Loles Vives

Wikipedia, Entziklopedia askea
Loles Vives

Bizitza
JaiotzaManresa, 1957ko irailaren 13a (66 urte)
Herrialdea Katalunia
Hezkuntza
HeziketaBartzelonako Unibertsitatea
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakatleta, biologoa, nutrizionista, kirol esataria eta entrenatzailea
Atletismoa
Errekorrak
Berezitasuna Irizpidea Data M
Marka pertsonalak
Berezitasuna Lekua Data M
 

Dolors Vives Jorba, ezagunagoa Loles Vives izenez (Manresa, Bartzelona, Katalunia, 1957ko irailaren 13a) atleta, nutrizionista, biologoa eta etxez etxeko entrenatzaileen aitzindaria da. 1979an, 100 metroko lasterketan 12 segundo baino gutxiagoan aritu zen lehen emakume espainiarra izan zen. Master kategorian lehiatzen da, 50 domina baino gehiago eta 100 errekor baino gehiago lortu ditu.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kataluniako Bages eskualdean jaio eta hazi zen, kirolarien familia-ingurunean. Baleta praktikatzen hasi zen, gimnasia artistikoa gehiago gustatzen zitzaion arren, baina jaioterrian ez zegoen klubik diziplina horretan hasteko. Hala ere, Club Atlètic Manresa zegoen, eta hantxe hasi zen atletismoan entrenatzen hamaika urte zituela.[1]

1968ko Mexikoko Udako Olinpiar Jokoek atletismoko lehen erreferentea izan zuen: Wyomia Tyus iparramerikarra, 100 metro lauetan bi aldiz txapeldun olinpikoa izan zena. Loles Vives neskatoak, haren teknikan arreta jarri zuen:

«Nik ikusten nuen lasterka puntazorroz zebilela eta mundu guztiari esaten nion. Puntetan korrika egin behar dut, horrelaxe egiten du Wyomiak eta».[2][1]

Bere entrenamenduak, dedikazioa, nazioarteko lehiaketak eta kirol emaitzak oso onak izan ziren arren, beti argi izan zuen ikasketak egin behar zituela. Biologian lizentziatu zen Bartzelonako Unibertsitate Zentralean, Aigües de Manresa laborategietan egin zituen praktikak eta, ondoren, Dietetika eta Nutrizioko masterra egin zuen, kirol-espezialitatean.[3][4]

Martí Perarnau kazetari eta altuera olinpikoko jauzilariarekin ezkondu zen, eta harekin seme bat eta alaba bat izan zituen. 1985ean, aitaren heriotzarekin, semearen jaiotzarekin eta biologo-lanarekin batera, lehiaketa utzi zuen aldi baterako, baina atletismoari lotuta jarraitu zuen, kirol-iruzkingile jardun zuen eta.[5]

Lehen amatasunaren ondoren, oso zaila egin zitzaion berriro entrenatzea, garai hartan ez baitzegoen federazioaren laguntzarik, eta ez baitziren kontuan hartzen adiskidetzea eta familiako zainketak, batez ere emakumeen lanak baitziren.[3] Hala ere, berriro ekin zion atletismoari, atletismoan eta gimnasian aditua zen kirolari eta iruzkingile lanetan.

Familiarekin Madrilera joan zen, eta 1995ean alaba jaio ostean, jarduerak aldatu zituen berriz, kirol-hedabideetan kolaboratzeari utzi zion eta padela egiten hasi zen lagunekin. Kirol horren bidez, entrenamendu pertsonalizatu batzuk eskatzen hasi ziren, eta, hala, Gymhome delakoa martxan jartzea bururatu zitzaion, etxeko entrenamenduak antolatzeko. Jarduera horren ondorioz, berriz ere sasoian jarri zen, eta horregatik itzuli zen berriro lehiaketara, berrogei urterekin.[6]

Kirolari beterano gisa lehiatzen jarraitzen du eta master kategoriako tituluak irabazten.

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Atletismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1969-1988[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Club Atlètic Manresan hasi zen entrenatzen, eta lehen entrenatzailea Joan Carreras izan zen. 1969ko martxoaren 27an, hamaika urterekin, atletismoan debuta egin zuen, Montjuïc-eko estadioan, kluben arteko liga batean, eta 150 metro egin zituen 22.2 denboran, eta 1,15 metroko jauzia egin zuen. 13 urterekin 13.1 marka lortu zuen 100 metroko lasterketan.[4][6] Elkarte horretan jarraitu zuen Bartzelonara Biologia ikastera joan zen arte.

Unibertsitateko etapan, Luis Encisorekin entrenatu zen, baina utzi egin behar izan zuen ikasketak bukatzeko. Laster itzuli zen, eta orduko horretan, Hans Rulf izan zen bere entrenatzailea, eta harekin lortu zituen emaitzarik onenak sasoi hartan, 1978tik 1980ra.

Club Natació Barcelonako atleta izanik, 1979ko uztailaren 15ean, Loles Vives izan zen 12 segundoko langa hautsi zuen lehen emakume espainiarra, kronometraje elektrikoko 100 metro lauetan, eta hamabost urtez eutsi ez ezin hobetu ere egin zuen.[7][8] Serrahima estadioan egin ziren Kataluniako Txapelketak. Olga Martorell gainmarkista nazionala zen, 1978an 12.11ko denboraz. Finalerdietan, Vivesek errekorra kendu zion 12:04 lortuta, eta, amaierara iristean, irabazi egin zion. Haren esanetan, «Faboritoa Olga Martorell zen, 12tik jaitsitako fenomenoa, baina ondo irabazi nion»; izan ere, haren aurkariak 12.35 egin zituen eta berak 12 segundoak lortu zituen.[6] Handik urte batzuetara, 12 segundoak neurketa okertzat hartu ziren, eta benetan 11.99 izan ziren. Hurrengo urtean, Loles Vivesek berak bere marka jaitsi zuen 1996an, 1980ko urte hartan 11.81rekin amaitu baitzuen errekor pertsonala eta nazionala.[6] Hasierako 13.1 markako lehiaketan estreinatu zenetik, 11.81era jaitsi zen. Espainiako txapeldun absolutua izan zen, eta 100 metroko Espainiako gainmarkista.[9]

1981eko udan, INEFeko pistetan lehiatu zen Madrilen, abiadura-proba batean. Lau atleta poloniar 100 metroko lasterketan aritu ziren. Loles Vives bosgarren postuan geratu zen, 11.96ko markarekin. Hurrengo lehiaketa-urteetan 11.81 lortu zituen 100 metroetan, 200 metroetan 24.74 eta 60 metro eta 5,87 luzeran 7.78.[6]

Etenaren ostean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Denbora bat igaro ondoren, lehiaketetara itzuli zen 1998an, 40 urterekin eta modalitate guztiak probatzeko gogoaz. 100 metroan, 40 eta 45 urte bitarteko lehen emakumea izan zen 13:00tik jaisten. 49 urterekin, Europako errekorra gainditu zuen, luzera-jauziko masterraren kategorian, 5m 33 cm.[5]

2010ean, haur eta gazte zela trebatu zen Club Atlètic Manresara itzuli zen, beteranoen kategorian lehiatzeko eta Perarnaurekin entrenatzeko.[5][8] 12 segundoen marka hautsi eta hogeita hamar urtera, 2013. urtean munduko markarik onena lortu zuen 55 urtetik gorakoentzako 60 metroetan 8,62ko denbora egin baitzuen.

Lehen lehiaketatik berrogeita hamar urte betetzean, 2019ko martxoaren 27an, Poloniako Torun hirian, pista estaliko 60 metroko munduko txapelduna izan zen hirurogei urtetik gorakoen artean, 8.99 segundoko denboraz.[4]

2020. urtean adituek esan zuten master kategoria zela Espainiako atletismoko nazioarteko mailarik onena zuena, eta munduko hirugarren potentzia zela, domina ugari jasota. Loles Vivesek master kategorian jarraitzen zuen lehiatzen, eta bederatzigarren postua betetzen zuen lortutako nazioarteko domina-kopuruaren araberako sailkapenean (7 emakume eta 2 gizonen atzetik). Gainera, lortutako nazioarteko errekorrak batuta, seigarren postuan zegoen.[10]

Kirol kazetaria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

80ko hamarkadaren amaieran, Mundo deportivo egunkarian parte hartzea proposatu zioten. Kazetaritzaren "urrezko" garaia zen eta egunkariak baliabide asko zituen kazetariak lehiaketetara bidaltzeko. Vives hainbat lehiaketatara joan zen Ameriketako Estatu Batuetako New Orleansera eta New Yorkera, esaterako. Hainbat Olinpiar Jokotan: Los Angeles 84, Seúl 88 eta Bartzelona 92, atletismoari eta gimnasiari buruzko informazioa eman zuen. Gainera, L’Equipe kirol-egunkari frantseseko korrespontsala izan zen Espainian, eta Madrilgo El periódico de Catalunyarako beste lankidetza batzuk ere egin zituen.[11][12]

Pasadizo gisa, Vives kazetari zela Tokion 1991ko Atletismoko Munduko Txapelketan, Mike Powellek luzera-jauzian munduko errekorra hautsi zuenean (8.95), telefonoz deitu zion Bob Beamoni —ordura arte mende hartako gainmarka jauzia (8,90) zuen, 1968az geroztik—, Powellek lortutako balentriaz zuen iritzia galdetzeko. Ezustekoa izan zen, Beamonek dei horrekin jakin baitzuen errekorra galdu zuela.[13]

1991n bertan, Bartzelonako 92ko Olinpiar Jokoak prestatzeko, Atletismo Amateurraren Nazioarteko Federazioko (IAAF) ordezkaritza bateko kide izan zen, eta Hego Afrikara joan zen, herrialde hori "familia olinpikoan" berriz onar zitekeela egiaztatzeko. Han Afrikako Kongresu Nazionalak egin zien harrera, Nelson Mandela buru zuen alderdiak, eta hainbat hiritan zehar ibili ziren; besteak beste, Soweton, apartheidaren desegite-prozesua gauzak hobetzen ari zela erakutsi zieten, eta Lurmutur Hirian, Zola Budd atleta ezagutu zuten, zeinek azkenean, Hego Afrika ordezkatu zuen Bartzelona 92an.[14]

Bestelako jarduerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1997an Gymhome sortu zuen, etxez etxeko entrenamendu pertsonalerako lehen agentzia, eta Espainian zerbitzu hori ezarri zuen ekimen aitzindaria. Bederatzi urtez, entrenatzaile pertsonal gisa aritu zen Madrilen, eta entrenatzaile pertsonalen talde bat zuzendu zuen Madrilen, Bartzelonan eta Donostian.

2012an, Densia Metodoaren enbaxadore hautatu zuten, hau da, «hezurrak erraz zaintzeko gida pertsonalizatua».[15] Kirolari buruzko atalean, ariketa fisikoa sustatzen du, osteoporosia ekiditeko.[16]

Loles Vives-en esanetan, kirola bere bizimodua da eta bere liburua idatzi zuen, Pacta con el diablo, 1969tik 2016 arteko ibilbidea kontatzeko. Kirola osasun ona mantentzeko oinarrizko zerbait dela esan zuen eta prebentzioaren aldeko argudioetako bat da hauxe:

«Ariketa goi-mailako medikuntza da»

Vives-en esanetan jarduera mantendu behar da denbora lasai igaro ahal izateko. Medikuntzako Nobel sariduna, Rita Levi-Montalcini, 103 urte zituela hil zena, eta haren esaldu hau gogorarazten du : «Gorputza zimurtu egiten da, baina garuna ez ».[17]

Palmaresa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Loles Vivesen kirol-historiala oso zabala da, 1969an hasi zenetik -jarduerarik gabeko aldia izan ezik (1988-1998)- master kategoriaraino.[9]

Kategoria nazional absolutuan 50 m, 80 m, 100 m, 200 m eta 4x100 m-ko probetan parte hartu zuen. Hamabost aldiz hartu zuen parte nazioarteko selekzio absolutuarekin.[9]

Master kategorian Espainiako ehun errekor baino gehiago gainditu zituen 100 m, 200 m (aire zabalean) eta 60 m, 4x200 m eta luzera (pista estalian) probetan. Nazioartean, bere curriculuma 40 domina ingurukoa da hainbat lehiaketatan, Europako errekor batzuekin eta munduko errekor batekin, 60 metro lauko proban 2013. urtean lortuta, 8.42 denborarekin pista estalian. Parte hartu zuen master lehiaketa gehienetan errekorra lortu zuen, adin-talde bakoitzean.[9]

Historiaren laburpena
Kategoria/Denboraldia Txapelketa Dominak Errekorrak
Absolutua (1973-1981) Nazionala 6 12
Nazioartekoa 9
Masterra (1998-2020) Nazionala

(aire librea eta pista estalia)

52 125
Nazioartekoa

(mundialak eta europarrak, aire librea eta pista estalia)

36 8

2020ko abenduaren 31n Espainia Masterreko rankingean ageri denez, ekainaren 28tik 30era Sagunton (Valentzia) egin zen aire libreko Espainiako Master Txapelketaren emaitzen arabera, atletarik onena izan zen 100 metroko F60 kategorian, 14,52ko denborarekin, eta 4,45 metroko luzera-jauzian.[18] Atleta onena zen, Espainiako Txapelketa jokatu ondoren pista estalian, Ourensen, martxoaren 8tik 10era.[19]

2018ko abenduaren 23an, lasterketa-markak hautsi zituen, bai aire zabalean, bai pista estalian, 4,41 metroko markarekin, baina egun batzuk geroago, M. Rosa Escribano Checa atletak 4,47rekin hobetu zuen aire zabaleko marka.[18]

Marka nabarmenak
Kategoria Proba Urtea Marka
Erabatekoa 150 m (eskuzkoa) 1973 18.7
4x100 m (eskuzkoa) 1975 47.0
4x100 m 1980 45.93
100 m 1980 11.81
100 m (eskuzkoa) 1980 11.7
Masterra F40 luzera 2001 5,33 m
60 m F40 2002 8.01
60 m F45eko hesiak 2007 9,62
80 m, F50 hesiak 2010 13.73
F50 altuera 2010 1,31 m
F50 pentatloia 2010 3.131 p
200 m F50 2012 29.20

Aipatzekoa da bere markak 100 m F60-an izan zuen bilakaera 2019an, Espainiako errekorra gainditu eta hainbat aldiz hobetu baitu.[18]

Espainiako errekorra 100 m F60
Lekua Data Marka
Salamanca 2019/05/15 14.31
Madril 2019/06/08 14.29
Castelló 2019/07/10 14.00
Madril 2019/07/20 14.00

Loles Vives Madrilen bizi da, nahiz eta Club Avinent Manresakoa izan, bertara joan eta CAMeko gainerako atletekin lehiatzen da.[8]

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2007an Espainiako atleta masterrik onena.[20]
  • 2012an Espainiako atleta onenaren saria.[20]
  • 2015ean Espainiako atleta masterrik onena.[21][20]
  • 1991n Ferrer Eguizábal Kazetaritza Saria, El Mundo Deportivo egunkarian argitaratutako Barcelona-92 ¿Cómo nos ven? 10 periodistas, 10 opiniones artikuluarengatik.
  • Barcelona Promoció de la Cámara de Comercio Fundazioak emandako kazetaritza-lehiaketako bigarren saria, ex aequo, Josep M. Artells kazetariarekin batera El Mundo Deportivo egunkarirako egindako erreportajeengatik.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b «AL HABLA CON... Loles Vives, la eterna juvenil del atletismo compite en el IX Criterium Veterano Durango Uria» Mugalari Kultura 2016-06-09.
  2. ↑ Aitcheson, Connie. «Wyomia Tyus» Sports Illustrated Vault | SI.com.
  3. ↑ a b Lázaro, Por Sofía. (2019-10-02). «No busques fuera, la verdadera gurú fitness y antiaging es esta atleta española» Women's Health.
  4. ↑ a b c [https://www.rfea.es/web/noticias/desarrollo.asp?codigo=11705#.YCgf-USCHcs «Real Federaci�n Espa�ola de Atletismo»] www.rfea.es.
  5. ↑ a b c Sport. (2019-04-24). «Loles Vives, la velocidad no tiene edad» sport.
  6. ↑ a b c d e [https://www.rfea.es/web/noticias/desarrollo.asp?codigo=12675#.YCjzh0SCHcs «Real Federaci�n Espa�ola de Atletismo»] www.rfea.es.
  7. ↑ «Loles Vives logra un récord contra natura» www.marca.com.
  8. ↑ a b c Regió7. «Loles Vives, campiona del món màster dels 60 llisos» www.regio7.cat.
  9. ↑ a b c d Loles Vives Jorba. .
  10. ↑ Marquina, Fernando. (Octubre, 2020). «Grandes atletas máster españoles» Somos Atletismo. Magazine.
  11. ↑ «Loles Vives | HuffPost» www.huffingtonpost.es.
  12. ↑ [https://www.rfea.es/web/noticias/desarrollo.asp?codigo=12675#.YCjzh0SCHcs «Real Federaci�n Espa�ola de Atletismo»] www.rfea.es.
  13. ↑ [https://www.rfea.es/web/noticias/desarrollo.asp?codigo=12675#.YCjzh0SCHcs «Real Federaci�n Espa�ola de Atletismo»] www.rfea.es.
  14. ↑ [https://www.rfea.es/web/noticias/desarrollo.asp?codigo=11705#.YCgf-USCHcs «Real Federaci�n Espa�ola de Atletismo»] www.rfea.es.
  15. ↑ «Danone lanza una plataforma online que ayuda a mantener la salud ósea» MarketingNews 2012-02-10.
  16. ↑ «Loles Vives | HuffPost» www.huffingtonpost.es.
  17. ↑ Lázaro, Por Sofía. (2019-10-02). «No busques fuera, la verdadera gurú fitness y antiaging es esta atleta española» Women's Health.
  18. ↑ a b c Informe actividades master 2019. .
  19. ↑ Ranking de España master de todos los tiempos en pista cubierta. 31/12/2020.
  20. ↑ a b c Informe de Actividad Master 2020. .
  21. ↑ «Real Federación Española de Atletismo» www.rfea.es.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Loles_Vives&oldid=9621092"(e)tik eskuratuta