Mary Dixon Kies

Wikipedia, Entziklopedia askea
Mary Dixon Kies
Bizitza
JaiotzaKillingly (Connecticut), 1752ko martxoaren 21a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaBrooklyn, 1837ko urtarrilaren 1a (84 urte)
Jarduerak
Jarduerakoihal diseinatzailea, asmatzailea eta ehulea
Jasotako sariak

Mary Dixon Kies (Killingly, Connecticut, AEB,1752ko martxoaren 21a – Blooklyn, AEB, 1837kourtarrilaren 1a)[1] Estatu Batuetako asmatzailea izan zen. 1809ko maiatzaren 5ean, James Madison presidenteak bere patentea sinatu zuen txapelak egiteko zeta eta haridun lasto-ehunaren teknika berri baterako.[2] [3]

Iturri batzuek AEBren patentea jaso zuen lehen emakumea izan zela diote. AEBk, hala ere, beste iturri batzuek Hannah Slater aipatzen dute 1793an, edo Hazel Irwin, 1808an, lehenengoek bezala.[4][5][6][7][8][6]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maryren aita, John Dixon, 1679an jaio zen Ulsterren (Irlanda). Janet Kennedy ama John Dixonen hirugarren emaztea izan zen. 1741eko abuztuaren 7an ezkonduta zeuden Voluntownen (Conecticut).

Mary Dixon Killinglyn jaio zen, Connecticuten, 1752ko martxoaren 21ean. Isaac Pike I.arekin ezkondu zen eta 1770ean seme bat izan zuten, Isaac Pike II.a. Hil ondoren, John Kiesekin (1750–1813) ezkondu zen, eta 1813ko abuztuaren 18an hil zen, 63 urte zituela. Gero, Daniel Kies bigarren semearekin bizi izan zen, Brooklynen (New York), 1887an hil zen arte.[9]

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gerra Napoleonikoen ondorioz, Estatu Batuek debekatu egin zuten Frantziarekin eta Britainia Handiarekin merkataritza oro, eta Estatu Batuetan egindako kapelen beharra sortu zuten, Europako txapelak ordezkatzeko. Lasto-ehunaren industriak, 1810ean Massachusetts-en bakarrik ekoitzitako lasto-kapeletan, 500 $000 ($9 milioi egun) baino gehiagorekin bete zuen hutsunea.[10]

Mary Kies ez zen izan txapelen fabrikazioan berrikuntzak egin zituen lehen emakume estatubatuarra. 1798an, Ingalaterra Berriko Betsy Metcalfek lastoa txirikordatzeko metodo bat asmatu zuen. Bere metodoa oso ezaguna egin zen eta emakume eta neska askori lana eman zien kapelak egiten. Metodoak industria berri bat sortu zuen neskentzat eta emakumeentzat, lasto-kapelak tokian tokiko baliabideekin egin zitezkeelako etxean, emakumeek eta neskek beren kabuz lan egin zezaten. Beraz, Betsy Metcalfek lasto-kapelen industria estatubatuarra hasi zuen. 1790eko Patenteen Legearen arabera, patente bat eska zezakeen, baina emakume gehienek une horretan 'legez jabetzarik izan ezin zutenez', ez egitea erabaki zuen. Mary Kiesek, ordea, 1809ko maiatzaren 5ean hautsi egin zuen patroi hori.[11] Dolley Madison politikaria Kies-en berrikuntzarekin hain pozik zegoen, ezen gutun pertsonal bat bidali baitzion txalotuz.[12]

Kies-en teknikak lan-kapota errentagarriak egiteko balio zuela frogatu zuen. Hori egitean, Ingalaterra Berriko kapelen ekonomia indartu zuen, 1807ko Bahitura Legearen ondorioz kolokan baitzegoen. Hala ere, garaiko modan izandako aldaketa batek bere asmakizunaz baliatzea galarazi zion eta 1837an dirurik gabe hil zen.[9] Bere jatorrizko patente-artxiboa 1836an suntsitu zuten sute batean, Estatu Batuetako Patenteen Bulegoan.[13]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1965ean, monumentu bat eraiki zuten Old South Killingly hilerrian.[14]
  • 2006an, Asmatzaile Nazionalen Ospearen Aretoan sartu zen.[15]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Ingelesez) «NIHF Inductee Mary Kies Transformed the Hat Making Industry» www.invent.org (Noiz kontsultatua: 2022-09-16).
  2. ↑ Ilecara. (2016-05-24). «MUJERES QUE HACEN LA HISTORIA - BREVES BIOGRAFIAS: Siglo XVIII - Mary Dixon Kies» MUJERES QUE HACEN LA HISTORIA - BREVES BIOGRAFIAS (Noiz kontsultatua: 2022-05-08).
  3. ↑ «Mary Kies Became the First Woman to Receive a U.S. Patent» America's Story from America's Library (Library of Congress).
  4. ↑ Blakemore, Erin. Meet Mary Kies, America's First Woman to Become a Patent Holder. .
  5. ↑ «First Women Inventors | History of American Women» www.womenhistoryblog.com.
  6. ↑ a b Progress and Potential: A profile of women inventors on U.S. patents United States Patent and Trademark Office.
  7. ↑ «Women Inventors | History Detectives | PBS» www.pbs.org.
  8. ↑ «10 Key Dates in Women's History: The Early Modern Period» Britannica Blog (Encyclopædia Britannica) 2011-03-10.
  9. ↑ a b Mary (Dixon) Kies, America's First Female Patent Holder. .
  10. ↑ May 5, 1809: Hats Off to First U.S. Woman Patent-Holder. .
  11. ↑ HER INVENTIVE GENIUS; How Lovely Woman Is on Record in the Patent Office. MRS. MARY KIES HEADS THE LIST IN 1809 A Colored Woman's Patent -- A See-Saw Washing Machine -- Inventions Useful and Amusing.. 1895-06-09 ISSN 0362-4331..
  12. ↑ Young and Brave: Girls Changing History. Nwhm.org.
  13. ↑ «Process for Weaving Straw» Invention Dimension (Massachusetts Institute of Technology).
  14. ↑ «Killingly Historical and Genealogical Society - Mary (Dixon) Kies» www.killinglyhistorical.org.
  15. ↑ Women of Innovation | National Inventors Hall of Fame. Invent.org 2013-11-21.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Mary_Dixon_Kies&oldid=9531788"(e)tik eskuratuta