Mitologia baltiko

*Kalevipoeg* lanean, Estoniako mitologia ezagutzeko ezinbesteko lana, oinarritutako ilustrazioa.

Mitologia baltikoa herri baltikoen sinismen eta erritoen multzoa da, historiaurrean sortzen dena (aitzinindoeuropar erlijiotik eratorria) eta, aro modernoaren hasierara arte, kristautasunarekin nahasten eta asimilatzen jarraitu zuena. Haren ezagutzarako iturriak zeharkakoak dira: herri-folkloreari egindako kantu eta festen biziraupena, misiolarien kronikak, aztarna arkeologikoak^[1] eta inguruko herrietako kronikak, hala nola germaniarrak eta errusiarrak, istorio folklorikoak, etimologia-azterketak eta mitologia konparatua.^[2]

Panteoi batikoko jainkoak hiru adarretan bana daitezke, sorreratik Erdi Arora arte herri baltikoen hedapen geografikoa adierazten dutenak. Horrela, prusiar, lituaniar eta letoniar jainkoak daude.^[3] Horietako asko irudi bereko aldaera lokalak dira, baina badira herri bakoitzeko jainko espezifikoak.

Mitologia baltikoa animaliei eta beste elementu natural batzuei jaurespenean emandako paperagatik nabarmentzen da; izan ere, inguruko irudiak jainkotuak agertzen dira eta sakrifizio, monumentu eta jaialdien bidez gurtzen zituzten. Suak funtsezko rola betetzen zuen aldaketa-, heriotza- eta bizitza-eragile gisa, eta horregatik erretzen zituen etengabe antzinako tenplu baltikoak.

Dievas zeru distiratsuko jainkoa da. Jainko nagusia da, jainko txikiak dituena.^[1] Bere kosmologia zuhaitz kosmiko bat da, kosmosaren ikurrez koroatua eta enborra zaldi eta sugeek zaindua duena.^[1] Erlijio horien arabera, gizaki bat hiltzen denean, veleak (hildakoen eskualdera bidaiatzen duena) eta sielak (bizidunen eskualdean irauten duen eta animalietan edo landareetan suspertzen den bizi-printzipioa) bizirauten dute.^[1]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c ^d Rodríguez Santidrián, Pedro. (1994). Diccionario de las religiones. Madril: Alianza, 66 or. ISBN 84-7838-400-6..
↑ Puhvel, Jaan. (1989). Comparative mythology. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 222-229 or. ISBN 9780801839382..
↑ Zenbaiten artean. (1970). Mitologías de las estepas, de los bosques y de las islas. I Planeta.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q805779
Multimedia: Baltic mythology / Q805779

Artikulu hau mitologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

[:0-1] Rodríguez Santidrián, Pedro. (1994). Diccionario de las religiones. Madril: Alianza, 66 or. ISBN 84-7838-400-6..

[2] Puhvel, Jaan. (1989). Comparative mythology. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 222-229 or. ISBN 9780801839382..

[3] Zenbaiten artean. (1970). Mitologías de las estepas, de los bosques y de las islas. I Planeta.

[1]

[2]

[3]