Lesbos
| Lesbos | |
|---|---|
 | |
| Datu orokorrak | |
| Garaiera | 968 m |
| Mota | uharte |
| Azalera | 1.641 km² |
| Geografia | |
 | |
| Koordenatuak | 39°13′N 26°17′E / 39.21°N 26.28°E |
| UTC ordua | Ekialdeko Europako Ordua |
| Kokapena | Egeo |
| Estatu burujabe |  Grezia |
| Decentralized administration of Greece | Decentralized Administration of the Aegean |
| Eskualdea | Ipar Egeo |
| Ur-gorputza | Egeo |
| Leku geografikoa | Mediterraneoa |
| Mendizaletasuna | |
Lesbos[1][2] (grezieraz: Λέσβος), Egeo itsasoan, Turkiako kostaldetik gertu dagoen greziar uhartea da. 1.632,8 km²ko eremua du eta 2011n 85.330 biztanle zituen. Hiriburua Mitilene da. Antzinatean garrantzi handia izan zuen, eta ezaguna egin zen, batez ere, Safo olerkaria bertan bizi izan zelako. Haren poemak ospetsuak ziren, beste emakume batzuekin izaten zituen amodio kontuez idazten zuelako. Hortik dator lesbianismo hitza.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Antzina Pentapolis izena eman zioten eta eoliarrek kolonizatu zuten. K.a. VII. eta VI. mendeetan kultur loraldia izan zuen. K.a. 428-427an Atenasen kontra matxinatu zen. Matxinadak, ordea, ez zuen ezer lortu eta Lesbos Delosko Ligari elkartu zitzaion. Gero, Bizantziar Inperioaren mende egon zen; Erdi Aroan, berriz, Genovaren (1345) eta otomandarren mende (1462).
Errefuxiatuen krisia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ekialdeko errefuxiatuen krisiaren ondorioz, 2014tik aurrera Lesbos uhartea Ekialde Hurbileko gatazketatik ihesi zeudenentzat Europarako sarbide bilakatu zen eta Idomeniko kanpamendua atxilotze-zentro bilakatu zen milaka lagunentzat Greziako Gobernuak Europar Batasunaren aginduak jarraiki mugak itxi eta desalojatu zituenean. [3][4][5][6][7]
Donostiako Zaporeak elkarteak hainbat boluntarioren lankidetzarekin otordua prestatzen die egunero Lesboseko Moria kanpamentuko errefuxiatuei 2014tik.[8][9] Lesboseko Moriako kanpamentuan, gobernuak 20.000 pertsona baino gehiago pilatu zituen soilik 3.000 lagunentzat diseinaturiko espazioan, haien behar oinarrizkoenak ere asetu gabe. Espazio-faltak, ura eta janaria lortzeko zailtasunak eta bortizkeria ingurugiroak, besteak beste, ezinezkoa egiten zuten halako leku batean bizitza duina izatea.[10]
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lesbos uharte bolkaniko menditsua da. Iparralde eta erdialdean kokatutako Lepetymos (968 m) eta Olympo (968 m) mendiak dira gailurrak. Itsasertza oso malkortsua da. Bi badia nabarmen ditu, Gerasekoa hego-ekialdean eta Kallonikoa hego-mendebaldean. Uhartearen %40 olibondoek hartzen dute; guztira 11 milioi bat olibondo daude beste fruta-arbola batzuekin batera. Basoek, berriz, %20 okupatzen dute eta beste guztia lur landua edo hiri-lurrak dira. Uhartearen mendebaldean dagoen harri bihurtutako sekuoien basoa munduko bigarren handiena da.
Hiriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Agia Paraskevi (Αγία Παρασκευή)
- Agiasos (Αγιάσος)
- Gera (Γέρα)
- Eresos-Antissa (Ερεσός-Άντισσα)
- Evergetoulas (Ευεργέτουλας)
- Kalloni (Καλλονή)
- Loutropoli Thermis (Λουτρόπολη Θερμής)
- Mantamados (Μανταμάδος)
- Mithimna (Μήθυμνα)
- Mitilene (Μυτιλήνη)
- Petra (Πέτρα)
- Plomari (Πλωμάρι)
- Politxnitos (Πολίχνιτος)
Ekonomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ekonomia jarduera nagusia laborantza (garia, garagarra, zitrikoak, olibondoak, tabakoa) da, eta ospe handia du hango ardoak.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2015/06/15 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (PDF) 154. arauaː Europako eskualde historiko-politiko nagusiak. .
- ↑ Euskaltzaindia. Europako toponimia fisikoa. .
- ↑ «“Errefuxiatuen kanpamentuetan, Gobernuz Kanpoko Erakunde handiak hedabideak datozenean ateratzen dira”» Argia (kontsulta data: 2019-04-15).
- ↑ «Grezia Idomeniko errefuxiatuen kanpalekua jendez husten hasi da» www.eitb.eus (kontsulta data: 2019-04-15).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Crisis de los refugiados» RTVE.es (kontsulta data: 2019-04-15).
- ↑ SL, TAI GABE DIGITALA. (2017-02-02). «Munduko hotelik onenean bizi dira 400 errefuxiatu Grezian» naiz: (kontsulta data: 2019-04-15).
- ↑ «N_201606_idomeni_campusa - Info» UPV/EHU (kontsulta data: 2019-04-15).
- ↑ Gurean gaur. (2024-07-22). «Laister arte Lesbos!» hamaika.naiz.eus (kontsulta data: 2024-09-15).
- ↑ «'Lesbos gertutik' dokumentala ikusgai asteburuan Hamaikan» hamaika telebista 2024-09-11 (kontsulta data: 2024-09-15).
- ↑ «Lesbos» Zaporeak 2022-12-07 (kontsulta data: 2024-09-15).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Webgune ofiziala Lesvos.gr
- Bidai gida ofiziala Lesvoslemnos.com
- Leboseko prefektura Culture.gr
- Lesbos Google Maps-en
- Laster arte Lesbos 'Lesbos gertutik' dokumentala. Asier Arroita Zaporeak elkarteko boluntarioak hiru aste igaro ditu Lesbosen, elkarte horrek bertan duen sukaldean prestatutako "duintasun platerak" errefuxiatuei banatzen.
