarduerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Shingwedzi 4x4 bidezidor ekologikoa: 4x4 bidezidorra, bost gau eta sei egunekoa, bere buruaz aski. Kruger parke nazionaleko Pafuri picnikoaren tokian hasten da, Mozambikera sartzen da Pafuriko mugako postuan eta Limpopo parke nazionala zeharkatzen du, Limpopo Handia Mugaz Gaindiko Parkeko Mozambikeko sektorea, erretiluetan eta ibaiertzetan kanpatzeko.
  • Piraguismo ibilbidea Elefantes erreka: hiru egunez arraun egitea Olifants ibaian, Shingwedzi ibaiarekin bat egiten duenetik Limpoporekin bat egin arte. Kanpamentu basatia ibaiaren ondoan, kanpamentu landatarretan. Gidatua, erabat zaindua eta eramangarria.
  • Palarangala Wilderness bidexka: hiru gau kanpaldi batean, landa-eremu batean. Kruger parke nazionalaren inguruko jolasez betetako eremu basatia esploratuko dute. Gidatua eta erabat zaindua.
  • Lebomboko mendi-ibiliak: hiru gau eta lau eguneko ibilbidea, natura birjinatik barrena, hegaztiak eta jolasak ikusiz. Erabat zaindua, gauez landa kanpamenduetan ostatu hartuta. Gidatua, erabat zaindua eta eramangarria.
  • Motxilerako eta arrantzarako bidezidorra Elefantes-en: hiru gau eta lau eguneko bidezidor gidatu autonahikoa, Lebomboen lautada zeharkatuz, kanpaldi basatian kanpatuz eta Massingir presaren ertzetatik tigrea arrantzatuz, Ncodradero krokodiloko haztegi garrantzitsua.[4]

Ikus ere[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Sitio oficial The Great Limpopo Transfrontier Park is a joint initiative between Mozambique, South Africa and Zimbabwe «Copia archivada». Archivado desde el original el 26 de agosto de 2007. Consultado el 26 de agosto de 2007.
  2. About GLTP - Mission and Vision en Sitio del Great Limpopo Transfrontier Park
  3. «Fieras sin fronteras». La Vanguardia. 18 de agosto de 2006. Consultado el 23 de febrero de 2018.
  4. Massingir Dam & Flooding of Olifants Gorge

Ana Jaka[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ana Jaka Garcia (Andoain, Gipuzkoa, 1973) gipuzkoar kazetari eta idazlea da.[1]

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Andoainen (Gipuzkoa) jaio zen 1973an eta Iruñean bizi da.

1996an Kazetaritzan lizentziatu zen Nafarroako Unibertsitatean.[2]

Liburuen promozioan lan egiten du.[3]

Euskalerria irratia eta Berrian kolaboratzaile.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eleberria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Ez zen diruagatik (Elkar, 2014).[4]
  • Sole, zer duzu sole (Iruñeko udala).

Errelatoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Sole, zer duzu Sole? (2002, Pamiela).
  • Redbullyng (bultzadak) "39 idazle nafar" antologian, 2017 Pamiela.

Haur literatura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Marimutila naiz, eta zer? (Elkar, 2016).[5]
    • Ixon (2017, Elkar).[6]
    • “Marimatrakak” Txakur-hezitzaileak (2017, Revista Irrien lagunak).
    • Marimutila naiz, eta zer? (2016, Elkar).[7]
    • Loaren inbasio isila (2016, Elkar).

Poesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Mero amor: Línea discontinua (Everest, 2010).[8]
    • Sombras turbias en la ventana (Ayuntamiento de Lasarte-Oria, 1997).
    • A ritmo de silencio (Ayuntamiento de Lasarte-Oria, 1990).
    • Alambradas (Diputación de Gipuzkoa, 1992).
    • Mujeres y niñas (Balas trazadoras 2017).

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Iruñeko Udaleko Euskarazko Egile Berrien Literatur Lehiaketako akzesita, 2002, "Sole, zer duzu Sole?" kontakizunarekin. ".
  • Letretako Francisco Ynduráin saria idazle gazteentzat, Aoiz, 2007, poesian "Mero amor. Linea etena".
  • Lasarteko Udalaren Poesia Saria, Gipuzkoa, 1996: "Sombras turbias en la ventana".
  • Gipuzkoako Foru Aldundiaren 1992ko Poesia Saria, Alambradas filmarekin.
  • Lasarteko Udalaren Poesia Saria, 1990.ekoa, "Isiltasun erritmoan".

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. .
  2. Euskal Idazleen Elkartea. Ana Jaka. (Noiz kontsultatua: 2018ko urtarrilaren 8a).
  3. .
  4. .
  5. .
  6. «Galtzagorri. Behinola. Iruzkinak» Behinola aldizkaria ISSN 1575-8168. 37.zkia (2018ko ekaina) 56 orr.
  7. .
  8. .